چین ایدئولوژیک یا تاجر؟
* دکتر محمدمهدی بهکیش

پرسش: چین کمونیست، در سال ۱۹۷۹، مبانی روابط خارجی خود را از ایدئولوژیک‌بودن به تاجر بودن تغییر داد. چینی که امروز می‌‌‌شناسیم، کشوری تاجر است و معیارهایی که برای ارتباط با کشورهای دیگر انتخاب می‌کند، بر مبنای سرمایه‌گذاری، تجارت و فعالیت‌‌‌های صنعتی و اقتصادی است. به همین دلیل چین در سال گذشته با دشمن خود آمریکا بیش از ۷۰۰میلیارد دلار تجارت داشته که فقط ۶۰۰میلیارد دلار آن، صادرات به آمریکا بوده است. اکنون بیشترین صادرات چین به کشورهای غربی است؛ چرا که برای چینی‌‌‌ها مهم نیست با آمریکا خصومت دارند یا از نظر ایدئولوژیک با او تفاهمی ندارند. روابط فی‌‌‌مابین تنها براساس خواسته‌‌‌های تجاری و اقتصادی تعریف شده‌‌‌اند. همچنین سال گذشته چین حدود 330میلیارد دلار کالا به کشورهای عربی صادر کرده است. چینی‌‌‌ها در این کشورها، حدود 240میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌‌‌اند. برای چین مهم نیست که ایران کشوری اسلامی و ایدئولوژیک است و عربستان در این زمینه ادعای دیگری دارد. آنچه تجار چینی به آن توجه دارند، سادگی تجارت با ایران یا عربستان است. طبیعی است که مشکلات با ایران زیاد خواهد بود؛ چرا که تکلیف مسائلی مانند انتقال پول، انتقال روان کالا، واردات از ایران و ده‌‌‌ها مشکل دیگری که در تجارت مطرح است، روشن نیست. اگر نتوانیم مسائل متعددی همچون موضوع FATF و برقراری روابط بین‌الملل با غرب با نگاه تجاری را حل کنیم، حجم تجارتمان با سایر کشورها حتی با چین و روسیه محدودتر می‌شود؛ زیرا می‌‌‌بینیم که حتی راه ابریشم جدید که بستر اصلی آن در ایران است، به‌تدریج به دور زدن ایران تمایل پیدا کرده است. این محدودیت‌ها نشات‌گرفته از نگاه ‌‌‌ما به روابط بین‌الملل است که بر مبانی تجاری و اقتصادی استوار نیست و متاسفانه هنوز چنین تغییری هم در سیاست‌‌‌هایمان رخ نداده است.   ###