مسیح مهاجری: به آیت الله هاشمی رفنسجانی انتقاد دارم که چرا سکوت کرد و نگفت

پرسش: مراسم رونمایی از کتاب «در جست و جوی مصلحت»، جدیدترین کتاب خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی(ره) عصر پنجشنبه 9 اردیبهشت با حضور دکتر علی مطهری، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی، حجت‌الاسلام والمسلمین مجید انصاری، حسین علایی، پیروز حناچی، حسین کمالی، علیرضا علوی‌تبار و... در خانه موزه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برگزار شد. در این مراسم مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی گفت: بحثی در علوم انسانی میان اخلاق و فقه و احکام وجود دارد که فقه و احکام در حکومت برتری دارند یا اخلاق؛ برخی فقه را برتر می‌دانند و گروهی اخلاق را، اما من از طرفداران حکومت اخلاق بر فقه و احکام هستم و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در عمل جز کسانی بود که اخلاق را بر احکام ترجیح می‌داد، نه به این معنا نبود که به احکام، فقه و قانون عمل نشود به این معنا بود که چیز بالاتری از این‌ها برای مدیریت جامعه وجود دارد و اخلاق حاکم بر احکام است. مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی افزود: البته حالا همین مُرّ قانون هم رعایت نمی‌شود، زیرا اگر مُرّ قانون عمل شود، خیلی از داوطلبان مجلس و شوراها تایید صلاحیت می‌شوند و در مساله ریاست جمهوری با توجه به بحث رجل سیاسی و مذهبی نیز واقعا افراد نزدیک به مفهوم رجل سیاسی تایید می‌شوند. ولی اتفاق افتاده کسی که نه رجل بود، نه سیاسی و نه مذهبی تایید شده و بالعکس. به این آسانی کسی نمی‌تواند مصداق دو قید «رجال سیاسی» و «رجال مذهبی» باشد. برخی فکر می‌کنند «رجل» یعنی مرد بودن و جنسیت را در نظر می‌گیرند. با این تعبیر هرکس مرد است پس رجل است و سیاسی هم با این برداشت کسی است که حرف و اقدام سیاسی انجام دهد و مذهبی کسی است که بعد از هر نمازی در ماه رمضان دعای یاعلی یاعظیم بخواند! وی ادامه داد: درباره رجل سیاسی و مذهبی این برداشت‌ها درست نیست بلکه بالاتر از این ساده‌انگاری‌ها است، به همین دلیل خیلی‌ها که رجل سیاسی و مذهبی نبودند تایید صلاحیت شدند. بحث، بحث استصواب نیست، بلکه استسلاق است. یعنی اعمال سلیقه به جای قانون. مهاجری درباره کلیپ صوتی محمدجواد ظریف گفت: به نظرم او این حرف‌ها را باید طی 8 سال گذشته می‌زد. اینکه مطالب از مردم پنهان نگهداشته شوند و در پستو گذاشته شوند، کار درستی نیست. این مطالب برای امروز مفیدند نه نسل‌های بعد. وی گفت: اینکه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای پایان دادن به جنگ و پذیرش قطعنامه 598 می‌گوید شما مسائل را به گردن من بیاندازید و مرا محاکمه کنید، نمونه‌ای از مصلحت‌اندیشی است، مصلحت نظام را در نظر گرفتن و خود را فدای آن کردن. مهاجری گفت: با این حال، این ‌همه دشمنی علیه هاشمی صورت گرفت. خطاب من به متصدیان انتشار آثار مرحوم هاشمی است، کار خوبی است که اسم کتاب را «در جستجوی مصلحت» گذاشتید، ولی این مصلحت‌ها در آثار آینده مرحوم هاشمی که منتشر می‌شود، خیلی بیشتر به چشم می‌خورد. درباره شخص من 10 مورد در این کتاب وجود دارد که مربوط به سه موضوع است. یک موضوع به فائزه هاشمی مربوط است. انصافا آنچه که درباره خانم هاشمی در سال 77 به پدرشان درباره روزنامه زن گفتم را کامل در کتاب آورده‌اند و شامل سانسور نشد. البته مخالف روزنامه زن نبودم و انتشار آن را مفید می‌دانستم اما به آقای هاشمی هشدار دادم که مواظب باشد، افرادی در این روزنامه کار نکنند که برای خانم فائزه هاشمی ایجاد حاشیه و برای شما مشکل‌ساز شوند. چون ممکن است فائزه خانم فرصت نظارت کافی بر امور روزنامه را نداشته باشد، و افراد شاغل در روزنامه برای او ایجاد مشکل کنند. دو موضوع دیگر، یکی قتل‌های زنجیره‌ای است و دیگری انتقاد از دولت آقای خاتمی. وی خاطرنشان کرد: اجازه دهید از مرحوم هاشمی انتقاد هم صورت گیرد. در خصوص مصلحت‌اندیشی ایشان دو انتقاد داشته و دارم که به خودشان هم می‌گفتم. یکی اینکه حرف‌هایی باید می‌زد که سکوت می‌کرد. مهاجری ادامه داد: امروز اگر انتشار یک فایل صوتی از محمدجواد ظریف به جامعه شوک وارد می‌کند، به این دلیل است که حرف‌هایی که باید در طول 8 سال زده می‌شد، یکجا در یک فایل چندساعته زده شد. کار بدی بود، نه از این جهت که نباید این حرف‌ها را می‌زد، بلکه چرا این حرف‌ها را زودتر، علنی و آشکار در طول 8 سال گذشته نگفت. این فعال مستقل، عین انتقاد به ظریف را متوجه شخص مرحوم هاشمی هم دانست و گفت: به خود آن مرحوم هم گفتم، مطالب را