مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه:
مقایسه سفر رئیسی به پکن با سفر شی به ریاض فاجعه است

پرسش: قاسم محبعلی سفیر سابق ایران در مالزی و یونان و مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امورخارجه در گفتگویی، ضمن اشاره به این سفر و مقایسه بیانیه پایانی آن با بیانیه سفر اخیر رئیس جمهور چین به ریاض، اظهار داشت: آنچه فعلا منتشر شده و مشخص است، همین بیانیه مشترک تهران و پکن بوده و بیش از آن منبعی در دسترس نیست که بتوانیم بر مبنای آن، ارزیابی از این سفر داشته باشیم.  سفر اخیر ابراهیم رئیسی به پکن و دیدار با رئیس جمهور چین، بازتاب گسترده‌ای در میان هواداران دولت سیزدهم داشته و بسیاری از اصولگرایان، این سفر را دستاوردی بزرگ برای تهران دانسته‌اند.  در همین رابطه، قاسم محبعلی، سفیر سابق ایران در مالزی و یونان و مدیرکل پیشین اداره خاورمیانه وزارت امورخارجه در گفتگویی، ضمن اشاره به این سفر و مقایسه بیانیه پایانی آن با بیانیه سفر اخیر رئیس جمهور چین به ریاض، اظهار داشت: آنچه فعلا منتشر شده و مشخص است، همین بیانیه مشترک تهران و پکن بوده و بیش از آن منبعی در دسترس نیست که بتوانیم بر مبنای آن، ارزیابی از این سفر داشته باشیم.  بیانیه تهران و پکن با بیانیه صادر شده در سفر پینگ به ریاض فاصله‌ای معنادار دارد اگر این بیانیه را با بیانیه‌ای که رئیس جمهور چین در سفر اخیر خود به ریاض و دیدار با سران شورای همکاری خلیج فارس امضا کرد، مقایسه کنیم به فاصله معناداری برخواهیم خورد. اولا چینی‌ها در آن بیانیه به نکاتی اشاره کردند که مشخصا ناقض تمامیت ارضی ایران بوده است.  این در حالی است که دوما در بیانیه مشترک اخیر تهران و پکن تنها به صورت کلی به تمامیت ارضی اشاره شده و بر خلاف بیانیه صادره در ریاض که از جزایر سه گانه ایرانی مشخصا نام برده شد، هیچ اشاره مستقیمی به این مسئله مهم نکرده‌اند.  شاید اصرار طرف ایرانی سبب سفر رئیسی به چین بوده از نظر اقتصادی هم در جریان سفر پینگ به ریاض به توافقات عظیم اقتصادی بین چین و عربستان اشاره شده، اما در بیانیه اخیر تهران و پکن، حتی به توافق ۲۵ ساله ایران و چین هم اشاره نشده است. لذا به نظر می‌رسد که شاید اصرار طرف ایرانی برای سفر به چین بوده و در حالی که برای ایجاد توازن هم که شده، قاعدتا باید اصرار توسط طرف چینی صورت می‌گرفته است.  بیانیه اخیر تهران و پکن نشان داد که انتخاب بزرگتر چینی‌ها، عربستان و شورای همکاری خلیج فارس تا ایران! می‌توان گفت که بیانیه‌ای که ایران و چین در سفر رئیسی منتشر کردند با بیانیه‌ای که چینی‌ها در سفر به ریاض با شورای همکاری خلیج فارس امضا کرده بودند در سطح توافقات و سایر مسائل یکسان نبوده و نشان می‌دهد که انتخاب بزرگتر چینی‌ها، عربستان سعودی و شورای همکاری خلیج فارس تا ایران! البته از منظری هم این مسئله، منطقی به نظر می‌رسد. چرا که اقتصاد کشورهای شورای همکاری در مجموع از ایران بزرگتر بوده و تحریم هم نیست.  همکاری با روس‌ها در جنگ اکراین از نظر اخلاقی، حقوق بین‌الملل و منافع ملی ایران سیاست درستی نیست در خصوص جنگ اکراین هم، اساسا همکاری با روس‌ها از نظر اخلاقی، حقوق بین‌الملل و منافع ملی ایران سیاست درستی نیست. ایران از ابتدا نباید وارد چنین ماجرایی می‌شد که امروز، اینگونه در کنار روسیه بایستد. در واقع، ایران دچار یک اشتباه محاسباتی خطرناک شده و تلقی تهران این بود که روس‌ها در کوتاه‌مدت به پیروزی بزرگی در اکراین دست خواهند یافت.  ایران باید هرچه زودتر خود را از باتلاق روس‌ها در جنگ اکراین بیرون بکشد امری که بسیار دور به نظر رسیده و خیلی بعید است که مسکو بتواند در این بحران به توفیق بزرگی دست پیدا کند. روس‌ها وارد یک گودالی شدند که می‌تواند یک جنگ طولانی با سرنوشتی به مانند جنگ افغانستان-اشاره به مداخله شوروی سابق در افغانستان- را در این باتلاق برای این کشور به دنبال داشته باشد. ایران باید سعی کند که هرچه زودتر خود را از این باتلاق بیرون کشیده و مواضع متوازنی را در راستای منافع ملی خود در ارتباط با طرف‌های درگیر اتخاذ کند.      ###