ارسال محموله بمب خوشه ای علیه روسیه صدای متحدان واشنگتن را در آورد؛ غیرانسانی؛
آمریکا قاعده جنگ اوکراین را به هم زد!

پرسش: تحویل بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا آن را تایید کرده، با نارضایتی و مخالفت متحدان واشنگتن روبرو شده است. روز جمعه هفتم ژوئیه، جو بایدن ضمن «بسیار دشوار خواندن» تصمیم خود، تایید کرد که آمریکا بمب‌های خوشه‌ای در اختیار ارتش اوکراین خواهد گذاشت. خبری که خیلی زود با مخالفت علنی بریتانیا روبرو شد و همزمان اسپانیا، کانادا و نیوزیلند هم گفتند که از قبل هم با این اقدام مخالفت کرده بودند. بیش از ۱۰۰ کشور جهان استفاده از بمب‌های خوشه‌ای را متوقف کرده‌اند، چرا که این جنگ‌افزار می‌تواند جان غیرنظامیان را تهدید کند. بمب‌های خوشه‌ای بعد از انفجار به صدها ترکش و بمب‌های کوچک‌تر تبدیل می‌شوند و به همین علت می‌تواند بدون تمایزگذاشتن میان نظامیان و غیرنظامیان، قربانی بگیرند. همزمان احتمال قابل توجه عمل نکردن این بمب‌ها و انفجار آنها بعد از دوران جنگ که معمولا با قربانی شدن غیرنظامیان همراه است، موجب شده بسیاری از کشورهای جهان آن را از فهرست مهمات نظامی خود خارج کنند. رئیس‌جمهوری آمریکا تحویل این بمب‌ها را بخشی از بسته کمک تسلیحاتی ۸۰۰ میلیون دلاری آمریکا به اوکراین دانست و گفت: «مدت زیادی زمان برد تا بتوانم خودم را راضی کنم که با این تصمیم موافقت کنم». او در ادامه گفت علت نهایی برای موافقت او این بوده که مهمات ارتش اوکراین در حال اتمام است. جیک سالیوان، مشاور عالی امنیت ملی کاخ‌سفید هم در واکنش به این خبر گفته احتمال عمل نکردن بمب‌های خوشه‌ای که که به اوکراین داده شده در مقایسه با مشابه آنها که ارتش روسیه استفاده می‌کند «بسیار کمتر» است. این تصمیم آمریکا خیلی زود با مخالفت نهادهای حقوق بشری جهان چون عفو بین‌الملل روبرو شد که می‌گویند بمب‌های خوشه‌ای «تهدید بسیار بزرگی برای جان غیرنظامیان حتی مدت‌ها پس از پایان جنگ» محسوب می‌شوند. از روز شنبه ۸ ژوییه، بعضی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا علنا در برابر این تصمیم موضع گرفته و با آن مخالفت کردند.     ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا در واکنش به این اقدام آمریکا گفت که بریتانیا یکی از ۱۲۳ کشوری است که با امضای معاهده منع استفاده از مهمات خوشه‌ای، استفاده از آن را ممنوع کرده و از دیگر کشورها هم دعوت می‌کند که چنین کنند. کریس هیپکینز، نخست‌وزیر نیوزیلند هم گفته است که این سلاح «تفاوتی بین نظامیان و غیرنظامیان نمی‌گذارد و به طور بالقوه به افراد بی‌گناه آسیب زیادی وارد می‌کنند، و همچنین می‌توانند تاثیر طولانی‌مدتی داشته باشند». او گفت که نیوزیلند مخالفت خود در خصوص ارسال بمب‌های خوشه‌ای از سوی آمریکا به اوکراین را به اطلاع کاخ سفید رسانده است. مارگاریتا روبلز، وزیر دفاع اسپانیا نیز به خبرنگاران گفت که کشورش «تعهدی محکم» برای عدم ارسال تسلیحات و بمب‌های خاصی به اوکراین دارد. او گفت موضع اسپانیا «نه به بمب‌های خوشه‌ای و بله به دفاع مشروع از اوکراین» است و «ما معتقدیم