مسموم سازی و مرجع تشخیص "غیر معاند"
*کامبیز نوروزی

پرسش: آقای معاون امنیتی وزارت کشور در مورد اقدام برخی از عاملان مسموم سازی ها گفت "برخی موارد هم که جنبه غیرمعاندانه داشته ارشاد شده‌اند". اگرچه او توضیح نداده است که این افراد بعد از "ارشاد" رها شده اند یا همچنان تحت پیگرد قانونی اند اما در هر حال چنین تشخیصی فقط در صلاحیت مرجع قضایی است نه ضابطان یا مقام اجرایی. مسموم سازی ها به کیفیتی که تاکنون گزارش شده است رفتاری مجرمانه بوده اند. رسیدگی به هر رفتار مجرمانه باید توسط مقام قضایی انجام شود. تشخیص نوع جرم، شیوۀ جرم، انگیزۀ مرتکب، تطبیق عمل ارتکابی با مواد قانونی و در خیلی چیزهای دیگر مطلقاً در صلاحیت دادسرا و سپس دادگاه است. روال قانونی این است که اگر کسانی به عنوان مرتکب مسموم سازی در هر شهر شناسایی و دستگیر شده اند، در ابتدا به دادسرا معرفی و ارجاع شوند. بازپرس، یا دادیار بررسی اولیه را انجام می دهد. همچنین اگر شرایط را مهیا بداند تصمیم می گیرد که برای متهم چه قراری صادر کند، کفالت، وثیقه یا بازداشت. سپس بازپرس به ضابطان، که حسب مورد ممکن است از فراجا یا دستگاههای امنیتی باشند، دستوراتی داده و سؤالاتی را برای آنها مشخص می کند که در مورد آنها تحقیق شود.  ضابطان بعد از انجام تحقیقاتی که بازپرس دستور داده است گزارش خود را به بازپرس تقدیم می کنند و بازپرس نیز تصمیمات لازم را برای ادامۀ تحقیقات یا صدور قرار نهایی می گیرد. در بحث فعلی، تشخیص اینکه فرد یا افرادی از مرتکبان مسموم سازی ها معاند یا غیرمعاند بوده اند در همین فرآیند قضایی و توسط بازپرس مربوطه تعیین می شود. ضابط و مقام اجرایی هیچ صلاحیتی برای چنین تشخیصی ندارد. آنها فقط می توانند نظر خود را در گزارشی بنویسند که به مقام قضایی تقدیم می کنند و اوست که تصمیم می گیرد. خصوصاً اینکه در مصاحبۀ آقای میراحمدی معلوم نشده است که آیا این افراد که به عمد مرتکب تعرض به تمامیت جسمی افراد شده اند به دادسرا ارجاع شده اند و تحت نظر بازپرس قرار گرفته و برای آنها پروندۀ اتهامی تشکیل شده است یا نه؟ انتظار می رود در مسموم سازی های زنجیره ای پاسخی که به افکار عمومی داده می شود روشنگر باشد نه آنکه بر ابهامات و پرسش ها بیافزاید.  پ. ن. «مادۀ 286 قانون مجازات اسلامی : هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، ..... پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک ... گردد به گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد ....گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد.» در این ماده اصولاً معاند بودن یا نبودن ملاک نیست.   ###