نقل قول جنجالی خبرگزاری فارس از یک سرتیپ سپاه

پرسش:خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه روزسه شنبه نقل قولی را از ناصر شعبانی، یک سرتیپ معروف سپاه، منتشر کرد که مضمون آن، دخالت این نهاد در یک عملیات خبرساز حوثی ها یا انصارالله یمن در دو هفته پیش بود. متن این نقل قول، در ادامه روز در سه نوبت مختلف تغییر کرد. خبر اولیه فارس، که صبح سه شنبه ۱۶ مرداد منتشر شد، چنین بود: "به یمنی‌ها گفتیم دو نفتکش سعودی‌ها را بزنید و زدند. حزب الله و انصارالله عمق عقبه ما هستند. دشمن به قدری آسیب‌پذیری دارد که می‌توانیم آن‌ها را آن طرف مرز درگیر کنیم، البته ما اصرار نداریم که با عربستان در آن سوی مرز درگیر شویم." اندکی پس از انتشار این نقل قول، فارس متن خبر قبلی خود را به صورت زیر تغییر داد: "حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن عمق عقبه ما هستند؛ دشمن به قدری آسیب‌پذیری دارد که می‌توانیم آن‌ها را آن طرف مرز درگیر کنیم، البته ما اصرار نداریم که با عربستان در آن سوی مرز درگیر شویم." در خبر جدید، جمله "به یمنی ها گفتیم دو نفتکش سعودی را بزنند و زدند" حذف شده بود.   ساعاتی بعد، خبرگزاری فارس روایت سومی را از اظهارات ناصر شعبانی منتشر کرد و به انتقاد از "شیطنت برخی رسانه ها" در بازنشر خبر اولیه خود پرداخت. نقل قول به‌کلی متفاوت جدید، به شرح زیر بود: "ما امروز در منطقه عقبه داریم. برخی مقامات و رسانه‌های غربی و معاند این‌گونه القاء کردند که ما به یمنی‌ها گفتیم دو ناو سعودی‌ها را بزنید و زدند؛ درحالی‌که فرزندان معنوی انقلاب در منطقه، خود به آن حد از توانمندی رسیده‌اند که بتوانند چنین عملیات‌هایی را طراحی کنند." اندکی بعد، خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه، اظهارات رمضان شریف سخنگوی سپاه را منتشر کرد که متن دقیق اظهارات ناصر شعبانی را چنین عنوان می کرد: "دشمن و برخی مقامات و رسانه‌های غربی و معاند در تلاش هستند اینگونه القا کنند که ما به یمنی‌ها گفته ایم که ناو سعودی‌ها را بزنند، در حالی که یمنی‌ها و لبنانی‌ها به آن حد از توانمندی رسیده‌اند که خود بتوانند برای دفاع از کشور ومنافع ملی خود تصمیم بگیرند." مضمون کلی روایت اخیر، شبیه روایت سوم فارس بود، ولی متن آن تفاوت داشت؛ تفاوتی که با توجه به اینکه هم فارس (نوبت سوم) و هم تسنیم مدعی "نقل قول مستقیم" اظهارات سرتیپ شعبانی (در داخل علامت نقل قول) بودند، این ابهام را ایجاد می کرد که توصیف مشخص مقام های سپاه از جمله‌ای می گویند آقای شعبانی بر زبان رانده چیست. مثلا در نقل قول چهارم، "ما به یمنی‌ها گفتیم دو ناو سعودی‌ها را بزنید و زدند" به "ما به یمنی‌ها گفته ایم که ناو سعودی‌ها را بزنند" (بدون "زدند")،"فرزندان معنوی انقلاب در منطقه، خود به آن حد از توانمندی رسیده‌اند" به "یمنی‌ها و لبنانی‌ها به آن حد از توانمندی رسیده‌اند"، و " بتوانند چنین عملیات‌هایی