نتیجه یک تحقیق در ایران: سه واکسن خارجی کرونا ۶۵ تا ۷۵ درصد از مرگ کاسته‌اند

پرسش: یک نهاد تحقیقات سلامت در کشور می‌گوید آزمایشی که به طور محدود در استان فارس انجام داده، نشان می‌دهد که واکسن‌های کرونای سینوفارم، اسپوتنیک و استرازنکا در مجموع بین ۶۵ تا ۷۵ درصد از میزان مرگ مبتلایان کاسته‌اند. بر اساس این تحقیق که مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت انجام داده و نتیجه آن را کامران باقر لنکرانی، وزیر سابق بهداشت منتشر کرده، اسپوتنیک‌وی ۷۴.۳ درصد، استرازنکا ۷۰.۸ درصد، و سینوفارم ۶۵ درصد در کاهش مرگ ناشی از ابتلا به کرونا موثر بوده‌اند. این تحقیق روی بیش از ۳۸۸ هزار نفر از شهروندان استان فارس و بر اساس مقایسه میان دریافت‌کنندگان دو دوز واکسن و کسانی که واکسن نزده‌اند، انجام شده است. تاثیر سینوفارم بر کاهش ابتلا ۵ درصد است؟ در این تحقیق نکته چشمگیر، میزان پایین بودن تاثیر سینوفارم بر ابتلا به ویروس نسبت به دو واکسن دیگر است. در این گزارش گفته شده واکسن سینوفارم به میزان ۵ درصد و واکسن‌های اسپوتنیک و استرازنکا به ترتیب ۳۹.۱ و ۳۷.۹ درصد در میزان ابتلای اولیه به ویروس موثر بوده‌اند. اما بر اساس اظهارات دکتر باقر لنکرانی، وزیر سابق بهداشت و عضو مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت، این آزمایش در زمان یکسان انجام نشده است. این موضوع ممکن است بر نتیجه تست‌ها اثر چشمگیر گذاشته باشد. او به خبرگزاری فارس گفت: ورودی‌های این تحقیق یکسان نبوده است؛ به طور مثال تحقیق روی واکسن اسپوتنیک زمانی صورت گرفت که هنوز واریانت دلتا وارد کشور نشده بوده است و مطالعه واکسن سینوفارم برای زمانی است که واریانت دلتا وارد کشور شده است. به همین دلیل از این نظر در شرایط یکسانی نبوده‌اند. تاثیر واکسن بر ابتلا چقدر مهم است؟ دکتر حمید ستایش، کارشناس سلامت بین‌الملل، درباره این موضوع  گفت نکته مهم برای موثر بودن واکسن کرونا، تاثیر آن بر کاهش احتمال بستری شدن و مرگ بیمار است، نه کاهش ابتلا: «مخصوصا در این مرحله که واکسن‌ها فقط مجوز اضطراری دارند، جلوگیری از ابتلا در مرحله دوم و سوم بعد از کاهش مرگ ومیر و بستری شدن بیماران است.» جزئیات این تحقیق هنوز منتشر نشده و مشخص نیست با چه تستی و در چه شرایطی انجام شده و سن افراد و بیماری زمینه‌ای آنان آیا در نظر گرفته شده است یا نه. دکتر ستایش اعتقاد دارد نکته کلیدی این است که اثر هر سه واکسن در زمینه کاهش احتمال مرگ تا حدودی نزدیک به هم است. او می‌گوید اولویت اصلی کاهش ابتلا و مرگ و میر است و در این مرحله چندان وقت و انرژی برای سنجش تاثیرگذاری واکسن‌ها بر میزان ابتلا گذاشته نشده است. ضمن آنکه موارد ابتلا ممکن است آنقدر جزئی باشد که ثبت نشود. بر اساس تحقیقی که به طور محدود در استان فارس انجام شده، سه واکسن اسپوتنیک‌وی، استرازنکا و سینوفارم به ترتیب حدود ۶۹، ۵۷ و ۵۵ درصد در میزان بستری شدن مبتلایان موثر بوده‌اند. سینوفارم چقدر در جهان معتبر است؟ واکسن سینوفارم پنجمین واکسن کرونا در جهان و اولین واکسن غیر غربی بود که از سازمان بهداشت جهانی مجوز اضطراری گرفت. اما اسپوتنیک هنوز مجوز سازمان بهداشت جهانی را ندارد و این سازمان خواستار در اختیار داشتن جزئیات بیشتر از سازندگان شده است. دز چین که جمعیت انبوهی با سینوفارم واکسینه شده‌اند، در بعضی از کشورهای منطقه از جمله بحرین، امارات متحده عربی و ترکیه هم سینوفارم مورد استفاده قرار گرفته است. این واکسن دسترسی کشورهای کمتر برخوردار مانند ایران را به واکسن‌های کرونا راحت‌تر کرده است.   ###