آیا آمریکا و چین بر سر تایوان وارد جنگ می‌شوند؟

پرسش: چند هفته پس از هشدار رئیس‌جمهوری آمریکا به چین در مورد تایوان، پکن واکنشی نشان داده که تا کنون شدیدتر از همه بوده. این کشور می‌گوید «با قاطعیت، هرگونه تلاشی» برای استقلال تایوان را درهم خواهد شکست. ژنرال وی فنگه، وزیر دفاع چین، این هفته در واقع آمریکا را به حمایت از استقلال این جزیره متهم کرد و گفت که این کشور در حال «نقض وعده خود در مورد تایوان» و «دخالت» در امور چین است. ژنرال وی فنگه در نشست امنیتی آسیایی که در سنگاپور برگزار شد، گفت: «اجازه دهید به صراحت بگویم: اگر کسی جرأت کند تایوان را از چین جدا کند، ما در جنگ تردید نخواهیم کرد. ما به هر قیمتی خواهیم جنگید و تا انتها خواهیم جنگید. این تنها انتخاب چین است.» اظهارات او به دنبال پیام اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به چین بود مبنی بر اینکه کار این کشور با به پرواز درآوردن هواپیماهای جنگی خود در نزدیکی تایوان، «لاس زدن با خطر» است. او متعهد شد در صورت حمله به این جزیره، از نظر نظامی از آن محافظت کند. چین مدعی مالکیت تایوان است ، اما تایوان خود را کشوری مستقل می‌داند. تایوان ایالات متحده را بزرگترین متحد خود به حساب می‌آورد، و واشنگتن قانونی دارد که ایالات متحده را ملزم به کمک به این جزیره برای دفاع از خود می‌کند. تشدید رجزخوانی‌ها در حالی رخ می‌دهد که چین به طور فزاینده هواپیماهای جنگی خود را به منطقه دفاع هوایی تایوان می‌فرستد - بیشترین تعداد پرواز سال خود را در ماه گذشته انجام داد - در حالی که ایالات متحده کشتی‌های نیروی دریایی خود را به آب‌های تایوان فرستاده است. پس آیا آمریکا و چین به سمت درگیری نظامی پیش می‌روند؟ مراقب شکاف باش یکی از ترس‌های اصلی این است که در صورت حمله چین به تایوان، جنگ آغاز شود. پکن در گذشته گفته است که در صورت لزوم می‌تواند این جزیره را با زور بازپس گیرد. اما اکثر تحلیلگران می‌گویند که این احتمال - در حال حاضر- وجود ندارد. بحث‌هایی در مورد اینکه آیا چین توانایی نظامی برای موفقیت در چنین تهاجمی را دارد یا نه، وجود داشته است و تایوان به طور قابل توجهی دفاع هوایی و دریایی خود را افزایش داده است. اما بسیاری موافقند که پکن تشخیص می‌دهد که چنین اقدامی - نه تنها برای چین، بلکه برای جهان - بسیار پرهزینه و فاجعه‌آمیز خواهد بود. ویلیام چونگ، کارشناس ارشد موسسه مطالعات آسیای جنوب شرقی می گوید: «رجزخوانی زیاد است، اما اگر چینی‌ها می‌خواهند به تایوان حمله کنند، باید به دقت مراقب باشند، به خصوص در اوقات نزدیک به بحران اوکراین. اقتصاد چین به مراتب بیشتر از روسیه با اقتصاد جهانی مرتبط است.» موضع ثابت چین این بوده است که به دنبال «اتحاد مجدد مسالمت آمیز» با تایوان است - و ژنرال وی روز یکشنبه آن را تکرار کرد - و تنها در صورت مواجهه با یک اقدام تحریک آمیز واکنش نشان خواهد داد. یکی از محرک‌ها احتمالاً اعلام رسمی استقلال تایوان است. اما این