آنی ارنو، نویسنده فرانسوی، برنده نوبل ادبیات ۲۰۲۲ شد

پرسش: کمیته اعطای جوایز نوبل روز پنج‌شنبه ۱۴ مهر آنی ارنو، نویسنده ۸۲ ساله فرانسوی، را برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۲ معرفی کرد. آکادمی سوئد در بیانیه‌ای نوشت که خانم ارنو به خاطر «شهامت و تیزهوشی واقع‌گرایانه» که به او امکان می‌دهد در آثارش «ریشه‌ها، بیگانگی‌ها و محدودیت‌های جمعی حافظه شخصی را کشف ‌کند»، شایسته دریافت این جایزه است. اکثر آثار آنی ارنو زندگی‌نامه‌ خود او و خانواده‌اش است که با نگاه موشکافانه در زوایای جامعه‌شناسی به رشته تحریر کشیده شده است. در زمان اعلام نام خانم ارنو، کمیته نوبل خبر داد که خود نویسنده هنوز از این امر باخبر نشده زیرا آکادمی سوئد هنوز موفق به یافتن و گفت‌وگو با او نشده است. اما نیم ساعت بعد، خانم ارنو در پیامی گفت دریافت جایزه «یک افتخار بزرگ و هم‌زمان یک مسئولیت خطیر است». این نویسنده در نرماندی فرانسه در خانواده‌ای که والدینش دارای مغازه خرده‌فروشی داشتند، بزرگ شد و در دانشگاه‌های روئن و بوردو تحصیل کرد. نخستین اثر ادبی او در سال ۱۹۷۴ منتشر شد و تا کنون بیش از ۲۰ کتاب از او چاپ و به زبان‌های مختلف به‌ویژه انگلیسی و آلمانی منتشر شده است. او همچنین استاد رشته ادبیات در دانشگاه هست. خانم ارنو پیش از این جوایز متعدد ادبی دیگری در اروپا و آمریکا مانند جایزه «بوکر» گرفته بود. دست‌کم سه کتاب او به فارسی ترجمه شده است. ارنو از همان اوایل کار نویسندگی از نگارش رمان و داستان درباره دیگران و یا خیال‌پردازی دوری کرد و مراحل مختلف زندگی خود و خانواده‌اش را موضوع کتاب‌هایش قرار داد. او به توان رها شدن انسان از طریق نوشتن ایمان دارد. ارنو در مورد هر یک از این مسائل شخصی و خانوادگی خود جداگانه کتابی نوشته است: پیشرفت اجتماعی والدینش، سال‌های نوجوانی، ازدواجش، رابطه پرشور خود با یک مرد اروپای شرقی، سقط جنین، بیماری آلزایمر مادرش، مرگ مادر و سرطان پستان خود. «واقعه» به سقط جنین غیرقانونی در دهه شصت میلادی، در سال‌های جوانی آنی ارنو می‌پردازد. کتاب «از شب خود بیدار نشدم» که ترجمه آن به انگلیسی و زبان‌های دیگر پرخواننده بوده است، روایت ارنو از روند بیماری آلزایمر مادرش است. این پنجمین بار طی ۹ سال اخیر است که یک زن برنده جایزه نوبل ادبیات می‌شود. در تاریخ ۱۲۱ ساله نوبل ادبیات، تنها ۱۷ زن به این افتخار نائل شده‌اند. نوبل ادبیات به نویسندگان و شاعرانی اعطا می‌شود که آثاری برجسته و خاص با خلاقیت مبتنی بر آرمان‌گرایی خلق کرده باشند. با این حال این جایزه عمدتا به نویسندگان کشورهای غربی تعلق گرفته است. ارنو پانزدهمین نویسنده فرانسوی است که در تاریخ نوبل ادبیات این جایزه را دریافت می‌کند. در خاورمیانه شموئل یوسف عاگنون، نویسنده عبری‌نویس اسرائیل در سال ۱۹۶۶، نجیب محفوظ از مصر در سال ۱۹۸۸ و اورهان پاموک، نویسنده شهیر ترکیه در سال ۲۰۰۶ در رویدادی نادر توانستند این جایزه را دریافت کنند.   ###