ژایر بالسونارو، مردی که او را 'ترامپ برزیل' می‌خوانند، کیست؟

پرسش:دلسردی از سیاست‌های مرسوم و واکنش در برابر چهارده سال حکمرانی چپ‌ها، باعث محبوبیت نامزد راست‌گرای افراطی، ژایر بالسونارو و پیشتازی او در انتخابات ریاست‌جمهوری فردا (یکشنبه هفتم اکتبر) برزیل شده است. بالسونارو، افسر سابق ارتش مدام در حسرت دوران حکومت نظامیان در این کشور است و ارتباط نزدیکی با کلیسا‌های انجیلی دارد. او با وعده "نظم و قانون"، در کشوری که هنوز با رکود اقتصادی و سرخوردگی‌های ناشی از فساد و رسوایی‌های پی‌در‌پی دست ‌به گریبان است، تلاش می‌کند تا رأی‌دهنگان را به سوی خود جلب کند. او به عنوان فردی نژاد‌پرست، همجنس‌گرا‌‌ستیز و زن‌ستیز شناخته شده است و هیچ احترامی برای نزاکت سیاسی قائل نیست، هرچند خودش همه اینها را رد می‌کند. اما شهرت او به عنوان فردی که خارج از دنیای سیاست بوده است، با اینکه از سال ۱۹۹۱ نمایندهٔ مجلس بوده است، در پیروان و طرفدارانش نوعی تب‌و‌تاب فرقه‌ای و مذهبی ایجاد کرده است. رأی ضد چپ کارزار انتخاباتی آقای بالسونارو بر زمینهٔ تسهیل قوانین مالکیت اسلحه، کاهش سن برای فرستادن افراد به زندان بزرگسالان (در حال حاضر ۱۸ سال است) و در پیش گرفتن روش‌های تند و شدید در برابر جرایم و فساد و قاچاق مواد‌مخدر استوار است. تفسیر دیگری که برای اوج ناگهانی آرای او در انتخابات روز یکشنبه ۷ اکتبر ارائه می‌شود، چنین است: بسیاری از رأی‌دهنگان از وضعیت حاکم بر عرصه سیاسی سیاسی و حزب کارگر که تا این اواخر قدرت را در دست داشت، ناراضی هستند. دیلما روسف، رئیس‌جمهوری سابق پس از استیضاح در سال ۲۰۱۶ از قدرت برکنار شد. بنا بر آخرین اطلاعات روز پنج‌شنبه مؤسسه آمار و نظر‌سنجی، بالسونارو در دور اول انتخابات خواهد توانست ۳۹ درصد آرای معتبر انتخابات را از آن خود کند و در برابر او فرناندو حداد نامزد حزب کارگر ۲۵ درصد از آرا را به دست خواهد آورد. در هفته‌های اخیر، آقای بالسونارو و طرفدارانش کارزار داغ انتخاباتی را راه انداختند و حملات تازه‌ای علیه حزب کارگر و رئیس‌جمهور سابق لولا داسیلوا (که به ۱۲ سال زندان به جرم فساد مالی محکوم شد) به راه انداختند. در عرصهٔ نبرد انتخاباتی در شبکه‌های اجتماعی، او حزب کارگر را جناحی تشنهٔ قدرت معرفی می‌کند که ارتباط نزدیکی با دولت‌های سوسیالیست مثل ونزوئلا و کوبا دارند. او هم‌چنین حزب کارگر را "بزرگ‌ترین دار‌و‌دستهٔ خلاف‌کار و مجرم" در تاریخ برزیل می‌نامد که "در آستانهٔ نابودی" قرار دارد.   حق نشر عکس EPA Image caption شماری از منتقدان، آقای بالسونارو را به هیتلر تشبیه کرده‌اند "هیتلر دیوانه" اما حزب کارگر برزیل هم بیکار ننشسته است و در برابر این حملات ویدئویی تهیه کرده است که بسیاری از رفتار‌ها و سخنان جنجالی بالسونارو را به آدولف هیتلر تشبیه کرده است. در رسانه‌های محلی، او به "ترامپِ برزیل" مشهور شده است و روش‌های پوپولیستی و حضور او در شبکه‌های اجتماعی مشابه کارهای رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده قلمداد شده است. در یک یادداشت‌ که در روزنامهٔ گاردین دربارهٔ بالسونارو منتشر شده است "این راست افراطی، بسیار بدتر از ترامپ" معرفی شده است. یک رقیب انتخاباتی، تا آنجا پیش رفته است که آقای بالسونارو را "هیتلرکوچک دیوانهٔ برزیل" خوانده است. "حمایت" از شکنجه از بالسونارو نقل می‌شود که گفته است بزرگ‌ترین "اشتباه" برزیل در دوران دیکتاتوری نظامی (۱۹۸۵ـ۱۹۶۴) این بوده است که فعالان چپ را "به جای کشتن، شکنجه کردند". او همچنین وعده داده است که جلوی پا گرفتن و ایجاد مؤسسه‌های حقوق‌بشری را بگیرد "چون حقوق بشر به برزیل آسیب و صدمه زده است". در سال ۲۰۱۶، وقتی اعضای مجلس به استیضاح رئیس‌جمهور آینده دیلما روسف رأی دادند، آقای بالسونارو به سرهنگ فقید آلبرتو بریلهانت اوسرا رأی داد. کلنل اوسرا مردی بود که ریاست یکی از مخوف‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی را از سال ۱۹۷۰ تا سال ۱۹۷۴ در برزیل بر عهده داشت و متهم بود که شخصاً در دستگیری و شکنجهٔ ۵۰۰ نفر از اعضای جناح چپ در دوران دیکتاتوری نظامی برزیل دست داشته است.   