اخبار ضدونقیض درباره فیلتر شدن تلگرام در ایران «تا پایان فروردین»

پرسش:ساعتی پس از آن که رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس روز شنبه، ۱۱ فروردین‌ماه، از فیلتر شدن دائمی اپلیکیشن تلگرام «تا پایان فروردین جاری» خبر داد، یک نماینده دیگر اعلام کرد که زمان این اتفاق «مشخص نیست». خبرگزاری خانه ملت به نقل از علاء‌الدین بروجردی، رئیس این کمیسیون، گفت که در «بالاترین سطح» حکومت و «با توجه به نقش مخرب تلگرام» تصمیم گرفته شده که تلگرام جای خود را به «یک سامانه ملی» بدهد. بروجردی درباره فرد یا نهاد تصمیم‌گیرنده در این باره توضیح بیشتری نداده است. در اسفندماه ۹۶ برخی از کانال‌های تلگرامی خبر داده بودند که در جلسه‌ای از شورای عالی فضای مجازی با حضور رهبر انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «به شدت» از رفع فیلتر تلگرام انتقاد کرده است.این خبر رسمی اعلام نشده بود. اما در حالی که بروجردی از «پایان فروردین جاری» به عنوان زمان فیلتر شدن دائمی تلگرام سخن گفته است، روز شنبه یک نماینده دیگر که نقش «ناظر مجلس در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه» را دارد گفته او را نقض کرد. رمضانعلی سبحانی‌فر گفت: «زمان فیلتر تلگرام زمان دقیقی نیست و نباید اخباری به جامعه پمپاژ شود که امنیت روانی مردم را مخدوش کند.» به فاصله چند روز از آغاز اعتراض‌های سراسری دی‌ماه که در ده‌ها شهر پا گرفت، شبکه‌های تلگرام و اینستاگرام فیلتر شد و چند نفر از دست‌اندرکاران شبکه‌های اجتماعی بازداشت شدند. این دو شبکه پس از مدتی و با پایان ناآرامی‌ها دوباره رفع فیلتر شدند. با این حال روز ۲۶ دی‌ماه ۱۷۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به سران سه قوه، با اعلام این که تجمع‌های اخیر «در بستر» پیام‌رسان‌های خارجی انجام شده خواستار جایگزینی پیام‌رسان‌های داخلی به جای این پیام‌رسان‌ها و ساماندهی فیلترشکن‌ها شدند. سپس در اسفندماه گزارش‌هایی منتشر شد که حکایت از تصمیم شورای عالی فضای مجازی برای فیلتر کردن تلگرام در سال ۹۷ داشت، با این حال مدیر روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد که چنین چیزی صحت ندارد. حسن روحانی، رئیس‌ جمهوری، پیشتر اعلام کرده بود که دولت او از آزادی شبکه‌های اجتماعی حمایت می‌کند و دست وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات او «روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت». اما حال به نظر می‌رسد که تصمیم درباره شبکه‌هایی چون تلگرام قطعی است: به گفته علاء‌الدین بروجردی، «تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد و این تصمیمی است که در بالاترین سطح اتخاذ شده است.» به گفته رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، «با توجه به نقش مخربی که تلگرام در بحران‌های سال گذشته در کشور داشت» موضوع بستن تلگرام از «لحاظ امنیت ملی» برای جمهوری اسلامی حائز اهمیت است. در حالی که این نماینده مجلس از جایگزینی یک سامانه «ملی» و داخلی به جای تلگرام سخن می‌گوید، در مجلس نمایندگانی هستند که خلاف نظر بروجردی را دارند و معتقدند که اپلیکیشین داخلی نمی‌تواند جای تلگرام را بگیرد. از جمله مسعود پزشکیان نایب رییس  مجلس روز جمعه، دهم فروردین، در مورد استفاده مردم از پیام‌رسان داخلی ابراز شک و تردید کرده و گفت: «وقتی مردم به سمت پیام‌رسان‌های داخلی نمی‌آیند این نشان می‌دهد که مشکل از خود ماست.» پیشتر نیز رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس شورای اسلامی گفته بود که «واقعیت» این است که مردم ایران به پیام‌رسان‌های داخلی «اعتماد» ندارند. با این حال به نظر می‌رسد که این مسئله قرار است به این شکل حل شود که، به گفته بروجردی، «وقتی تلگرام از مدار خارج شد مردم به یک سامانه ملی روی می آورند.» در هفته‌های گذشته انتشار گزارش‌هایی از احتمال فیلتر شدن تلگرام به موجی از بحث و اعتراض در میان مردم در رسانه‌های اجتماعی دامن زد و هشتگ‌هایی چون «پیام‌رسان داخلی» و «فیلترگرام» ابداع شد. بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی در قالب این هشتگ‌ها اعتراض خود را به فیلتر شدن تلگرام نشان داده و حتی عده‌ای اعلام می‌کردند که هرگز از پیام‌رسان داخلی استفاده نخواهند کرد. در حال حاضر از میان پیام‌رسان‌های «داخلی» موجود در ایران می‌توان به سروش،‌ ویسپی، گپ، آی‌گپ، و بیسفون اشاره کرد. تلگرام محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در ایران است و بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی دارد. آن ‌گونه که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشتر گفته است، ۸۰ درصد تولید اطلاعات در فضای مجازی فارسی‌زبان در این شبکه و از طریق ۱۱ هزار کانال تلگرامی صورت می‌گیرد.     ###