موج حذف اپلیکیشن‌های ایرانی به گوگل رسید

پرسش:دست کم سه اپلیکیشن ایرانی از گوگل پلی حذف شده‌اند. فعالان ایرانی نگران همه‌گیر شدن موج حذف هستند. وزیر ارتباطات ایران این موضوع را یک هشدار می‌داند و از "تصمیم ایران برای عدم وابستگی مطلق به گوگل" سخن می‌گوید.  تنها دو هفته پس از آن‌که شرکت اپل، اپلیکیشن‌های ایرانی را از "اپل استور" حذف کرد، گوگل نیز در اقدامی مشابه برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی را از "گوگل‌پلی" حذف کرد. این خبر که در رسانه‌های داخلی منتشر شده از سوی فعالان استارت‌آپ‌ها در ایران تایید شده است. اسما کروبی، مدیر عامل شرکت تیارا، پیش از این و هم‌زمان با حذف اپلیکیشن‌ها از اپل استور در گفت‌وگویی، "نگرانی" دیگر را خطر تصمیم مشابهی از سوی گوگل خوانده بود. تصمیمی که حالا رنگ واقعیت گرفته و دست کم سه اپلیکیشن سه اپلیکیشن "اسنپ"، "تپسی" و "علی بابا" که هر سه درگاه مالی داشته‌اند حذف شده‌اند. دو اپلیکیشن "اسنپ" و "تپسی" مخصوص خدمات حمل و نقل مشابه تاکسی‌رانی است که نسخه خارجی آن‌ها اوبر است و اپلیکیشن علی بابا مخصوص خرید بلیط آن‌لاین هواپیما و قطار است. برخی کاربران در فضای مجازی نگران آن هستند که حذف اپلیکیشن‌ها از گوگل پلی به اپلیکیشن‌هایی که دارای مبادلات مالی بوده‌اند محدود باقی نماند. فعالان داخل ایران نیز نگرانی خود را از رسیدن موج حذف به دیگر شرکت‌های آمریکایی بیان می‌کنند. میلاد نوری، توسعه‌دهنده اپلیکیشن در ایران (Mobile app developer) و مدیرعامل شرکت "توکان‌تک"، گفته است که در حال حاضر حذف اپلیکیشن‌ها از گوگلی پلی به خودی خود به اندازه حذف اپلیکیشن‌ها از اپل استور نگران‌کننده نیست. چرا که به گفته او "بازارهای موازی فعالی وجود دارند. هفت هشت بازار تنها در ایران وجود دارند که یکی از آن‌ها کافه بازار است." نوری اما می‌افزاید: «نگرانی اصلی این است که به احتمال زیاد شرکت‌های دیگر هم به این موج خواهند پیوست.» او برای مثال به دراپ باکس و مایکروسافت اشاره می‌کند و می‌گوید که "اگر قانون آمریکاست، بقیه شرکت‌ها هم مجبورند پیروی کنند." در حال حاضر نیز موج حذف صرفا دامن اپلیکیشن‌ها را نگرفته است، "گوگل آنالیتیکس" نیز از دسترس کاربر ایرانی خارج شده است. گوگل آنالیتیکس یک سرویس رایگان گوگل است که آمار بازدیدکنندگان یک وب سایت را نشان می‌دهد. مشکل این‌جاست که نمونه ایرانی و حتی نمونه خارجی‌ای وجود ندارد که از سطح کیفیت گوگل آنالیتیکس برخوردار باشد. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ، روز دوشنبه (۲۰ شهریور) درباره علل تغییرات اخیر در رویه شرکت‌های آمریکایی اپل و گوگل گفت: «تحریم جدیدی از سوی کنگره و دستور اجرایی ویژه جدیدی در این حوزه صادر نشده است. اما رفتار دولتمردان آمریکا این نگرانی را برای شرکت‌های آمریکایی به وجود آورده که در صورت وجود تعاملات مالی باید تحت بازرسی‌های وزارت خزانه‌داری قرار بگیرند بنابراین محدودیت‌ها و بازنگری‌هایی در این حوزه ایجاد کردند.» او اگرچه در برنامه تلویزیونی "حالا خورشید" از "بی‌نیازی" ایران از "خدمات بیرونی" در حوزه اندروئید سخن گفت، با این‌حال حذف اپلیکشن‌ها را "هشداری" خواند که باید جدی تلقی شود. جهرمی در این برنامه گفت "باید تلاش کنیم در حوزه موبایل و کسب‌وکارهای نوپا استراتژی داشته باشیم." جهرمی با بیان این‌که "نظام‌هایی در دنیا مثل کره‌جنوبی وجود دارد که حرکت‌هایی را برای عدم وابستگی مطلق به گوگل و اندروید آغاز کرده‌اند" گفت: «ما نیز این رویه را در دستور کار خود قرار داده‌ایم.» پیش از این هم‌زمان با حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپل استور، کاربران، توسعه‌دهندگان اپلیک‍یشن‌ها و فعالان کسب و کارهای اینترنتی در ایران با امضای طوماری به این اقدام اپل اعتراض کردند. آن‌ها همچنین در توییتر با استفاده از هشتگ #StopRemovingIranianApps خواهان توقف این رویه اپل در برخورد با اپلیک‍یشن‌های ایرانی شدند، هشتگی که همچنان جای استفاده در موقعیت کنونی را دارد. یکی از فعالان کسب‌وکارهای نوپا در ایران البته خیلی به اعتراضات خوش‌بین نیست. او گفته است : «در ایران کسب و کارها فقط دنبال نجات خودشان هستند. اگر خودشان حذف نشده‌اند برایشان مهم نیست که چهار تای دیگر حذف شده‌اند و حاضر نیست صرفا برای اینکه بقیه قربانی شده‌اند اعتراضی کند. اگر اعتراضات نتیجه ای داشت سهیم می‌شوند ولی مشارکتی نمی‌کنند.» در دولت اول حسن روحانی به علت اقبالی که به ایجاد رابطه با جهان نشان داده شد، فعالیت استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای اینترنتی رونقی نسبی یافت. تا جایی که برخی از نشریات بین‌المللی از شکل‌گیری یک "سیلیکون ولی" در قلب تهران نوشتند. با این‌همه نه تنها قوانین به روز نشده‌ تجارت ایران و مساله مالکیت معنوی موانع راه استارت‌آپ‌ها بوده‌اند که این شرکت‌های جوان‌گرا از فیلترینگ شدید اینترنت هم رنج برده‌اند. اکنون نیز ابهام در پرونده رفع تحریم‌ها مانعی جدی‌تر از همیشه بر سر راه‌شان گذاشته است.     ###