تنش میان آمریکا و چین در مجمع عمومی سازمان ملل

پرسش: با سخنرانی تند دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در انتقاد از مدیریت ویروس کرونا از طرف چین، تنش میان دو کشور در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بالا گرفته است. رئیس جمهور آمریکا در ویدیوی از پیش ضبط شده‌ای که در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پخش شد، ویروس کرونا را "ویروس چینی" خواند و به شدت از این کشور و سازمان بهداشت جهانی انتقاد کرد. او با لحنی تند از سازمان ملل متحد خواست دولت چین را در مورد شیوع کرونا و وضعیتی که جهان گرفتار آن شده مسئول بداند. در مقابل شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین در پیام ویدیویی خود هر گونه تلاش برای "سیاسی‌سازی" شیوع ویروس کرونا را محکوم کرد و درباره خطرات "برخورد تمدن‌ها" هشدار داد. او گفت کشورش "قصد ندارد با هیچ کشوری وارد جنگ سرد شود." ترامپ در نطق خود گفت: "ما باید کشوری که افسار این طاعون را به روی جهانیان گشوده، یعنی چین، پاسخگو بشناسیم." او افزود: "چین در اولین روزهای انتشار این ویروس راه سفرهای داخلی را بست، درحالی که اجازه داد پروازها به خارج انجام شود و جهان را آلوده کرد. چین برنامه ممنوعیت سفری که من اعلام کردم را محکوم کرد، درست همان موقع که پروازهای داخلی خود را کنسل می کرد و جلو تردد شهروندان خود را می گرفت." ترامپ که کارنامه اش در مهار همه گیری در آستانه انتخابات آمریکا زیر ذره بین است، اغلب پکن را به سرپوش گذاشتن بر ویروس کرونا متهم کرده و گفته که این کشور می توانست مانع انتشار بیماری شود. چین این حملات را رد کرده و آن را بحثی انحرافی خوانده است. آمار مرگ در اثر ابتلا به این ویروس در آمریکا اکنون از ۲۰۰ هزار نفر گذشته که بالاترین رقم در جهان است و آقای ترامپ خود بارها خطر این ویروس را کمرنگ جلوه داده است. به علاوه او زمانی که ویروس هنوز در آمریکا همه گیر نشده بود تلاش های چین برای مهار آن را ستایش کرده بود. تنش میان آمریکا و چین همچنین به دلیل مسائل دیگر از جمله تجارت، فناوری، هنگ کنگ و برخورد چین با مسلمانان اویغور در استان سین کیانگ این کشور اوج گرفته است. شی که به فاصله کوتاهی بعد از دونالد ترامپ سخنرانی می کرد نسبت به خطرات "برخورد تمدن ها" هشدار داد. او گفت: "ما به کاهش اختلافات و حل مناقشه ها با سایرین از طریق دیالوگ و مذاکره ادامه خواهیم داد. ما فقط به فکر توسعه چین نیستیم و درگیر نبرد برد و باخت نمی شویم." با این حال او در سخنانی که متن آن پیش از سخنرانی سه شنبه منتشر شد در حمله ای به آمریکا گفت که "هیچ کشوری حق سلطه جویی بر امور جهان، به دست گرفتن سرنوشت دیگران یا حفظ مزایای توسعه فقط برای خود را ندارد". اشاره کوتاه ترامپ به ایران آقای ترامپ در این سخنرانی با اشاره‌ای کوتاه به ایران، خروج آمریکا از برجام، وضع تحریم‌های شکننده علیه جمهوری اسلامی و ترور سردار شهید قاسم سلیمانی را یادآوری کرد. نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس این سازمان در سالن‌های تقریبا خالی و با سخنرانی‌های عمدتا مجازی رهبران دنیا برگزار می‌شود. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و رهبر کشور میزبان برای شرکت در این اجلاس کم‌رونق به ساختمان سازمان ملل در نیویورک نرفت و سخنرانی خود را به صورت مجازی در کاخ سفید ضبط کرد. دونالد ترامپ امروز سه‌شنبه ۲۲ سپتامبر (اول مهر) بعد از سخنان افتتاحیه آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، جزو اولین سخنرانان بود و بعد از آن ویدیو‌های ضبط شده رهبران دیگر کشورها طبق برنامه پخش می‌شود. حسن روحانی رئیس جمهور هم در پیامی از پیش ضبط شده تحریم های آمریکا را محکوم کرد. او گفت: "همه ما در جهان، دوران سختی را سپری می‌کنیم. اما ملت من به جای برخورداری از همکاری جهانی با سخت‌ترین تحریم‌های تاریخ در نقض آشکار و اساسی منشور ملل متحد، توافقات بین‌المللی و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، مواجه است." هشدار درباره جنگ سرد آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، در سخنرانی افتتاحیه نشست مجمع عمومی این سازمان درباره خطر جنگ سرد میان آمریکا و چین هشدار داد و گفت جهان تاب تحمل چنین اختلافی را ندارد. او با لحنی تند و هشدارآمیز بدون آن که به صراحت نامی از این دوکشور ببرد گفت: "ما در مسیر بسیار خطرناکی قرار داریم. جهان ما طاقت آینده‌ای را ندارد که دو قدرت بزرگ اقتصادی، جهان را دوپاره کنند؛ هر کدام با مقررات تجاری و مالی و توانایی هوش مصنوعی و اینترنتی خودشان." همه‌گیری ویروس کرونا باعث شد که خیابان‌های منتهی به ساختمان سازمان ملل در نیویورک امسال بر خلاف سال‌های قبل شاهد حرکت کاروان خودروهای ده‌ها نفر از رهبران جهان و همراهان آنها نباشد. هر سال به طور معمول حدود ۱۰ هزار نفر از سرتاسر جهان هم‌زمان با این اجلاس به نیویورک می‌روند اما چنین تصویری امسال و با نزدیک شدن آمار قربانیان تاییدشده کرونا به حدود یک میلیون نفر غیرقابل تصور است. رهبران کشورها پیام‌های ضبط شده خود را از قبل ارسال کرده‌اند و هر کشور تنها می‌تواند یک دیپلمات ماسک‌زده را برای حضور فیزیکی به محل نشست مجمع عمومی بفرستد. به همین دلیل این بار بر خلاف سال‌های گذشته موقعیتی برای دیدارهای دو جانبه حاشیه‌ای، پنهانی و خبرساز رهبران جهان نخواهد بود. سازمان ملل برای پیشگیری از برزو مشکلات فنی در پخش مجازی سخنرانی‌ها از رهبران کشورها خواسته بود که پیام‌های ویدیویی خود را چهار روز زودتر برای این سازمان ارسال کنند. این محدودیت‌ها به معنای آن است که امسال از تغییر دقیقه نود سخنرانی‌ها برای واکنش به سخنان رهبران دیگر یا تحولات تازه خبری نخواهد بود.     ###