گربه کی و کجا اهلی شد؟

پرسش:اجداد گربه‌های خانگی گربه‌های وحشی بوده‌اند که انسان دو بار آنها را اهلی کرده است، یک بار در خاور نزدیک و یک بار در مصر. بر اساس بزرگترین تحقیقی که درباره اجداد گربه‌های خانگی انجام شده کشاورزان خاور نزدیک احتمالا اولین کسانی بوده‌اند که گربه را در حدود ۹ هزار سال پیش اهلی کرده‌اند. چند هزار سال بعد گربه‌های اهلی از مصر باستان از راه دریا یا دیگر راه‌های تجاری به بقیه دنیا سفر کردند و در همه جا پراکنده شدند و اکنون فقط قطب جنوب است که گربه‌ها در آن زندگی نمی‌کنند. دانشمندان فکر می‌کنند که گربه‌ها به مزرعه‌های انسان‌ها نزدیک شدند چون دانه‌ها و غلات، موش‌ها را به سمت خود جلب می‌کرد و به این ترتیب انسان دریافت همکاری با گربه می‌تواند رابطه‌ای سودمند باشد. اوا ماریا گایگل از موسسه ژاک مونو در پاریس که این تحقیق را سرپرستی کرده می‌گوید: "اهلی کردن دو بار اتفاق افتاده، اول در خاور نزدیک و یکی دیگر خیلی بعدتر در مصر." "گربه‌ها بعدتر به عنوان گربه کشتی با موفقیت در تمام دنیای باستان پراکنده شدند و رد هر دو گروه را در گربه‌های امروزی می‌توان یافت." به این ترتیب گربه‌ها در کشتی‌ها و مزارع هزاران سال به کار موش‌گیری مشغول بودند و کاملا اهلی و خانگی شدند.   Image captionگربه ایرانی (پرشین) یکی از محبوبترین و معروفترین نژادهای گربه است   دگتر گایگل معتقد است رابطه انسان و گربه هم‌سفرگی بوده و این گربه بوده که همزیستی با انسان را انتخاب کرده است. برای این پژوهش محققان دی‌ان‌ای میتوکندری (آنچه از سمت مادر به ارث رسیده) دویست گربه را بررسی کردند. بقایای این گربه‌ها در گورهای وایکینگ‌ها، مومیایی‌های مصر و سایت‌های باستان‌شناسی عصر حجر کشف شده‌اند. این پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که مردم خاور نزدیک اولین کسانی بوده‌اند که گربه را اهلی کردند و در خانه نگه داشتند یا با خود به سفر بردند و در دوران امپراتوری روم بود که پای گربه به اروپا رسید. اولین گربه‌های خط و خالدار در قرون وسطی ظاهر شدند و بررسی دی‌ان‌ای گربه‌ها نشان می‌دهد که جهش ژنتیکی در گربه‌ای در قرن چهاردهم در ترکیه باعث نقش و نگار پوست گربه شده است. درسال‌های بعد گربه‌های خط و خالدار در دنیا پراکنده شدند و به تدریج مهارت‌های موش‌گیری گربه اهمیت خود را از دست داد و به خاطر زیبایی‌اش تحسین و هم‌نشین انسان شد. دکتر گایگل می‌گوید تا قرن نوزدهم ظاهر گربه‌ها بر خلاف سگ‌ها زیاد تغییر نکرد چون انسان در نژاد گربه‌ها دستکاری چندانی نکرد اما اکنون انواع گربه‌های پرورشی بسیار متنوع است و از گربه‌های عجیب و غریب مثل گربه بدون پشم تا گربه‌هایی که مثل توپ پشمالو هستند را در بر می‌گیرد.   حق نشر عکسGETTY IMAGES Image captionزیبایی گربه‌های خط و خالدار تحسین انسان را برمی‌انگیزد     ###