مرگ ۳۰ نفر بر اثر تب کنگو در افغانستان طی شش ماه؛ هشداری برای ایران

پرسش:در افغانستان، وزارت صحت اعلام کرده که در شش ماه نخست امسال، بیش از سی نفر در اثر ابتلا به تب کریمه کنگو جانشان را از دست داده اند که حدود دو برابر سال گذشته است. در ۲۷ ولایت افغانستان، ابتلا به تب کنگو دیده شده است چون این بیماری از راه تماس انسان با حیوان گسترش می‌یابد، وزارت صحت در مورد شیوع آن در روزهای عید قربان نگران است.   قربانی‌های عیدی در افغانستان و نگرانی از شیوع تب کنگو در روزهای عید قربان که تعداد زیادی از مردم در سراسر افغانستان اقدام به ذبح حیوانات می‌کنند، وزارت صحت افغانستان از شیوع بیماری تب کنگو در این کشور ابراز نگرانی کرده است.   این وزارت می‌گوید در شش ماه نخست سال جاری خورشیدی ۱۵۰ مورد بیماری تب کنگو در افغانستان ثبت شده که از این میان ۳۳ نفر جان شان را از دست داده‌اند. براساس آمار این وزارت، سال گذشته ۱۶۳ مورد بیماری تب کنگو در افغانستان ثبت شده بود. از این میان هجده نفر جان باختند. بیماری تب کانگو از طریق تماس با حیوان گسترش می‌یابد.     به گفته مسوولان بیمارستان انتانی (بیماری‌های میکروبی) موارد ابتلا به این بیماری در ۲۷ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان ثبت شده است. در افغانستان تنها یک مرکز کوچک درمانی با ۱۲ بستر برای برخورد تب کنگو در بیمارستان انتانی در کابل، پایتخت ایجاد شده است. در یکسال گذشته ۱۰۱ فرد مصاب به ویروس کنگو در این بیمارستان بستر شده‌اند. از این تعداد ۲۴ بیمار جان داد‌ه‌اند که ۱۴ نفر از آنها زن و ۱۰ نفر دیگر مرد بوده‌اند. یکی از دلایل اصلی بیشتر بودن تعداد قربانیان زن نسبت به مرد تماس بیشتر زنان با حیوانات، به خصوص در مناطق روستایی است. بیشتر بیمارانی که در این مرکز بستری هستند، قصاب‌‎اند. برخی از آنها وضعیت بسیاری بدی دارند و بخش زیادی از پوست بدن شان کاملا شاریده است. رحیم الله، پسر ۱۸ ساله از کابل هم در این بخش بستری بود. او که در کوته سنگی، یکی از مکان‌های مزدحم شهر دوکان قصابی دارد، گفت:" یک شب و یک روز از بینی‌ام خون آمد. بعد به این بیمارستان منتقل شدم. همین‌ها به من کمک کردند و حالا سر پا شده‌ام. فشارم پایین بود، تب شدید داشتم و سرم گیچ می‌شد. " در ایام عید قربان مثل رحیم‌الله، ده‌ها هزار نفر دیگر در سراسر افغانستان به صورت موقت قصاب می‌شوند. رعایت تدابیر بهداشتی در هنگام ذبح قربانی موردی است که کمتر رعایت می‌شود.   Image caption رحیم الله ۱۸ ساله قصاب است و می‌گوید پس از خون‌ریزی شدید به بیمارستان منتقل شده است   برخی که تجربه مصاب شدن دوستان همکارشان را دیده‌اند این تدابیر را رعایت می‌کنند. مثل پیرمردی که دو تن از دوستان همکارش را از دست داده و می‌گوید:"من قصاب هستم. موقع ذبح گوسفند یا گاو، دستکش دست می‎کنم و دماغ خود را می‌بندم. مریض که باشد نمی‌کشیم." پاینده که به گفته خودش تقریبا ۲۰ سال است قصابی می‌کند، هنوز این بیماری را تجربه نکرده است. "حدود ۳۰ راس گوسفند در خانه دارم. گاو شیر ده هم دارم، برای قربانی هم، گوسفند نگهداری می‌کنم، در خانه، خانم‌ها هم به حیوانات رسیدگی می‌کنند. اما این بیماری را ندیده‌ایم." محمد سلیم بشردوست، متخصص امراض میکروبی در بیمارستان انتانی می‌گوید: "این بیماری توسط کنه‌ای به نام هیالوما (Hyalomma) از حیوان به انسان منتقل می‌شود. زمانی که کنه خون حیوان مصاب به این ویروس را می‌مکد این ویروس داخل خونش می‌شود و هنگامی‌که انسانی را می‌گزد، خون آلوده داخل خون انسان می‌شود. راه دیگر انتقال این ویروس، تماس انسان با وسایل آلوده طب و از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار، لاشه حیوان آلوده است." بشردوست می‌گوید تب، سردردی شدید، حالت تهوع، استفراغ، دل بدی، گیجی، درد عضله و درد شکم است. با پدیدار شدن این علایم، بعد از سه روز خون‌ریزی از بینی، جلد، جوف دهن، بیره‌ها، ارگان‌های تناسلی و مقعد شروع می‌شود. او می‌گوید تمامی حیواناتی که از خارج مرز وارد افغانستان می‌شوند، باید به مدت یک هفته تجرید (قرنطین) شود و داروی ضد کنه باید در جلد و پشم آنها استعمال شود و بعد از آن حیوان را برای ذبح آماده کنند و دوم اینکه هنگام ذبح حیوان حتی الامکان تلاش شود تا از زخمی شدن دست جلوگیری و دست‌کش و دیگر وسایل نظیر ماسک استفاده شود. این بیماری اولین بار در سال ۱۹۴۴ در کریمه اوکراین پیدا شد و در سال ۱۹۶۹ متخصصان دریافتند که این ویروس مشابه همان بیماری است که در سال ۱۹۵۶در جمهوری دموکراتیک کنگو مشاهده شده است. از این رو نام کنونی کنگو به آن داده شد. این بیماری بیشتر در مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاورمیانه (عراق، افغانستان، پاکستان، ایران)، هند و غرب چین مشاهده می‌شود. مخزن و ناقل ویروس در طبیعت، اصولاً کنه‌ها هستند و گاو، گوسفند، بز، خرگوش، خرگوش صحرایی و جوجه‌تیغی و حتی جوندگان مثل موش نیز به عنوان ناقل شناخته می‌شوند. ویروس تب کنگو تا ۲۴ ساعت قابلیت انتقال از بدن مرده به افراد دیگر را دارد و با توجه به انتقال سریع بیماری از طریق مخاط، ترشح و خون مرده به افراد دیگر، بیماران فوتی با رعایت شرایط بهداشتی، در پوشش مخصوص و پلمپ شده، توسط افراد مجهز به لباس‌های مخصوص به خاک سپرده می‌شوند.  شیوع تب کنگو در افغانستان با آمار بالای قربانی این بیماری، هشداری برای ایران همسایه این کشور بشمار می آید.   ###