بگویید. وقتی سکوت می‌کنید، اتفاقات بدی می‌افتد. وضعی که در کشور داریم نتیجه همین نگفتن‌ها است‌. این رویه از نظر من همیشه بر خلاف مصلحت بوده و گاهی افراط در مصلحت‌خواهی و مصلحت‌اندیشی و گاهی تفریط در آن زیانبار است. مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی با تاکید بر اینکه علت مشکلات جامعه ما کنار گذاشتن نقد است، گفت: من با کسانی که نسبت به دخالت روحانیت در همه امور نقد دارند هم‌عقیده هستم‌ و چند مقاله تاکنون در این رابطه نوشتم و در مورد انتخابات پیش‌رو در این مقالات تاکید کردم، دو طایفه در این انتخابات نامزد نشوند، یکی روحانیت و دیگری نظامی‌ها. نظامی‌ها وقتی سوار قدرت شوند، پیاده نمی‌شوند و خوی نظامی‌گری را هم مسلط خواهند کرد و روحانیت هم سال‌ها در راس دولت‌ها بوده‌اند، مقداری هم اجازه دهیم دیگر افراد غیرروحانی خدمت کنند. محسن هاشمی رفسنجانی در این مراسم گفت: آیت‌الله هاشمی ابعاد مختلفی از خود بر جای گذاشته است. از ایشان بیش از 400 خطبه نماز جمعه و دو برابر این سخنرانی در دست داریم و در مورد مسئولیت‌ها از خودشان 36 دفتر به جا گذاشته‌اند و در نوع خودش منحصر به فرد است که کسی بتواند با جزئیات شرایط آن دوران را بازگو کند و می‌تواند به عنوان یک ماخذ استفاده شود. رونمایی از جدیدترین کتاب خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی(ره) رئیس شورای شهر تهران در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افشای فایل صوتی وزیر امور خارجه، اظهار داشت: سردار سلیمانی و آقای ظریف هر دو برای ما عزیز هستند. یعنی سردار سلیمانی را باید تکریم کنیم و ازسوی دیگر برای دکتر ظریف احترام قائل شویم که نظراتشان را این طور مطرح کردند. چرا که این نوع عدم هماهنگی و دیدگاه مختلف در میدان و دیپلماسی از گذشته وجود داشت ولی حالا یک مقدار واضح‌تر بروز کرد. وی یادآور شد: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شخصیتی بود که در میدان جنگ به عنوان یک مشاور صادق امام بود و برای سردار سلیمانی و دکتر ظریف هم به عنوان پشتیبان و دوست عمل می‌کرد. صداقت در عمل باعث می‌شد هم بتوانند نظرات امام را به مسائلی که می‌خواستند جلب کنند و هم بتوانند برنامه و فعالیت‌های خودشان را دنبال کنند. هاشمی افزود: وقتی خاطرات این بزرگوار در دوران جنگ را مرور می‌کنیم می‌بینیم چند سالی که ایشان به عنوان یک چهره سیاسی فرماندهی جنگ را بر عهده گرفتند، مهمترین بخش از وقت خودشان را در جبهه‌ها به سر می‌بردند و وقتی به مرکز بر می‌گشتند سعی می‌کردند هماهنگی لازم را با چهره‌های سیاسی و فرهنگی انجام بدهند و توجیهات لازم را دنبال کنند. به صورتی که هم پشتیبانی عملیات جنگی را داشته باشند و هم پشتیبانی سیاسی و فرهنگی کشور را دنبال کنند. وی تاکید کرد: رئیس جمهورهای بعد از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نظریه مقاومت را با جدیت نمی‌توانستند دنبال کنند. علتش این است که شاید اعتقاد کامل به راه و روش وجود ندارد. همین مسائل باعث می‌شود که چنین عدم هماهنگی و ضد و نقیض‌هایی در صحبت‌ها و عمل پیش بیاید. محسن هاشمی: فضای انتخابات سرد است رئیس شورای شهر تهران در مورد انتخابات نیز گفت: آمریکا یک انتخابات پر شور را برگزار کرد و ما به صورتی پیش می‌رویم که احساس می‌شود می‌خواهیم یک انتخابات کم شور را برگزار کنیم و اگر به صورت جدی به این موضوع نپردازیم نقطه ضعف بسیار جدی برای نظام جمهوری اسلامی پیش می‌آید. یعنی در شرایط فعلی فضای انتخابات طوری سرد است که گاهی احساس می‌شود تمام نیروهایی که می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند حالت انفعال به خودشان گرفته‌اند. بنده فکر می‌کنم که ما باید یک حضور فعال و مشارکت جدی در انتخابات ایجاد کنیم. وی ادامه داد: تعدادی از گروه‌های سیاسی اکنون به مشارکت منفعل فکر می‌کنند و می‌گویند کاندیدای تایید صلاحیت شده‌ای را در نظر می‌گیریم ولی برای اینکه حضور جدی پیدا کنیم و از او دفاع کنیم که برنده این انتخابات شود عملی را انجام نمی‌دهیم. در صورتی که مشارکت فعال این است که ما کاندیدایی را در نظر بگیریم و پشت این کاندیدا بایستیم و تلاش زیاد کنیم تا بتواند نظر مردم را جلب کند. هاشمی اظهار داشت: یکی از پارامترهای مهم تایید صلاحیت‌ها است و خود همین باعث شده که ما تکثر لازم را در انتخابات نداشته باشیم و اگر واقعا بخواهند مشارکت فعال را در انتخابات داشته باشیم باید این فضای بسته را یک مقدار باز کنیم تا از رکودی که بر انتخابات حاکم شده عبور کنیم. مسیح مهاجری: آقای هاشمی، اخلاق را حاکم بر احکام می‌دانست.   ###