نان گران می شود؟
تصمیم مهم دولت درباره قیمت نان

پرسش: وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد که دولت در سال جاری برنامه‌ای برای افزایش قیمت نان و آرد خبازی ندارد. وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد که دولت در سال جاری برنامه‌ای برای افزایش قیمت نان و آرد خبازی ندارد و در عین حال مقرر است اقتصاد واحدهای نانوایی با اتکا به ابزارهای غیرقیمتی تقویت شود. توضیحات وزارت اقتصاد در مورد عدم افزایش قیمت نان به شرح زیر است. ۱- یارانه آرد و نان در قانون بودجه ۱۴۰۲ با حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان افزایش نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱ به ۱۰۴ هزار میلیارد تومان رسیده است و دولت در سال جاری برنامه‌ای برای افزایش قیمت نان و آرد خبازی ندارد. ۲- اساسا نرخ خرید تضمینی گندم ارتباطی به قیمت آرد تحویلی به نانوایان و قیمت نان مردم ندارد؛ و افزایش قیمت خرید تضمینی گندم الزاماً به معنای افزایش قیمت آرد تحویلی به نانوایان و قیمت نان نیست. چه بسا که در سالیان گذشته نیز قیمت آرد تحویلی به نانوایان و قیمت نان برای مردم فارغ و مستقل از تحولات نرخ خرید تضمینی گندم بوده است. و اینگونه نبوده که افزایش قیمت خرید تضمینی گندم از کشاورزان منجر به افزایش قیمت آرد خبازی و قیمت نان شود؛ چرا که یارانه دولتی برای هریک از حلقه‌های گندم، آرد و نان مستقل از یکدیگر و براساس ملاحظات هر حوزه تعریف و تعیین می‌شود. ۳- دولت از اردیبهشت ماه سال گذشته با هدف جبران هزینه واحدهای نانوایی اقدام به پرداخت کمک هزینه کرده است؛ به این صورت که هر واحد نانوایی معادل ۱۵ درصد از فروش ثبت شده بر روی کارت‌خوان های هوشمند را به عنوان کمک هزینه از دولت دریافت می‌کند که این درصد از ۱۷ بهمن ماه سال گذشته به ۳۰ درصد افزایش یافت. به این ترتیب بخشی از هزینه‌های سربار واحدهای نانوایی توسط دولت جبران شده است. ۴- برای سال جاری نیز در کنار یارانه‌ای که برای آرد و نان اختصاص یافته، مقرر است اقتصاد واحدهای نانوایی با اتکا به ابزارهای غیرقیمتی تقویت گردد و نیاز نباشد که جهت بهبود اقتصاد واحدهای نانوایی، الزاماً قیمت نان با افزایش مواجه شود.   پشت پرده صف طولانی نان در هفته های اخیر با کاهش سهمیه آرد چه اتفاقی در نانوایی‌ها افتاده است؟ تقریبا حتی در مواردی از قیمت ۲۰ هزار تومان برای هر نان نیز گزارش‌هایی منتشر شده است. از بهمن ماه گذشته سهمیه آرد نانوایان درحال آب رفتن است. همین اتفاق هم باعث شده در اغلب نانوایی‌ها صف طولانی برای خرید نان حتی با قیمت فضایی نان رخ دهد. اکنون حداقل ۳۰ الی ۴۰ درصد نانوایی‌ها آرد کمتری نسبت به سهمیه اولیه‌شان دریافت می‌کنند. یعنی نانوایی که هر ۱۰ روز یک‌بار ۱۰۰ کیسه آرد دریافت می‌کرد، یک دفعه با این موضوع مواجه شده که آردش ۹۲ کیسه شده است. یعنی ۸ کیسه بدون هیچ دلیلی کسر شده است. رئیس اتحادیه نانواهای سنگکی می گوید: نمی‌دانیم چرا این اتفاق  رخ داده است. ما هر ده روز یک‌بار در سازمان غله و فرمانداری هستیم و در پی کشف این موضوع. اما هنوز فرمانداری هیچ دلیل روشنی به ما اعلام نکرده است.  