«بهره‌کشی سازمان‌یافته» از کودکان توسط «پیمانکاران شهرداری»

پرسش: یک مقام قوه قضائیه می‌گوید «بهره‌کشی سازمان‌یافته» از کودکان «در کارگاه‌های بازیافت زباله پیمانکاران شهرداری» جریان دارد. محمد فتحی، مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده و پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی قوه قضاییه، گفت «تنها» گروه‌های سازمان‌یافته‌ بهره‌کشی از کودکان و همچنین کارگاه‌های بازیافت زباله که متعلق به پیمانکاران شهرداری یا کارگاه‌های مستقل هستند، ساعت‌های متمادی در شرایط کاملاً مضر، غیر استاندارد، و ثمن بخس کودکان را به کار وامی‌دارند. این مقام قوه قضاییه از چگونگی برخورد قانونی با این گروه‌ها سخنی به میان نیاورد. پیش‌تر مهدی اقراریان، عضو شورای شهر تهران، در تذکری درباره جمع‌آوری زباله در پایتخت از شهرداری خواست هر نوع به‌کارگیری کودکان و نوجوانان در ادین بخش را پایان دهد و بر عملکرد پیمانکاران در این زمینه نظارت کند. تذکری که طی سال‌های گذشته به دفعات تکرار شده و اقدامی اساسی برای ساماندهی کودکان کار صورت نگرفته است. بر اساس ماده‏ ۷۹ قانون کار، اشتغال به کار کودکان زیر ۱۵ سال ممنوع است. بر اساس این قانون، اگر یک کارفرما کودک زیر ۱۵سال را به کار بگیرد، متخلف خواهد بود و برای نخستین بار مجازات نقدی، بار دوم مجازات نقدی و حبس و بار سوم علاوه بر این موارد، کارخانه یا کارگاه پلمپ و پروانه کار فرد متخلف ابطال خواهد شد. براساس پژوهش های صورت گرفته، حدود ۸۰ درصد کودکان کار با کاهش قد، وزن، و بیماری‌های دهان و دندان روبرو هستند. همچنین بسیاری از این کودکان دچار بیماری‌های چشم هستند و از بیماری‌های دستگاه تنفسی و قلبی رنج می‌برند. برخی آمارها می گوید که ۸۲ درصد کودکان کار دچار بیماری‌های پوست و ۶۰ درصد دچار بیماری‌های دستگاه گوارشی هستند. برخی داده ها حاکیست که بیشتر این کوودکان، افغانستانی اند. امان الله قرائی مقدم، جامعه‌شناس، می‌گوید که از چند سال پیش تا کنون به دلیل شرکت در جلسات مشترک شهرداری، نیروی انتظامی، درباره افزایش تعداد کودکان کار اعلام خطر شده است با این حال اقدامات عملی صورت گرفته در این زمینه چندان کارآمد نبوده است. آمار دقیقی از تعداد کودکان کار در کشور وجود ندارد. آخرین سرشماری مربوط به سال ۱۳۹۵ است که آن زمان اعلام شد حدود ۷۲۱ هزار کودک کار در ایران وجود دارد و سه استان سیستان و بلوچستان، آذربایجان و کردستان بیشتر از سایر استان‌ها درگیر این پدیده اجتماعی هستند. آمار و ارقامی که به گفته کارشناسان اجتماعی فراتر از آن چیزی است که اعلام شده است. ‌   ###