زیردریایی‌های هسته‌ای روسیه در قطب شمال چه می خواهند؟

پرسش: سه زیردریایی هسته‌ای نیروی دریایی روسیه برای نخستین بار در تاریخ به طور همزمان در یک رزمایش واقع در قطب شمال از زیر یخ ظاهر شدند. روسیه در آبهای قطب شمال که در مجاورت این کشور قرار گرفته، رزمایشی برگزار کرد که در آن با حضور ۶۰۰ نظامی، ۲۰۰ نوع تسلیحات مدرن و سه زیردریایی اتمی بکار گرفته شد.  «نیکلای یومنوف» فرمانده نیروی دریایی روسیه، گزارشی از این رزمایش با نام «اومکا-۲۱» که در یک هفته اخیر برگزار شد، به صورت وبیناری به ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه ارائه کرد.  پوتین در ابتدای این دیدار وبیناری خاطرنشان کرد که رزمایش برگزار شده در قطب شمال، چه در دوره شوروی سابق و چه روسیه معاصر مشابه ندارد. فرمانده نیروی دریایی روسیه نیز در گزارش تصویری خود گفت که رزمایش «اومکا-۲۱» در سرزمین فرانتس ژوزف در شمال روسیه برگزار شد و در چارچوب آن ۴۳ برنامه پیش بینی شده بود. وی گفت: هوای منطقه برگزاری رزمایش ۳۰ درجه سانتیگراد زیر صفر و قطر یخ ها ۱.۵ متر و سرعت باد به ۳۲ متر در ثانیه می رسد. بر اساس سناریوی رزمایش، سه زیردریایی اتمی با پیمودن ۳۰۰ متر زیر یخ ها، با شکستن یخ به قطر ۱.۵ متر از آب بیرون آمدند. در همین حال یکی از زیردریایی های اتمی اژدر پرتاب کرد.  به گفته یومنوف، یکی از واحدهای تیپ موتوریزه قطب شمال روسیه در شرایط دشوار آب و هوایی، رزمایش برگزار کرد. وی خاطرنشان کرد که در رزمایش دریایی قطب شمال روسیه، همه تسلیحات و ادوات ویژه نظامی که در رزمایش بکار گرفته شده بودند، تایید شدند.  وزارت دفاع روسیه نیز تصاویری از حرکت همزمان سه زیردریایی هسته‌ای نیروی دریایی روسیه در قطب شمال منتشر کرد. تحرکات نظامی آمریکا و روسیه در آب‌های اقیانوس منجمد شمالی به دنبال آب شدن تدریجی یخ‌های شمالگان و مناسب شدن این منطقه برای کشتیرانی این احتمال را بوجود آورده است که این دو کشور برای به دست آوردن هرچه بیشتر منابع غنی و بکر این سرزمین به درگیری نظامی روی آورند. به گزارش ایرنا، انتظار می‌رود با گرم شدن هوای کره زمین، رقابت بین روسیه و کشورهای همجوار قطب شمال برای حضور هر چه بیشتر در این منطقه و آب‌های اقیانوس منجمد شمالی و سرزمین‌های واقع در این منطقه تشدید شود. قطب شمال به انتهای شمالی محوری نامیده می‌شود که زمین به دور آن می‌چرخد و در اقیانوس منجمد شمالی واقع شده‌ است. این نقطه در فاصله ۷۲۵ کیلومتری شمال جزیره بزرگ گرینلند قرار دارد. قطب شمال هم اکنون تحت نظارت سازمانی بین‌المللی است و جزو قلمرو هیچ کشوری محسوب نمی‌شود. این منطقه با سرزمین های پهناور و بستر آبی غنی از منابع انرژی از جمله نفت و گاز و منابع معدنی برای پنج کشور مجاور آن و بیش از همه روسیه و آمریکا عرصه جنگ سرد واقعی شده است که از مدت ها پیش راهبرد تسلط خود را بر این سرزمین سفید یخی عملیاتی کرده اند. روسیه، آمریکا، کانادا، نروژ و دانمارک کشورهای همجوار قطب شمال، برای دستیابی به ذخایر قطبی و تسلط بر آب های پیرامون آن با یکدیگر رقابت می کنند و رقابت این کشورها در یک دهه اخیر افزایش یافته است. مسکو در سال های گذشته به ویژه در دو سال اخیر برای تشدید و گسترش حضور خود در قطب شمال تلاش و برنامه ریزی کرده که مهم ترین آن تاسیس پایگاه نظامی در منطقه قطب شمال و استقرار دائمی نیروهای خود در این سرزمین است. در راستای این تلاش ها، روسیه در دو سال اخیر چند رزمایش قطبی برگزار کرده است که در آن ده ها نفر از تفنگداران دریایی ویژه و نیروهای هوابرد با تسلیحات پیشرفته شرکت کردند.   گشت‌زنی ناوگان نظامی آمریکا در نزدیکی مرزهای روسیه در قطب شمال به تازگی «کِنِتزیی برِیتوئت»، وزیر نیروی دریایی آمریکا اعلام کرده است که ناوگان نظامی دریایی آمریکا گشت زنی منظم در نزدیکی مرزهای روسیه در قطب شمال را آغاز کرده است تا مانع «تعرض مسکو به شمال» شود؛ موضوعی که واکنش مسکو را نیز به دنبال داشت. وزیر نیروی دریایی آمریکا چندی پیش اظهار کرد که واشنگتن مجبور است در شمالگان «مصرتر» عمل کند تا «ادعاهای» روسیه و همچنین چین را به چالش بکشد. برِیتوئت در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا باید در نزدیکی سواحل شمالی روسیه «برای تأمین آزادی کشتیرانی عملیات» انجام دهد، اوضاع در این منطقه را با اوضاع در دریای جنوبی چین مقایسه کرد که در آن، چین با برخی کشورها اختلافات سرزمینی دارد. شمالگان به نواحی پیرامون قطب شمال که بخش‌هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند واقیانوس منجمد شمالی را در برمی‌گیرد، گفته می‌شود.   ###