بیانیه مشترک گفتگوهای راهبردی اتحادیه عرب و آمریکا بدون نام بردن از ایران

پرسش: آمریکا و اتحادیه عرب در پایان «گفتگوهای راهبردی» خود در بیانیه مشترکی این گفتگوها را «موفقیت‌آمیز» خوانده و بر همکاری فزاینده برای صلح، ثبات و رفاه اقتصادی تاکید کرده‌اند. در این بیانیه اشاره‌ای به ایران نشده است. این گفتگوهای راهبردی در سفر احمد ابوالغیط، دیپلمات بلندپایه مصری و دبیرکل اتحادیه عرب به آمریکا انجام شد و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در واشنگتن میزبان او بود. بلینکن روز چهارشنبه با اشاره به «چالش‌های فراوان» دو طرف، آغاز این گفتگوهای راهبردی را نشانه‌ای از امکان تعمیق و گسترش روابط آمریکا با جهان عرب خواند و همکاری با اتحادیه عرب را برای آمریکا «عمیقا ارزشمند» دانست. ابوالغیط هم گفت این گفتگوها آغازمذاکرات این چنین گسترده‌ای بین آمریکا و اتحادیه عرب است. او آمریکا را «قدرتی بزرگ در منطقه و همچنین بیرون از منطقه» توصیف کرد. دبیرکل اتحادیه عرب گفت خاورمیانه در حال گذر از دوران بسیار دشواری بوده و او به «دست استوار آمریکا» و دریافت کمک و حمایت بیشتر اطمینان دارد. در بیانیه مشترکی که روز پنجشنبه منتشر شده، آمریکا و اتحادیه عرب به طیفی از مسائل، از جمله مبارزه با داعش و القاعده پرداخته‌اند. آنها همچنین «تهدید، توقیف مسلحانه و حمله به کشتی‌های تجاری و مداخله در حقوق و آزادی‌های ناوبری در آبراه‌های راهبردی منطقه» را محکوم کرده‌اند و با حیاتی دانستن این آبراه‌ها برای اقتصاد جهانی، گفته‌اند «تلاش‌های جمعی» برای مقابله با چنین تهدیدهایی را تقویت خواهند کرد. در متن بیانیه از ایران اسم برده نشده است،  آمریکا به دنبال تشکیل یک ائتلاف دریایی در منطقه بود اما به تازگی امارات متحده عربی می‌گوید از این ائتلاف خارج شده است. در مقابل، ایران می‌گوید پیشنهاد تشکیل ائتلاف دریایی با امارات و عربستان را پیگیری می‌کند. آمریکا به تازگی برای تقویت حضور نظامی خود و با اعلام دلیل نظارت بیشتر بر تنگه هرمز جنگنده‌های بیشتری را به منطقه فرستاده است. با کشمکش ایران و آمریکا بر سر توقیف چند نفتکش، روز پنجشنبه سردار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه هشدار داده است که اگر آمریکا محموله نفتی یک نفتکش توقیف‌شده را تخلیه کند، ایران مقابله به مثل خواهد کرد. تنگسیری گفته: «اگر بزنند، می‌خورند و باید منتظر آن باشند. اکنون اعلام می‌کنیم اگر هر شرکت نفتی آمریکایی بخواهد نفت ما را از این نفتکش تخلیه کند، مسئول می‌دانیم.» در یک خبر مرتبط دیگر با کشتی‌رانی و ناوبری در منطقه، خبرگزاری رویترز می‌گوید آمریکا مانع از میزبانی یک رویداد بین‌المللی کشتی‌رانی از طرف ایران شده است. به گزارش رویترز، مطابق یک تصمیم هشت سال پیش بنا بود یک برنامه سازمان بین‌المللی دریایی ملل متحد در ماه اکتبر در تهران برگزار شود، اما این هفته پس از درخواست آمریکا این تصمیم بازنگری و میزبانی ایران لغو شد.   یانیه مشترک آمریکا و اتحادیه عرب می‌گوید مناقشه اسرائیل و فلسطین، منع اشاعه تسلیحات کشتار جمعی و امنیت زیرساخت‌های ارتباطی از جمله دیگر مسائل مورد بحث بوده است. این بیانیه همچنین به اهمیت ظرفیت‌سازی برای مقابله با تغییر اقلیم پرداخته و ضمن اشاره به ضرورت مشارکت بیشتر زنان در تصمیم‌گیری و در اقتصاد، گفته است دو طرف در تلاشند تا در کنفرانس محیط‌زیستی سازمان ملل در دوبی صداهای متکثری از زنان را بازتاب دهند. کاپ۲۸، نشست سالانه کشورهای عضو پیمان‌نامه سازمان ملل برای مسئله تغییرات اقلیمی در نوامبر و دسامبر ۲۰۲۳ به میزبانی دوبی در امارات برگزار خواهد شد. گفتگوهای راهبردی آمریکا و اتحادیه عرب در پی سلسله تحولات دیپلماتیکی آغاز شده است که طی زمانی کوتاه آرایش سیاسی در خاورمیانه را تغییر داده است. با ازسرگیری رابطه تهران و ریاض، تنش میان ایران و کشورهای عرب نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته و سوریه به اتحادیه عرب بازگشته است. جزایر ایرانی و مواضع چندگانه با وجود کاهش نسبی تنش میان ایران و کشورهای عرب همسایه، مساله جزایر سه‌گانه در خلیج فارس و ادعای ارضی امارات بر آنها در هفته‌های اخیر خبرساز شده است. وزیران خارجه شورای همکاری خلیج فارس و روسیه در بیانیه‌ای خواهان حل مسالمت‌آمیز موضوع شده‌اند. ایران، که حاکمیت بر این سه جزیره را غیرقابل‌مذاکره می‌داند، به همراهی مسکو با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس معترض شد و سفیر روسیه در تهران را احضار کرد. پیشتر موضعگیری مشابه چین نیز انتقادهایی را در ایران برانگیخته بود که در آن مورد ایران حتی سفیر چین را احضار نکرد و تنها مقامی در وزارت خارجه با او «دیداری» داشت. نه چین و نه روسیه موضع خود در حمایت از «ابتکار عمل امارات» برای یافتن راه‌حلی مسالمت آمیز تغییر نداده‌اند.     ###