چیزی است که تسای اینگ ون، رئیس‌جمهور تایوان، شدیداً از آن اجتناب کرده است، حتی با اینکه اصرار دارد که تایوان هم‌اکنون یک کشور مستقل است. اکثر تایوانی‌ها از این موضع حمایت می‌کنند، که به عنوان «حفظ وضعیت موجود» شناخته می‌شود، هرچند تعداد کمی از آن‌ها بیش از پیش می‌گویند که می‌خواهند به سمت استقلال حرکت کنند. به طور مشابه، ایالات متحده تمایلی به کشیده شدن پایش به یک درگیری نظامی پرهزینه در آسیا ندارد و بارها اعلام کرده است که خواهان جنگ نیست. لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده هم که در نشست سنگاپور شرکت کرده بود، در سخنرانی خود گفت ایالات متحده از استقلال تایوان حمایت نمی‌کند و خواهان «جنگ سرد جدیدی» هم نیست. کالین کُه، محقق دانشکده مطالعات بین‌المللی اس راجاراتنام، گفت: «هر دو طرف بر سر ماجرای تایوان دست به اسلحه شده‌اند. آنها باید سرسخت به نظر برسند، آنها نمی‌خواهند به‌عنوان کسی که عقب می‌نشیند یا پا پس می‌کشد دیده شوند.» «اما در عین حال بسیار مراقب وارد شدن به یک درگیری آشکار هستند. آنها با چشمان باز به رجزخوانی‌های یکدیگر نگاه می‌رکنند و هر دو طرف در تلاش هستند تا خطر را کاهش دهند.» به گفته آقای کُه این واقعیت که ژنرال وی و آقای آستین در حاشیه نشست سنگاپور ملاقات کردند نشانه‌ای مثبت بود، چون به این معنی بود که هر دو طرف می‌خواستند نشان دهند «هنوز مایلند که بنشینند و مذاکره کنند، به اجماع برسند و با اختلافات‌شان کنار بیایند.» به گفته او، این امر احتمالاً منجر به بحث‌های عملیاتی بیشتر بین دو ارتش می‌شود که احتمال اشتباهات محاسباتی را که می‌تواند منجر به درگیری شود، کاهش می‌دهد و به طور کلی موجب «قوت یافتن مجدد گفت‌وگوها» را که در دوره دولت دونالد ترامپ وجود نداشت، می‌شود. با این حال، انتظار می‌رود که چین و ایالات متحده هر دو به رجزخوانی‌های خود در آینده ادامه دهند. دکتر یان چونگ، کارشناس چین در دانشگاه ملی سنگاپور گفت چین حتی ممکن است سیاست «جنگ منطقه خاکستری» خود را که برای خسته کردن نیروهای نظامی و کم کردن صبر تایوان - مانند ارسال هواپیماهای جنگی بیشتر - یا کارزارهای اطلاعات نادرست طراحی شده است، افزایش دهد. تایوان قبلا چین را به راه‌اندازی کارزارهای اطلاعات نادرست پیش از انتخابات این جزیره متهم کرده بود و این جزیره در پایان سال انتخابات محلی مهمی را برگزار خواهد کرد. حداقل برای ایالات متحده و چین، «اراده‌ای سیاسی برای تغییر مواضع آنها در حال حاضر وجود ندارد»، به ویژه با رویدادهای مهم در آینده - انتخابات میان‌دوره‌ای ایالات متحده در نوامبر، و بیستمین کنگره حزب کمونیست چین در نیمه دوم سال، که انتظار می‌رود در آن قدرت شی جین‌پینگ بیشتر تحکیم یابد. دکتر چونگ گفت: «جنبه مثبت ماجرا این است که هیچ یک از طرفین خواهان تشدید تنش نیست.» «اما تشدید نشدن تنش به این معنا نیست که به وضعیت بهتری خواهیم رسید. بنابراین همه ما تا مدتی گرفتار این وضعیت خواهیم بود.»   ###