ایران «سالانه ۱۶ میلیون تن» فرسایش خاک دارد

پرسش:معاون محیط زیست انسانی در سازمان حفاظت محیط زیست  می‌گوید ایران سالانه ۱۶ میلیون تن فرسایش خاک دارد که شش تا هشت میلیون تن بالاتر از متوسط جهانی است. سعید متصدی در مراسم روز جهانی «زمین» این آمار را اعلام و روند فرسایش خاک در ایران را «نگران‌کننده» توصیف کرد. به گفته متصدی، تمام خاک‌ اطراف شهر تهران از نظر میزان سم و کود‌های شیمیایی «آلوده» است و این آلودگی «وارد سفر‌ه‌های مردم» شده است. این مقام مسئول افزود که «شوری خاک» در ایران به خاطر استفاده زیاد از کود و سموم شیمیایی رو به افزایش و مواد غذایی آن رو به کاهش است. به گفته وی، «مصرف بی رویه برخی مواد٬ فشار زیادی به خاک وارد می‌کند و باعث فقیر شدن خاک و در نتیجه ناپایداری منابع کشور» می‌شود. این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنان خود از تبدیل ۳۰ تا ۴۰ درصد محصولات غذایی در ایران به پسماند خبر داد و افزود که «محصول غذایی با مصرف منابع آبی و خاکی کشور تولید می‌شود ولی در مرحله برداشت، توزیع و انتقال تبدیل به پسماند می‌شود.» وی همچنین گفت که «تب پسماندسوز جامعه ما را فراگرفته است و کوچک‌ترین شهرها به دنبال زباله‌سوز هستند. این بزرگ‌ترین اشتباه ما در این مقطع است.» برخی پژوهشگران می‌گویند روند فرسایش خاک می‌تواند در آینده تبدیل به بزرگ‌ترین بحران محیط زیست ایران تبدیل شود. سیروس بختیاری، پژوهشگر در زمینه فرسایش خاک و منابع آب در ایران، در خردادماه سال ۱۳۹۴ در این زمینه گفته بود که فرسایش خاک در جنگل‌های شمال ایران ده برابر استاندارد جهانی است. اسماعیل کهرم٬ معروف به پدر محیط زیست ایران، نیز در سال ۱۳۹۱ اعلام کرده بود که در سال ۲۰۱۱ ایران در رده اول فرسایش خاک در جهان قرار داشته است. کهرم جنگل‌زدایی و از بین رفتن پوشش گیاهی را مهم‌ترین علت فرسایش خاک در ایران اعلام کرده بود. اسفنده ماه سال گذشته هم معصومه ابتکار٬ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود که «متاسفانه بسیاری از مراتع کشور به بیابان تبدیل شده و ایران به سمت افزایش کانون‌های بیابانی و فرسایش خاک حرکت می‌کند». خانم ابتکار ۱۸ دی‌ماه همان سال اعلام کرده بود که «میزان فرسایش خاک و خشکسالی از مواردی است که نسبت به رتبه‌های جهانی بسیار بالاتر است، به عبارتی وضعیت ما در این دو زمینه بدتر از وضعیت جهانی است.» دولت اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۴ لایحه‌ای با عنوان «حفاظت از خاک» به تصویب رساند که در انتظار تائید نمایندگان مجلس است. در این لایحه مجازات‌هایی برای برخورد با پدیده تخریب و آلودگی خاک در نظر گرفته شده است. معصومه ابتکار نیز در اسفندماه سال ۱۳۹۵ اظهار امیدواری کرد که با تصویب لایحه حفاظت از خاک امکان ورود مستقیم سازمان محیط زیست به حفاظت از این عرصه فراهم شود. به گفته خانم ابتکار، «تصویب این لایحه به عنوان یک عامل بازدارنده در تخریب خاک و آلودگی آن بسیار موثر است.»   ###