ماهیت مرموز، مهمانی که از فضا آمد

پرسش: ماهیت و منشاء «اومواموا»، نخستین شیئی که از یک منظومه شمسی دیگر به زمین رسیده با خودداری دانشمندان از ارائه توضیحاتی متقن در این زمینه بیش از پیش در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. پژوهشگران اوایل سال جاری گفته بودند که می‌توان منشاء و ساختار ملوکولی این شیئی را با توجه به این که یک تکه یخ هیدروژنی است توضیح داد. شاید این در میان سایر خصوصیات مرموز مرتبط به «اومواموا» بتواند اطلاعات بیشتری در مورد نیروی پیشران آن در میان کائنات بدهد زیرا گاز هیدروژن خالص می‌تواند شیئی را مثل راکت به جلو پرتاب کند. این توضیحات برای دانشمندانی که سال‌ها «اوومواموا» برایشان یک معما بود، مفید است. «اومواموا» بار نخست در سال ۲۰۱۷ رویت شد که با سرعتی برابر با ۲۰۰ هزار متر در ساعت از منظومه شمسی ما عبور می‌کرد. آن چه توضیحی برایش یافت نمی‌شد این بود که «اومواموا» ضمن حرکت بر سرعتش افزوده شده و رفتارش جایی میان یک سیارک و شهاب بود، هرچند در هیچ یک از این رده‌ها قرار نمی‌گرفت و منشاء آن هم همچنان نامشخص بود. اکنون یک پژوهش جدید توسط دانشگاه هاروارد و انستیتوی علوم فضایی و ستاره‌شناسی کره (کاسی) حاکی از آن است که چنین جسمی قاعدتا تاب سفری چنین طولانی را نباید داشته بوده باشد. اگر تئوری یخ و هیدروژن در مورد «اومواموا» صحت داشته باشد، این یک نقطه عطف پیرامون درک این شیئی فضایی، شکل مشخصش - که مثل یک سیگار است - و سرعت فزاینده عاری از قوه جاذبه‌اش است. آوی لِب، استاد دانشکده علوم دانشگاه هاروارد و یکی از مولفان این گزارش که در نشریه «استروفیزیکال جورنال لِتِرز» منتشر شده می‌گوید: «ما فرض را بر این قرار دادیم که تکه‌های یخی هیدروژنه نمی‌توانند تاب چنین سفری را که احتمالا صدها میلیون سال طول کشیده بیاورند، زیرا سریع تبخیر شده و احتمالا تبدیل به ابرهای ملوکولی می‌شوند.» پژوهشگران همچنین در میان سایر مشکلاتی که با این فرضیه همراه است می‌گویند تکه یخی از این نوع نمی‌توانسته از راه‌های معمول ایجاد اشیای فضایی جامد تشکیل شده باشد زیرا توده‌های مفتولی به یکدیگر برخورد کرده و به تدریج تبدیل به شیئی بزرگ‌تری می‌شوند. چنین پدیده‌ای به گفته کارشناسان در مورد یک تکه یخ هیدروژنی صدق نمی‌کند. تیِم هونگ، پژوهشگر ارشد «کاسی» در گروه فرضیه استروفیزیک و مولف اصلی این گزارش می‌گوید: «راه پذیرفته شده تشکیل اشیای کروی یا مفتولی با قطری میان ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتر، شکل گرفتن مقدماتی در حد میکرون است. سپس این ذرات با برخورد به یکدیگر رشد می‌کنند. اما در مناطقی که تراکم گازی آن زیاد است حرارت ناشی از برخوردها به سرعت یک لایه هیدروژنی پیرامون این ذرات ایجاد می‌کند که از رشد بیشتر آن جلوگیری می‌کند.» پژوهشگران امیدوارند با شروع کار رصدخانه «ورا سی روبین» در سال آینده بتوانند اطلاعات بیشتری در مورد اجرامی مثل «اومواموا» به دست آورده و ماهیانه یک شیئی فضایی نظیر آن را رویت و جزئیات منشاء آن‌ها را مورد مطالعه قرار دهند.   ###