اظهارات تهاجمی در ماجرای جنجالی دیگری، بالسونارو پس از گفتن این جمله "حتی ارزش ندارد کسی به او تجاوز کند" به یکی از نمایندگان زن مجلس به نام ماریو دوروساریو از حزب کارگر، محکوم به پرداخت جریمه شد. در موارد متعددی بالسونارو اظهاراتی کرده است که نشانه و مهر تأئیدی بر باور‌های سرشار از تبعیض و نابرابری جنسی در ذهن او دارد. در سال ۲۰۱۶، در مصاحبهٔ تلویزیونی با مجری زنی به نام لوسیانا گیمنز، او گفت که به زن‌ها نباید به اندازهٔ مردها حقوق داد چون زن‌ها دورهٔ بارداری دارند. پس از آن او ادعا کرد که حرفش بد تفسیر شده است و او فقط خواسته است دیدگاه کارفرمایان را بیان کند. بالسونارو، که پنج فرزند از سه ازدواج خود دارد، در آوریل ۲۰۱۷، در سخنرانی دیگری باز باعث جنجال شد. او گفت که پس از داشتن چهار پسر، داشتن یک دختر "لحظهٔ شکست و ضعف" برای او بوده است. او هم‌چنین به دلیل اظهار‌نظر‌های توهین‌آمیزش در سال ۲۰۱۷، دربارهٔ آفریقایی‌تبار‌های برزیل، متهم به نژاد‌پرستی شد و اما در دادگاه تبرئه شد. درسال ۲۰۱۱، او به دلیل گفتن جملهٔ "نمی‌توانم تصور کنم که فرزندم هم‌جنس‌گرا باشد، چون آنها را خوب بزرگ کرده‌ام" در برنامهٔ تلویزیونی محکوم به پرداخت جریمه شد. بالسونارو انکار می‌کند که همجنسگرا‌ستیز است هرچند گفته است"نمی‌توانم پسر هم‌جنس‌گرایم را دوست داشته باشم" و معتقد است که آدم‌ها اگر در دوران رشد خوب کتک نخورند، هم‌جنس‌گرا می‌شوند. او همچنین از توقف تلاش‌ها در برزیل در جبران بی‌عدالتی‌های سیاهان خبر داده و از لغو قوانین مربوط به کشتار جنسیتی حمایت کرده است. او همچنین در مجلس علیه بهبود شرایط و حقوق خدمتکاران رأی داده است و با ارائه‌ٔ قرص ضد بارداری از سوی بیمارستان‌ها به قربانیان تجاوز جنسی مخالفت کرده است. رأی بالا در انتخابات با وجود همه اینها و با همه بحث و جنجال‌هایی که در اطراف او برپاست، به نظر می‌رسد که آقای بالسونارو جایگاه خود را در دور اول انتخابات محکم کرده است. آخر هفتهٔ گذشته، صد‌هاهزار نفر از زنان در تمام شهر‌های بزرگ برزیل و هم‌چنین در خارج از کشور راهپیمایی کردند و پلاکارد‌هایی را حمل می‌کردند که روی آن نوشته شده بود #او_نه. فریاد و صدای این اعتراض بعد از آنکه چندین میلیون نفر از زنان در اعتراض به بالسونارو از هشتگ #او_نه #EleNao در شبکه‌های اجتماعی استفاده کردند، اوج گرفت. هرچند در پی این ماجرا موسسۀ عمومی نظرسنجی و آمار برزیل (IBOPE) اعلام کرد که آرای او در میان زنان از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد رسیده است و درصد طرفداران زن حداد، رقیب بالسونارو، از ۲۱ درصد به ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است. اجتناب از گفتگو ماه گذشته، آقای بالسونارو پس از آنکه در یکی از فعالیت‌های انتخاباتی با چاقو مورد حمله قرار گرفت، سه هفته در بیمارستان بود. ضارب او فردی بود که تعادل روانی نداشت و با سیاست‌های او مخالف بود. با حدود ۱۲ میلیون طرفدار در فیس‌بوک، اینستاگرام و توییتر، با پیام‌هایی که مدام توسط پسران او که هر کدام به سهم خود افراد کارکشته‌ای در عرصهٔ شبکه‌های اجتماعی هستند،منتشر می‌شود، به سختی می‌توان تصور کرد که او از رقابت‌های انتخاباتی جا بماند. بنا به توصیه‌های پزشکان او از شرکت در مباحثه‌های تلویزیونی میان نامزد‌های انتخاباتی اجتناب کرد. اما او جداگانه با حضور در یک شبکه تلویزیونی مسیحیان انجیلی، در طول نیم ساعت مصاحبه، به پرسش‌‌ها با تسلط کامل پاسخ داد و حداد را متهم کرد که "عروسک خیمه‌شب‌بازی" رئیس‌جمهور سابق، لولا داسیلوا است، کسی که به عقیدهٔ او کارزار انتخاباتی حزب کارگر را از درون زندان هدایت می‌کند. او گفت:"باعث افتخار من است که نامزد محافظه‌کارانی هستم که به خانواده احترام می‌گذارند، کسانی که می‌خواهند بدون تعصبات عقیدتی با جهان دادو‌ستد کنند، کسانی که به سختی برای مقابله با خشونت تلاش می‌کنند، عارضه‌ای که گریبانگیر بسیاری از افراد جامعه بخصوص زنان است". "من می‌خواهم مردم برزیل را با هم متحد کنم، جناح چپ ما را از هم جدا کرده بود."     ###