چرا نباید جلوی فیل‌ها ادرار کرد

پرسش:پروفسور فیلیس لی بخش بزرگی از زندگی‌اش را وقف شناخت فیل‌های آفریقایی کرده. طی سال‌هایی که در کنیا فیل‌ها را مطالعه می‌کرده، به نکات جالبی پی برده که بعضی از آنها را در گزارش زیر می‌خوانید. اهمیت مادربزرگ در عالم فیل‌ها فیلیس لی کارش را از سال ۱۹۷۲ آغاز کرد. آن موقع خانواده فیل‌هایی که بررسی می‌کرد، میانگین ۷ عضو داشت. چهل‌وپنج سال بعد، به لطف برنامه‌های حفاظت از حیوانات وحشی، این عدد به ۱۶ رسیده. یکی از خانواده‌هایی که پروفسور لی مطالعه می‌کند، بیش از ۵۰ فیل دارد. او دقیقا می داند کدام فیل کی زاییده و کدام فیل موقع زایمان کمک کرده و کدام فیل بچه‌فیل‌ها را نگه داشته. می‌گوید: "در خانواده فیل‌ها، اگر مادربزرگ باشد، بخت بقای خانواده بیشتر است." عکس خبر: تصویر بچه فیل آتش گرفته برنده جایزه شد نقش صدا در پیوند خانوادگی فیل‌ها فیل‌ها با صدا به هم سلام می‌کنند و از روی صدا فیل‌های خانواده‌های دیگر را می‌شناسند. پروفسور لی معتقد است فیل‌ها دوست و دشمن را از روی صدا می‌فهمند. می‌گوید: "یک بار یکی از همکارانم صدای چند فیل کاملا غریبه (از آفریقای جنوبی) را ضبط کرد. همین که آن صدا را از پخش صوت ماشین برای فیل‌های کنیایی پخش کردیم، به سمت ماشین حمله کردند. در زندگی آن‌قدر نترسیده بودم."   Image captionپروفسور فیلیس لی   فیل را باید از نزدیک دید پروفسور لی معتقد است تماشای فیل‌ها در تلویزیون واقعیت حیات‌شان را منعکس نمی‌کند. می‌گوید: "فیل‌ها بسیار کند ولی مصمم‌اند. بیشتر روز مشغول خوردن هستند. به ندرت با هم کاری دارند. بیشتر روز باید بنشینی خوردن‌شان را تماشا کنی. من اغلب نزدیک قله کلیمانجارو مطالعه می‌کنم. حرکت‌شان آن‌قدر کم است که راحت می‌شود دنبال‌شان کرد. کلا خونسردند. وقتی به حضورتان عادت می‌کنند، می‌آیند نزدیک ماشین برای احوال‌پرسی. حتی بچه‌هاشان را هم می‌آورند." فقط جلوی فیل‌ها ادرار نکنید چرا؟ چون می‌آیند از نزدیک بو می‌کنندتان. "آدم خجالت می‌کشد. فیل نر برای اینکه بفهمد فیل ماده آماده جفت‌گیری است ادرارش را بو می‌کند. به همین خاطر بهتر است جلوشان این کار را نکنید. وگرنه دنبال‌تان راه می‌افتند." هری پاتر و فیل‌ها پروفسور لی خاطره‌ای تعریف می‌کند: "وقتی پسرهایم کوچک بودند بردم‌شان فیل‌ها را تماشا کنند. پسر بزرگم بیشتر روز نشسته بود پشت وانت هری پاتر می‌خواند. پسر کوچکترم تماشا می‌کرد و گاه چیزهای جالبی می‌گفت که ما دقت نکرده بودیم. اولی حالا شاعر شده. دومی روی گرگ‌های اتیوپیایی مطالعه می‌کند. کسانی که در مورد حیات‌وحش کنجکاوند از همان اول معلوم‌اند. حتی جفت‌گیری مگس‌ها روی پهن برایشان جالب است."   طول عمر فیل‌ها و آدم‌ها "فیل‌های ماده گاه هفتاد و اندی سال زندگی می‌کنند. اما تا ۴۰-۵۰ سالگی را اغلب فیل‌ها می‌بینند. طی دهه‌هایی که مطالعه می‌کردیم، بعضی از فیل‌ها را از بدو تولد تا مرگ‌شان مشاهده و ثبت کرده‌ایم. از اول هم قصدمان همین بود. فیل‌هایی که زیاد عمر می‌کنند، تا ۱۰ بچه می‌آورند، که کمتر از تعداد بچه‌هایی است که آدم می‌تواند بیاورد." در کتاب رکوردهای گینس آمده که "غیرممکن نیست یک زن در سال‌هایی که بارور است ۲۷ بچه بیاورد". فیل‌های تک‌عاجی بهتر دعوا می‌کنند "وقتی فیل‌ها سرشاخ می‌شوند، عاج‌هایشان در هم گیر می‌کند. فیل‌های تک‌عاج می‌توانند جاخالی بدهند و از کنار یا پشت فیل دیگر را بزنند. گاهی همین یک ضربه دعوا را ختم می‌کند. نکته جالب این است که فیل‌های تک‌عاج خیلی کم‌اند. باید دید با این بیماری فراگیر شکار غیرقانونی، چه تغییری در آمار فیل‌های تک‌عاجی ایجاد می‌شود." اثر شکار غیرقانونی پرفسور لی معتقد است یکی دو نسل طول می‌کشد تا اثر منفی شکار غیرقانونی رفع شود. "یعنی ۱۵-۲۰ سال. تحقیقات ما نشان می‌دهد که وقتی فیل‌ها طبیعی می‌میرند، ساختار خانوادگی‌شان دست نمی‌خورد، ولی وقتی کشته می‌شوند، کل خانواده آسیب می‌بیند. دست‌کم یک نسل طول می‌کشد تا از آن ضربه عبور کنند."     ###