که این دفاع مشروع نباید با بمب‌های خوشه‌ای انجام شود.» دولت کانادا هم گفته است که نگران تاثیرات احتمالی بمب‌های خوشه‌ای که ممکن است تا سال‌ها منفجر نشوند، بر کودکان است. در همین حال، آلمان که یکی از امضاکنندگان معاهده منع استفاده از بمب‌های خوشه‌ای است، گفته است، اگرچه چنین تسلیحاتی را در اختیار اوکراین قرار نمی‌دهد، اما موضع آمریکا را درک می‌کند. ایالات متحده آمریکا، اوکراین و روسیه به کنوانسیون منع استفاده از بمب‌های خوشه‌ای نپیوسته‌اند، در حالی که مسکو و کی‌یف در طول جنگ از بمب‌های خوشه‌ای استفاده کرده‌اند. چه کشورهایی از بمب خوشه‌ای استفاده می‌کنند؟ روسیه و اوکراین، هردو از آغاز جنگ کرملین در فوریه ۲۰۲۲ از بمب‌های خوشه‌ای استفاده کرده‌اند. هیچ یک از دو کشور پیمان ممنوعیت استفاده از بمب‌های خوشه‌ای را امضا نکرده‌اند. آمریکا که عضو این پیمان نیست، سابقا از استفاده گسترده روسیه از بمب‌های خوشه‌ای انتقاد کرده بود. بر اساس گزارش‌ها، نرخ عمل‌نکردن تسلیحات خوشه‌ای روسیه حدود ۴۰ درصد است. یعنی ۴۰ درصد از بمب‌های کوچکی که در بمب خوشه‌ای جاگرفته‌اند، بعد از پرتاب منفجر نمی‌شوند و به حالت بمبی قابل انفجار در محل باقی می‌مانند. گفته می‌شود متوسط نرخ عمل‌نکردن بمب‌های خوشه‌ای ۲۰% است. پنتاگون مدعی است که بمب‌های خوشه‌ای آمریکا تنها سه درصد نرخ عمل‌نکردن دارند. چرا اوکراین از بمب خوشه‌ای استفاده می‌کند؟ ذخیره گلوله توپ اوکراین به سرعت در حال کاهش است، عمدتا به این دلیل که اوکراین هم مثل روسیه استفاده گسترده‌ وسریعی از یگان توپخانه خود دارد. استفاده وافر اوکراین از این گلوله‌ها با سرعت متحدان غربی‌اش برای جایگزین کردن توپ‌های استفاده شده برابری نمی‌کند. در جبهه‌های اصلی در شرق و جنوب اوکراین، توپ به تسلیحات کلیدی میدان نبرد تبدیل شده است. ماموریت دشوار پیش روی اوکراین حالا این است که روس‌ها را از ۱۰۰۰ کیلومتری سنگرهای مستحکمی که در یک سال و نیم گذشته در مناطق اشغال شده به پا کرده‌اند، بیرون بکشانند. در فقدان گلوله توپ، اوکراین از آمریکا خواسته است که برای هدف گرفتن پیاده‌نظامی که مامور دفاع از این سنگرهاست، بمب خوشه‌ای در اختیار کیف بگذارد. این برای آمریکا تصمیم ساده‌ای نبوده و بسیار از دموکرات‌ها و حامیان حقوق بشر منتقد این تصمیم هستند. دست کم شش ماه است که بحث بر سر این موضوع در آمریکا جریان دارد. تصمیم آمریکا چه تاثیری خواهدداشت؟ تاثیر اول آن است که برتری اخلاقی را که آمریکا تا این زمان در جریان جنگ روسیه در اوکراین داشته، عمدتا از میان خواهد برد. جرایم جنگی روسیه در موارد متعددی مستند شده است اما این اقدام آمریکا، احتمالا واشنگتن را با اتهام ریاکاری و سیاست یک بام و دو هوا روبرو می‌کند. تسلیحات خوشه‌ای، ننگ‌آورند، در کشتاری که به جا می‌گذارند از همه قربانی می‌گیرند و ممنوعیتشان در بخش بزرگی از جهان بی‌دلیل نیست. اقدام آمریکا ناگزیر این کشور را در موضعی مقابل متحدان غربی دیگر اوکراین می‌گذارد. هرگونه شکافی در میان متحدان اوکراین دقیقا همان چیزی است که ولادیمیر پوتین در پی آن است.     ###