سلیمانی می‌افزاید: حتی فرمانداری به ما نگفته است به خاطر تخلفات نانوایی‌ها این اتفاق افتاده است. فقط اعلام کردند برمبنای کارکرد به صورت سیستمی کاهش رخ داده است. اصلا توضیح ندادند بر مبنای چه کارکردی؟ ما نمی‌دانیم این کاهش سیستمی یعنی چه؟  او تاکید می‌کند: درحال حاضر نانوایانی که هیچ گونه تخلف در فروش، وزن نان و قیمت نداشته هم در ماه سهمیه‌شان کم شده است. سلیمانی می‌افزاید: به ما گفتند کارگروهی تشکیل دادیم که در آن به بررسی مساله می‌پردازد. یعنی هر کسی که سهمیه آردش کم شده، می‌آید و اعلام می‌کند و آنها بررسی می‌کنند. در نهایت اگر از نگاه آنها درخواستش منطقی باشد به او به صورت فوق‌العاده آرد می‌دهند. یعنی آرد کسرشده را نمی‌دهند فقط به صورت فوق‌العاده آرد تخصیص می‌دهند که طبیعتا به همه هم تخصیص داده نمی‌شود. او توضیح می‌دهد البته برخی نانوایان هم سهمیه آردشان زیاد شده است ولی آن‌هم مشخص نیست؛ چرا. البته سهمیه آرد افرادی که زیاد شده بسیار کمتر از کسانی است که سهمیه آردشان کم شده است. الان حدودا سهمیه آرد ۱۰ درصد زیاد شده است.  صف طولانی نانوایی‌ها و گرانی قیمت با کاهش سهمیه آرد چه اتفاقی در نانوایی‌ها افتاده است؟ تقریبا حتی در مواردی از قیمت ۲۰ هزار تومان برای هر نان نیز گزارش‌هایی منتشر شده است. رییس اتحادیه نانوایان نان سنگک در این باره می‌گوید: «این رقم برای نانوایی‌های آزادپز به دلیل اینکه شیوه‌های مختلف نان عرضه می‌کنند، می‌تواند طبیعی باشد. شما وقتی دو کیسه هم آرد بگیرید باید مغازه را باز کنید و به کارگرتان حقوق دهید و پول آب، برق و گاز را هم پرداخت کنید. او تاکید می‌کند، مساله اینجاست که کاهش سهمیه آرد نانوایان انگیزه پخت را از آنها می‌گیرد. او تاکید می‌کند اما روی قیمت نان اثر نمی‌گذارد. البته چه سلیمانی بگوید این رویداد روی قیمت نان اثر می‌گذارد یا نه، نانوایی‌ها قیمت نان را افزایش داده‌اند.  دولت به تعهداتش عمل نکرد طبق اظهارات نانوایان دولت به تعهداتش نسبت به کمک‌هزینه به نانوایان عمل نکرد ولی در مقابل به ما اجازه افزایش قیمت نان را نمی‌دهد. این موضوع را پیش‌تر نیز «اعتماد» نوشته بود که نانوایان به دنبال افزایش قیمت نان هستند؛ دیدگاهی که آنها کماکان بر آن اصرار دارند.  