خروج ائتلاف عربی از فهرست ناقضان حقوق کودک سازمان ملل؛ واکنش مدافعان حقوق بشر

پرسش: دبیر کل سازمان ملل، ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در یمن را از فهرست سیاه ناقضان حقوق کودکان در روند جنگ‌ها و نبردها خارج کرد؛ اقدامی که فورا با واکنش گروه‌های مدافع حقوق بشر روبه‌رو شده‌است. گوترش دبیرکل سازمان ملل هفته گذشته نیز در گزارشی به اعضای شورای امنیت گفته بود که موشک های پهپادی شلیک شده دو سال پیش به تاسیسات نفتی آرامکو می توانند منشاء ایرانی داشته باشند. یک روز قبل از ارسال این گزارش پمپئو وزیر خارجه آمریکا با وی تلفنی مذاکره کرده بود.   در بخشی از گزارش سالیانه دبیر کل سازمان ملل آمده است که ائتلاف به رهبری ریاض «از فهرست ناقضان (حقوق کودکان) با کشتن و آسیب‌رساندن به آن‌ها، به‌دلیل کاهش قابل توجه و پایدار (موارد)… به‌دلیل حملات هوایی، خارج می‌شود». در این گزارش گفته شده که موارد یادشده پس از توافقنامه‌ای که در مارس سال گذشته امضاء شد کاهش یافته‌است. در خرداد ماه ۱۳۹۵ دبیر کل وقت سازمان ملل متحد، بان گی‌مون، ائتلاف به رهبری عربستان را به دلیل جنگ در یمن و کشتار کودکان در فهرست دولت و گروه‌های مسلحی که در درگیری‌های نظامی حقوق کودکان را نقض می کنند، قرار داد. اما در پی آن ریاض تهدید به قطع حمایت‌های مالی کرد و اندکی بعد از فهرست خارج شد. پیش از آن شبه‌نظامیان حوثی، نیروهای دولتی وابسته به عبدربه منصور هادی و شبه‌نظامیان هوادار او به دلیل نقض پیوسته حقوق کودکان در درگیری‌های یمن در فهرست سیاه سازمان ملل قرار گرفته بودند. در نهایت در زمان دبیرکلی گوترش فهرست سیاه به دو بخش تقسیم شد: گروه یا گروه‌هایی که برای بهبود وضعیت کودکان تلاش کرده و دست به اقداماتی زده‌اند و گروه‌هایی که هیچ تلاشی نکرده‌اند. نام عربستان سعودی در گروه اول از این فهرست سیاه گنجانده شد و در آن باقی ماند. در سال ۱۳۹۸ آنتونیو گوترش گفته بود طی یک سال ائتلافی که ریاض رهبری می‌کند در حملات خود مجموعا ۷۲۹ کوک را کشته یا زخمی کرده‌است که تقریبا برابر نیمی از کل تلفات در میان کودکان در یمن است. شبه‌نظامیان حوثی نیز در گزارش پیشین، مسئول کشته و زخمی شدن نزدیک به ۴۰۰ کودک معرفی شدند. واکنش‌ها خارج شدن ائتلاف از فهرست سیاه سازمان ملل فورا واکنش انتقادی گروه‌های مدافع حقوق بشر را همراه داشته‌است. جو بکر، مدیر امور حمایت از حقوق کودکان در دیدبان حقوق بشر، اقدام گوترش را «اقدام شرم‌آور تازه در میان دیگر اقدامات شرم‌آور» توصیف کرده است. به گفته بکر گزارش دبیر کل سازمان ملل، شواهد و مستندات خود سازمان ملل علیه نقض حقوق کودکان توسط ائتلاف عربی را نادیده گرفته است. مدیر یک گروه بین‌المللی دیگر با نام «دیدبان کودکان و درگیری‌های مسلحانه» گفته کاری که گوترش انجام داده «ارسال این پیام است که بازیگران قدرتمند می‌توانند کودکان را بکشند و راه خود را بروند». خانم آدریان لاپر خواستار انجام ارزیابی «مستقل و شفاف» در مورد روند خروج ائتلاف از فهرست سیاه شده است. سازمان «سیو دِ چیلدرن» نیز اقدام دبیرکل را «تصمیمی حیرت‌آور» توصیف کرده‌است. با همه این‌ها نماینده آنتونیو گوترش در امور کودکان گفته تصمیم اخیر ناشی از «فشارها» از سوی عربستان نبوده و بر پایه داده‌ها و اطلاعات موجود گرفته شده‌است.   ###