را طراحی کنند" به "بتوانند برای دفاع از کشور ومنافع ملی خود تصمیم بگیرند" تبدیل شده بود. نهایت آنکه در توضیح رمضان شریف سخنگوی سپاه، معرفی ناصر شعبانی به عنوان یکی از فرماندهان سپاه هم "شیطنت" محسوب شده بود؛ با این تاکید که: "اساسا سردار شعبانی در حال حاضر مسئولیتی در سپاه ندارند". این ادعا در شرایطی مطرح می شد که سرتیپ شعبانی، به کرات در رسانه های رسمی به عنوان "جانشین دانشگاه امام حسین" و "مسئول عملیات قرارگاه ثارالله" مورد اشاره قرار گرفته بود. دانشگاه امام حسین، مهمترین موسسه آموزش عالی سپاه پاسداران، و قرارگاه ثارالله، مهمترین قرارگاه امنیتی سپاه است که وظیفه تامین امنیت تهران را بر عهده دارد. بسیاری از اشاره ها به سمت های رسمی سرتیپ شعبانی، مشخصا در خبرگزاری های وابسته به سپاه صورت گرفته بود. به عنوان مثال، خبرگزاری فارس در ۲۱ اردیبهشت (در خبری تحت عنوان" اکثر پروژه‌هایی که با ذکر علی برکت‌الله افتتاح می‌شود کار سپاه است")، و خبرگزاری بسیج در ۲۳ فروردین گذشته (در خبری تحت عنوان "نوزدهمین یادواره شهید صیاد شیرازی در ارومیه برگزار شد") ناصر شعبانی را "جانشین دانشگاه امام حسین" معرفی کرده بود. همچنین، خبرگزاری تسنیم در ۱۹ بهمن (در خبری با تیتر "منافقین داعشی‌های آینده") و خبرگزاری بسیج در ۲۶ بهمن گذشته (در خبری با تیتر "شهادت یک اتفاق نیست، بلکه انتخاب است") از سرتیپ شعبانی تحت عنوان "معاون عملیات قرارگاه ثارالله" نام می‌برد. بر همین مبنا، تاکید سخنگوی سپاه پاسداران بر اینکه "اساسا سردار شعبانی در حال حاضر مسئولیتی در سپاه ندارند" را نمی‌شد صحیح دانست، مگر اینکه ناصر شعبانی در ماه های گذشته، از هر دو سمت معاونت عملیاتی قرارگاه ثارالله و جانشینی دانشگاه امام حسین برکنار شده باشد. نهایت آنکه مجموعه واکنش‌های فوق در شرایطی صورت می‌گرفت که خبرگزاری فارس، پیش از تصحیح های مکرر نقل‌قول روزسه شنبه اش در مورد حمله حوثی‌ها به نفت کش‌های عربستان، ازقضا یک بار دیگر هم در ارتباط با همین خبر مشخص تغییر رویکرد داده بود. فارس در ابتدای مرداد، به دنبال انتشار خبر حمله انصارالله یا حوثی ها به دو کشتی سعودی، مطالب متعددی را در همین ارتباط منتشر کرد و حتی به نقل از منابعی خبر داد که این کشتی ها، آنچنانکه سعودی ها عنوان کرده بودند نفت‌کش نبوده و ناو جنگی بوده اند. اما به دنبال واکنش شدید حامیان عربستان به این حمله و تلاش گسترده سعودی ها برای مسئول دانستن ایران در آنچه تهدید جریان عبور نفت از باب المندب (در نزدیکی یمن) می دانستند، فارس به طور غیرمنتظره از تمام تبلیغات قبلی خود عقب نشست. این خبرگزاری در ۵ مرداد، با انتشار تحلیل مفصلی تحت عنوان "دروغ‌پردازی آشکار سعودی‌ درباره حمله موشکی به نفتکش‌هایش"، به انتشار دلایلی پرداخت که از آنها نتیجه ای کاملا جدید را می‌گرفت: اینکه از اساس، هیچ حمله ای به نفت‌کش‌های عربستان صورت نگرفته است.   ###