آنها معتقدند نرخ فعلی نان با توجه به نرخ تورم غیرمنصفانه است و آنها از نیمه سال گذشته درحال زیان هستند. رییس اتحادیه نان سنگک در این باره می‌گوید: قیمت آردی که دولت می‌دهد، صرفا ۱۵ تا ۲۰ درصد هزینه‌های نانوایان را پوشش می‌دهد، بقیه هزینه نانوایان از جمله هزینه دستمزد کارگر، بیمه، مالیات، آب، برق و گاز ۸۵ درصد است که سالانه درحال رشد است. دو سال گذشته قبض آب برای نانوایی‌ها حداکثر ۵۰۰ هزار تومان تمام می‌شد. اما امروز گزارش‌هایی به ما می‌رسد که قبض آب ۳ میلیون تومان است. کمترین قبض برق حدود یک میلیون تومان است. سلیمانی توضیح می‌دهد سال ۱۴۰۰ دولت به دلیل اینکه قیمت نان را زیاد افزایش ندهد به ما ۱۵ درصد کمک‌هزینه داد. این کمک‌هزینه هم از طریق کارتخوان هر شب به حساب نانوایی ریخته می‌شد. البته ما راضی نبودیم ولی بالاجبار باید موافقت می‌کردیم چون دولت حاضر به افزایش قیمت نان نبود. سال گذشته این کمک هزینه رشد کرد. کمک‌هزینه دولت بین ۲۰ درصد تا ۳۰ درصد شد. نانوایانی که آرد نوع یک داشتند، آرد ۶۶۵ هزار تومانی، ۳۰ درصد کمک‌هزینه دریافت می‌کردند و به آنهایی که آرد نوع دو یعنی آرد ۹۰۰ تومانی داشتند، ۲۰ درصد کمک‌هزینه می‌گرفتند. آبان ماه قرار شد این کمک‌هزینه به ۸۰ درصد برسد. اما چون این بودجه تامین نشد، کمک‌هزینه هم همان رقم قدیمی ماند. هنوز هم این کمک‌هزینه رشد نکرده است و ما کماکان درحال زیان دادن هستیم. نانوایان مجبور شدند خودشان قیمت نان را زیاد کنند اما در مقابل تعزیرات هم جریمه می‌کند. امروز نانوایان از شرایط موجود راضی نیستند. برهمین اساس نیز اتحادیه از روزهای آغازین سال جاری به دنبال رشد قیمت نان است. پیش‌تر «اعتماد» نوشته بود که نانوایان خواهان افزایش صد درصدی قیمت نان هستند یا حداقل نان به قیمت تورم سال جاری رشد کند؛ درخواستی که هنوز پاسخی نسبت به آن دریافت نکردند.  رییس اتحادیه نانوایان سنگکی در این باره می‌گوید: دو ماه از سال جدید گذشته است اما خبری از نرخ‌نامه جدید مطرح نیست؛ به نظر می‌رسد دولت می‌خواهد همان ۳۰ درصد کمک‌هزینه به نانوایان را پرداخت کند و دستوری قیمت نان را ثابت نگه دارد. درحالی که اتحادیه جزییات قیمت را اعلام کرده است.  قطعی دستگاه‌های کارتخوان  ظاهرا در هفته‌های اخیر دستگاه‌های کارتخوان نانوایی‌ها نیز به صورت مکرر قطع می‌شود. درباره دلیل این اتفاق رییس اتحادیه نانوایان سنگکی پیش‌تر گفته بود که رول کاغذی به دست نانوایان نمی‌رسد و شرکت پشتیبانی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز نانوایان باشد و در این زمینه ضعیف عمل می‌کند. نانوا باید حداقل چند مرتبه با شرکت تماس بگیرد که رول کاغذی برای نانوا آورده شود. او با اشاره به برخی ضعف‌های دستگاه‌های هوشمند، تصریح کرد: دستگاه‌های کارتخوان صفحه کلیدی نیز برای نانوایان آورده‌اند و از آنجایی که برخی نانوایان هنوز شیوه کار با این دستگاه‌ها را بلد نیستند اختلال‌هایی در این بین ایجاد شده است. به عنوان مثال یک خریدار به جای خرید ۱۱ نان ۱۱۱۱ نان ثبت کرد و بعد از مراجعه به اتحادیه در نهایت توانستیم با تماس‌های مکرر پولی که اشتباه واریز شده بود را به حساب شخص بازگردانیم؛ چراکه پشتیبانی اعلام کرد که برگشت پول ندارد.   ###