روند افزایشی چاقی و اضافه وزن کودکان در ایران

پرسش:محقق مرکز تحقیقات بیماری های غیرواگیر پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: مرور نظام مند(systematic review) مطالعات متعدد در کشور نشان می دهد که به واسطه تغییر سبک زندگی، شیوع چاقی و اضافه وزن بین کودکان به ویژه دختران رو به افزایش است. به گزارش ایرنا،دکتر شیرین جلالی نیا افزود: در مورد شیوع چاقی و اضافه وزن در کودکان، مطالعات متعدد و متنوعی در کشور انجام گرفته است و برای تجمیع داده های مرتبط در این زمینه، یک مطالعه مرور نظام مند در مرکز تحقیقات بیماری های غیرواگیر پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است. وی اظهار کرد: پس از بررسی دقیق بیش از 3200 مستند علمی به دست آمده، نهایتا 129 مقاله شرایط استخراج داده و بررسی اطلاعات را داشتند و در مورد اکثر این موارد هم نکته قابل توجه پراکندگی روش های اندازه گیری و شاخص های گزارش چاقی و اضافه وزن در کودکان بوده است. متخصص اپیدمیولوژی بیماری های غیرواگیر اظهار کرد: براساس این بررسی، در استان های مختلف شیوع چاقی در کودکان تا 16درصد هم گزارش شده است. همچنین در خصوص اضافه وزن در برخی استان ها تا 42 درصد کودکان، اضافه وزن داشتند. بالاترین آمارها در این زمینه عمدتا مربوط به استان های شمال و شمال غرب و نیز مناطق مرکزی کشور است. وی ادامه داد: مطالعات معتبر در سطح ملی هم نشان می دهد که بیش از 5 درصد کودکان چاق و بیش از 16 درصد آنان مبتلا به اضافه وزن هستند. در نتایج اغلب مطالعات شیوع چاقی و اضافه وزن در دخترها بیش از پسرها می باشد. جلالی نیا ادامه داد: در دهه گذشته به طور قابل توجهی الگوی بیماری ها به سمت بیماری های غیرواگیر تغییر پیدا کرده و این تغییرات به وضوح هم در بزرگسالان و هم در کودکان و نوجوانان مشهود است. وی افزود: کشور ما هم از این قاعده مستثنی نبوده و طی این مدت همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به ویژه به سبب گذار اپیدمیولوژیک که رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سالم را تحت تاثیر قرار داده است، متاسفانه روندهای فزاینده ای از عوامل خطر متابولیک و در صدر آنها چاقی و اضافه وزن را نشان می دهد. ** عوارض ناشی از چاقی و اضافه وزن در کودکان عضو هیات علمی معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی گفت: عوارض چاقی و اضافه وزن در کودکان طیف بسیار وسیعی را شامل می شود که بیماری های قلبی عروقی، سرطان ها، مشکلات عضلانی اسکلتی از جمله آنها هستند. جلالی نیا با اشاره به اینکه در مورد گروه های سنی کودکان و نوجوانان اهمیت این مساله به مراتب بیشتر است، اظهار کرد: مطالعات نشان می دهند که اضافه وزن و چاقی در کودکان حتی در صورت اصلاح وضعیت فرد و بازگشت به وزن طبیعی، عوارض بلندمدتی را بر سلامت فرد حتی در سنین بزرگسالی خواهد داشت. وی اضافه کرد: علاوه بر سلامت جسمی، سلامت روان آنان نیز براثر این وضعیت به خطر می افتد. کودکی که چاق است، طبیعتا در تعامل با گروه های همسال و در شرکت در برنامه های اجتماعی مشکلاتی پیدا می کند که حتی ممکن است منجر به کاهش اعتماد به نفس کودک، کناره گیری از گروه، پیدایش افسردگی و بسیاری بیماری های دیگر شود. متخصص اپیدمیولوژی بیماریهای غیرواگیر اظهار کرد: در بسیاری از موارد چاقی به عنوان یک عامل برای مسخره شدن کودک و طرد وی از بازی های گروهی محسوب می شود که این معضل به تدریج می تواند آثار غیرقابل جبرانی را هم در زمینه سلامت روانی این کودکان و هم در شکل گیری و رشد مورد انتظار جنبه های اجتماعی آنان داشته باشد. ** روند افزایشی چاقی و اضافه کودکان در ایران وی با بیان این که براساس مطالعات، این روند افزایشی با شیب تند ادامه خواهد داشت، تاکید کرد: واقعیت تلخ این است که آمار چاقی کودکان در جهان و ایران رو به افزایش است و علاوه بر وظیفه مسوولان و نهادهای سیاستگذار، والدین هم که می‌خواهند فرزندانی سالم داشته باشند، باید به فکر راهکارهایی باشند که ب‌توانند سلامت کودکان را حفظ کنند. وی ادامه داد: در حوزه علل متابولیسم یکی از مسائل مورد توجه، ریشه های ژنتیکی و خانوادگی در کودک است که در مورد این کودکان لازم است حتما بررسی های دقیق توسط تیم های متخصص برای طراحی برنامه های موثر و مناسب صورت پذیرد. محقق مرکز تحقیقات بیماری های غیرواگیر پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: این موضوع تعداد بسیار کمی را شامل می شود، عمدتا مشکل مربوط به تغییر شیوه و سبک زندگی است. وی افزود: مصرف بیش از حد تنقلات مصنوعی، غذاهای آماده، غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین، در کنار کاهش چشمگیر فعالیت فیزیکی و جایگزینی بازی های رایانه ای به جای فعالیت های فیزیکی و بازی هایی که در گذشته تامین کننده رشد و تکامل جنبه های مختلف سلامت کودکان اعم از فیزیکی و روانی و اجتماعی بود، همه از موارد قابل تامل در افزایش چاقی و اضافه وزن هستند که راهکارهای جدی را در سطح جامعه و خانواده می طلبند. جلالی نیا گفت: ضروری است که والدین تجدید نظر جدی در زمینه نوع تغذیه کودکان و تشویق آنها به ورزش ها و بازی های مورد علاقه داشته باشند. در این زمینه نقش دوستان کودک و محیط هایی نظیر مدارس نیز بسیار حائز اهمیت است. وی با طرح این سوال که نقش ژنتیک در چاقی کودکان ایرانی تا چه حد است، گفت: بررسی نقش ژن و وراثت در تعامل با عوامل محیطی و رفتارهای فردی که از آن صحبت شده است، از جنبه های بسیار مورد توجه در تحقیقات اخیر کشور محسوب می شود که با توجه به مهیا شدن زیرساخت های فنی و تخصصی و ظرفیت اجرای مطالعات ملی گسترده و امکان تهیه نمونه های بیولوژیک و بانک های زیستی امیدواریم در آینده نزدیک پاسخ بسیاری از سوالات چالش برانگیز در این حوزه شفاف شود. متخصص اپیدمیولوژی بیماری های غیرواگیر اظهار کرد: آنچه امروز نتایج مطالعات به طور قطع مطرح می کنند، این است که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، مهمترین عوامل زمینه ساز چاقی و اضافه وزن، موارد مرتبط با تغییر سبک زندگی است.     ###