سفیدی دندان نشانه سلامت آن نیست

پرسش:برق دندان‌های سفید جذاب است،‌ اما به این معنی نیست که دندان‌ها سالمند. بیشتر مردم دوست دارند لبخندی جذاب داشته‌باشند و دندان‌هایی سفید و درخشان که هر ستاره هالیوودی نیز به آن می‌بالد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بین ۱۸ تا ۲۵ درصد افراد از رنگ دندان‌‎‏هایشان ناراضی هستند. در کشوری مثل ایالات متحده، سفیدکردن دندان‌ها از پرتقاضاترین خدمات دندانپزشکی به شمار می‌‌آید و دندان‌های زرد انگلیسی‌ها سوژه شوخی و خنده است. در سرتاسر جهان بر پرده سینما و روی جلد مجلات تصویر دندان‌های سفید و بی نقص به شما لبخند می‌زند. پس چندان عجیب نیست که سفیدی دندان‌ها را افزون بر جذابیت، نشانه سلامت نیز بپنداریم. کیفیت سفیدی دندان به رنگ طبیعی آن بستگی دارد که خود تا اندازه‌ای از ویژگی‌های ژنتیک و سن و سال فرد متاثر است. جرم ناشی از مصرف دخانیات، مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و دارو نیز بر رنگ دندان اثر می‌گذارد. هر چه سن بالاتر می‌رود، معمولا دندان‌ها زردتر می‌شود و مینای دندان شروع می‌کند به ساییده‌شدن و رفته‌رفته عاج دندان آشکار می‌شود. خز سبز به تدریج لکه‌ها روی این دندان‌ها را که در حال زرد شدن است شکل می‌گیرند. موادغذایی از جمله آنهایی که با سس گوجه تهیه می‌شوند،‌ و نوشیدنی‌هایی مثل قهوه مانده‌هایی بر دندان بر جای می‌گذارند که کروموژن یا تولیدکننده رنگدانه نامیده می‌شوند. همزمان، باکتری ها و قارچ ها می‌توانند لکه‌هایی سبز و خاکستری با ظاهری نرم و خزمانند بر دندان‌ها تشکیل دهند. بسیاری از پژوهش‌ها درباره رنگ دندان روی نمونه‌های آزمایشگاهی انجام شده‌است و نه روی دندان‌های انسان زنده. در بیش تر موارد از دندان‌های گاو استفاده می‌شود، زیرا سطح وسیع‌تری در اختیار پژوهشگران می‌گذارد، اما گاه بر دندان‌های کشیده‌شده انسان نیز آزمایش‌هایی شده ‌است. بر خلاف تصور رایج چای سیاه بر دندان شما لک نمی‌اندازد، مگر پیش از آن شراب سفید نوشیده ‌باشید در پژوهشی که مارک والف از دانشگاه نیویورک انجام داد، او دندان‌های گاو را به‌مدت یک‌ساعت در شرایط گوناگون در چای سیاه، شراب قرمز و شراب سفید قرار‌داد. جای تعجب نیست که شراب قرمز قویترین لکه ها را برجای‌گذاشت. اما شگفت آور آن که چای سیاه لکی ایجاد نکرد، مگر در مواردی که پیش تر دندان‌ها در شراب سفید گذاشته شده ‌بودند‌. به نظر می‌رسد که اسید شراب، مینای دندان را کمی متخلخل می‌کند، و چای می‌تواند بر این خلل و فرج رنگ بیاندازد.   Image captionچای و قهوه همچنان که بر بدنه فنجان رد می‌اندازند، ممکن است بر دندان‌ها نیز آثاری برجای ‌بگذارند این جرم‌های ناشی از موادغذایی و نوشیدنی‌ها ممکن است رنگ دندان ها را تغییر دهند، اما نشانه ناسالم بودن آنها نیستند. ممکن است دندان‌هایی سپید همچون مروارید داشته‌باشید، اما از عفونت لثه یا پوسیدگی دندان رنج ببرید. شاید هم دندان‌هایتان به رنگ زرد یا حتی قهوه ای‌ درآمده، اما آنها کاملا سالم باشند. لکه سیاه بعضی محققان معتقدند نوعی لکه حتی ممکن است ازدندان ها در برابر پوسیدگی محافظت‌کند. این همان حاشیه تیره رنگی است که گاه بر دندان در نزدیکی لثه ظاهر می‌شود و گاهی همچون رشته‌ای از نقاط تیره به نظر می‌آید. این پدیده "لکه سیاه" نامیده می‌شود. "خوراکی خوردن در نیمه های شب برای دندان ها مضر است" بیش از یک قرن درباره عامل ایجاد لکه سیاه بحث شده، اما براساس آخرین فرضیه ظاهرا نوع خاصی از پلاک دندان به‌شمار‌می‌آید که حاوی کلسیم، فسفات، باکتری‌های گوناگون و برخی ترکیبات آهن یا مس است و همین سبب می شود که به رنگ سیاه درآید. عجیب آن که برخی پژوهش‌ها - اگرچه نه همه آنها - نشان داده‌اند که در کودکان مبتلا به لکه سیاه احتمال پوسیدگی دندان کمتر است. دانشمندان حدس می‌زنند که میکروب‌های این جرم نوعی محافظ باشند. همان‌گونه که دندان‌های سفید لزوما سالم نیستند، دندان‌های رنگ‌گرفته هم حتما ناسالم به شمار نمی‌آیند. البته، در بعضی موارد تغییر رنگ ممکن است نشان‌دهنده پوسیدگی یا عارضه دیگری باشد، بنابراین معاینه لک دندان‌ها نزد دندان‌پزشک ضروری است. اما همان‌گونه که دندان های سفید لزوما سالم نیستند، دندان‌های رنگ‌گرفته هم حتما ناسالم به شمار نمی‌آیند. حالا اگر بدون توجه به ربط رنگ دندان با سلامتی آن،‌ همچنان دندان‌های براق سفید بخواهید تکلیف چیست؟ برای این کار طیف گسترده ای از مواد و وسایل سفید‌کننده از خمیردندان گرفته تا برچسب (استریپ)‌ و ژل و قالب‌هایی که شب‌ها بر دندان می‌گذارند،‌ در دسترس است. آنها اغلب موادی ساینده یا سفیدکننده یا ترکیبی از هر دو در خود دارند. در برخی حتی ماده‌ای هست که جلایی آبی به دندان می‌دهد تا زردی را بپوشاند و دندان ها سفیدتر به نظر آیند.   Image captionدر روش‌های تخصصی سفیدسازی دندان ها اغلب از موادی استفاده می‌شود که از سفیدکننده های خانگی دندان قوی‌ترند   متخصصان سفیدکردن دندان‌ها معمولا مواد قوی‌تری را در قیاس با آن‌چه در خانه استفاده می‌شود به کار می‌برند. اما بررسی طیف وسیعی از شیوه‌های درمانی رایج نشان می‌دهد که کارایی هر یک از این روش‌ها بسیار متفاوت است. مواد سفیدکننده همچنین ممکن است در دندان‌ها یا لثه‌ها حساسیت موقت ایجاد کند. البته سفیدی دندان‌ها تنها در شرایطی ماندگار است که از مصرف موادغذایی و نوشیدنی‌های جرم‌زا پرهیزکنید وگرنه لکه ها دوباره پدیدار می‌شوند. مگر این‌که همچنان به سفیدکردن دندان‌ها ادامه‌دهید. و در آخر این‌که دست‌کم اکنون می دانید اگر لبخند درخشان هالیوودی ندارید، به آن معنا نیست که دندان های ناسالمی دارید.   ###