شناسایی ۶۸۵ کودک «زباله‌گرد» در ۱۰ استان کشور

پرسش:عضو یک جمعیت خیریه از شناسایی ۶۸۵ کودک «زباله‌گرد» ایرانی، افغان و پاکستانی در ۱۰ استان ایران خبر داد و اعلام کرد که ۶۲ درصد این کودکان از دستکش استفاده نمی‌کنند و در معرض بیماری‌هایی چون «ایدز، هپاتیت، کزاز، حصبه» و بیماری‌های گوارشی قرار دارند. بگزارش ایسنا در روز جمعه، سوسن مازیارفر، نماینده جمعیت دانشجویی امام علی در اولین نشست کارگروه بررسی وضعیت «زباله‌گردی کودکان» خبر داد که در یک پژوهش در ۱۰ استان ایران، ۶۸۵ کودک «زباله‌گرد» شناسایی شدند که بیشتر آنها ملیت ایرانی، افغان و پاکستانی دارند. براساس این گزارش، ۴۱ درصد از این کودکان «مطلقاً بیسوادند»، ۴۰ درصد تنها منبع درآمد خانواده هستند و ۵۲ درصد در مراکز تفکیک زباله زندگی می‌کنند که «سطح بهداشت آنها به شدت پایین» است. به گفته خانم مازیارفر، این کودکان یا توسط پیمانکاران شهرداری استخدام می‌شوند و یا مأموران شهرداری از آنان پولی دریافت می‌کنند و اجازه می‌دهند، کار کنند. وی همچنین گفت که پیمانکاران شهرداری بابت هر کودک ۸۰۰ هزار تومان از کارگاه‌های تفکیک زباله دریافت می‌کنند تا این کودکان «اجازه پیدا کنند زباله‌های منطقه را تفکیک کنند». براساس این تحقیق، این کودکان روزانه بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت کار و ۶۰ کیلوگرم زباله جمع‌آوری می‌کنند. براساس نتایج این پژوهش همچنین ۶۲ درصد این کودکان «هرگز از دستکش استفاده نمی‌کنند و ایدز، هپاتیت، کزاز، حصبه، سالک پوستی، انگل‌های روده‌ای، اسهال خونی، فلج اطفال، زانو درد و کمردرد از جمله بیماری‌هایی است که آنان را هدف قرار می‌دهد». پیش از این نیز گزارش‌هایی دربارهٔ استفاده پیمانکاران شهرداری از اتباع افغان فاقد اجازه کار و کودکان برای جمع‌آوری زباله منتشر شده بود اما حسین جعفری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران و دیگر مقامات این نهاد این گزارش‌ها را تکذیب کرده‌اند. در همین حال این عضو جمعیت امام علی نیز گفت که سازمان‌های غیردولتی اجازه پیدا نمی‌کنند دربارهٔ این کودکان تحقیق کنند و مأموران شهرداری چند نفر از همکاران این جمعیت را که درحال تحقیق در این باره بوده‌اند، «مورد ضرب و شتم» قرار داده‌اند. پیش از این نیز گزارش‌هایی دربارهٔ وضعیت نامناسب کودکانی که به جمع‌آوری زباله مشغولند، در رسانه‌های ایران منتشر شده‌است. درهمین حال سال گذشته انتشار گزارش‌ها دربارهٔ مرگ احمد و صمد بهرامی دو برادر هفت ساله و هشت ساله افغان، در یکی از کارگاه‌های بازیافت زباله بر اثر انفجار گاز بازتاب زیادی در رسانه‌های ایران و شبکه‌های اجتماعی داشت. نهادهای رسمی در ایران آمار دقیقی از تعداد کودکانی که به جمع‌آوری زباله مشغولند ارائه نکرده‌اند. خبرگزاری ایلنا پیش از این در گزارشی اعلام کرده بود که «بیش از ۱۲۰ هزار کودک در ایران به زباله‌گردی مشغولند و اغلب این کودکان در خدمت مراکز بازیافت زباله هستند که پیمانکاران شهرداری آن را اداره می‌کنند». در همین حال خبرگزاری ایسنا روز ۲۲ خرداد به نقل از سه تن از فعالان حقوق کودکان در ایران اعلام کرده بود که آمارهای غیررسمی حاکی از وجود هفت میلیون کودک کار، سه میلیون و ۲۰۰ هزار کودک ترک تحصیل کرده و استفاده از تعداد قابل توجهی کودک در ایران به منظور خرید و فروش مواد مخدر است. ایران از سال‌های پیش برای حذف کار نوجوانان مقررات تازه‌ای وضع کرده و بر اساس آن، ۲۳ نوع شغل برای افراد ۱۵ تا ۱۸ ساله‌ای که با عملیاتی نظیر جوشکاری و کار با وسایل با ارتعاش بالا سرو کار دارند، ممنوع شده‌است. بر اساس این قانون، استفاده از کودکان و نوجوانان در حفر قنات، کار در دامداری‌ها، کشتارگاه‌ها، کارگاه‌های قالی‌بافی و زیلوبافی، کوره‌پزخانه‌ها و نانوایی‌ها هم ممنوع است. تجاوز به این گروه از کودکان در محیط‌های کاری نیز از جمله مسائلی است که به گفته شماری از کارشناسان آسیب‌های اجتماعی، به خاطر شرایط خاص رسانه‌ای و فرهنگی موجود، کمتر به آن پرداخته شده‌است.   ###