فایننشال تایمز: ایران درگیر پی‌آمدهای بنزین فوق‌العاده ارزان است

پرسش: روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز - تایمز مالی - در مقاله‌ای به بررسی مساله یارانه بنزین در ایران و تبعات افزایش احتمالی قیمت آن پرداخته است. این نشریه در گزارشی با عنوان «ایران درگیر پی‌آمدهای ناخواسته بنزین فوق‌العاده ارزان است» نوشته است که یارانه‌های سنگین دولتی در ایران به این معنی است که بهای بنزین «کسری از بهای آن در ایالات متحده یا بریتانیا» و در سطح بهای بنزین در کشورهای نفت‌خیزی مانند لیبی و ونزوئلاست. در ادامه مقاله آمده است که نتیجه این قیمت‌گذاری، افزایش تقاضا بوده که همراه با ناکافی بودن ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی، به شکاف بین عرضه و تقاضا منجر شده و دولت را مجبور کرده است از ذخایر استراتژیک استفاده کند و «برای اولین بار در یک دهه گذشته، به واردات بنزین روی آورد.» به نوشته فایننشال تایمز، این مشکل «در شرایط دشواری برای ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، و دولت تندرو او» رخ می‌دهد که در تلاش برای بهبود اقتصاد آسیب دیده از تحریم‌های آمریکا هستند. این روزنامه به نقل از مقامات دولتی ایران نوشته است که تقاضا برای فرآورده‌های نفتی از ماه مارس تا کنون یک پنجم افزایش یافته در حالیکه محدودیت ظرفیت پالایشگاهی مانع از تصفیه نفت کافی برای تامین این افزایش تقاضا شده است. از آنجا که دولت مجبور است سوخت وارداتی را به بهای بالاتر خریداری کند و به بهای نازل به مصرف‌کننده داخلی بفروشد، زیان قابل توجهی را متحمل شده است. فایننشال تایمز اظهارات محمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مجلس، را یادآور شده که گفته است یارانه سوخت اکنون به سه برابر کل بودجه عمرانی رسیده اما «کسی جرأت نمی‌کند درباره افزایش قیمت بنزین صحبت کند.» این نشریه به نقل از یک بازرگان ایرانی فعال در بخش پتروشیمی نوشته است که وضعیت پایین بودن بهای بنزین در ایران «پایدار نیست اما دولت جرات افزایش قیمت را ندارد.» وی گفته است که با توجه به افزایش مصرف و نیاز به واردات، «اگر قیمت ها ثابت بماند، مدیریت تقاضا در دو سال آینده غیرممکن خواهد شد.» این گزارش با یادآوری بهای کمتر سهمیه ماهیانه بنزین و قیمت دوبرابر برای مصرف مازاد بر این میزان، گفته است که برخی از رانندگان در هفته‌های اخیر با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند و به آنها گفته شده ایت در هر پمپ بنزین بیش از ۴۰ لیتر بنزین نزنند. در ادامه این گزارش به نقل از علی زیار، سرپرست معاونت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران آمده است که مصرف از مارس ۲۰ درصد افزایش یافته و به ۱۲۴ میلیون لیتر در روز رسیده است، اما ظرفیت پالایش داخلی به ۱۰۷ میلیون لیتر محدود است. وی برداشت از ذخایر استراتژیک را تایید کرده اما مقامات دولتی واردات فرآوردهای نفتی از خارج برای اولین بار ظرف حدود یک دهه گذشته را تایید نکرده‌اند. با اینهمه، تحلیلگران بر این باورند که ایران اوایل سال جاری از کشورهای ساحلی دریای خزر و اخیرا از کشورهای حوزه خلیج فارس و آسیا بنزین خریده اما با توجه به تحریم‌های ایالات متحده، این خریدها فاش نشده است تا مشکلی برای فروشندگان پیش نیاید. در حالیکه دولت برای پرداخت هزینه واردات بنزین و تسریع در توسعه ظرفیت پالایشگاهی تحت فشار است، به نوشته فایننشال تایمز «برای آن دسته از ایرانیانی که سوخت ارزان را حق طبیعی خود می‌دانند زیرا کشورشان روی یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز جهان قرار دارد، معضل دولت حل شدنی نیست.» این نشریه اظهارات یک راننده ۳۲ ساله تاکسی در تهران در مورد مقایسه بهای بنزین در ایران و کشورهای دیگر را بازگو کرده که گفته است: «آیا حقوق ما بر اساس معیارهای بین‌المللی پرداخت می شود؟ من ماهیانه ۲۰۰ دلار درآمد دارم. چه کسی در دنیا چنین عایدی ناچیزی دارد؟»   ###