روسیه پروژه بهینه‌سازی سایت هسته‌ای فردو را متوقف کرد

پرسش: شرکت روس‌اتم روسیه اعلام کرده است که نوسازی و تغییر ساختار یک واحد سایت غنی‌سازی اورانیوم در فردو را متوقف کرده است. این شرکت روز پنجشنبه ۱۴ آذر با انتشار گزارشی اعلام کرد: غنی‌سازی اورانیوم و تولید ایزوتوپ‌های پایدار نمی‌تواند در یک بخش واحد انجام شود و «به صورت فنی» امکان عملیاتی کردن این پروژه در مقطع فعلی وجود ندارد. روس‌اتم افزوده است: «غنی‌سازی اورانیوم و تولید ایزوتوپ‌های پایدار نمی‌تواند در یک محل انجام شود، چرا که ذراتی از اورانیوم غنی شده در فضا پراکنده و روی تجهیزات می‌نشیند که با تولید ایزوتوپ‌ها در راستای اهداف درمانی ناسازگار است». این شرکت تاکید کرده که به همین دلیل، «آبشارهای سانتریفوژها باید جدا شده و این مکان پاکسازی شود و تا پایان این کار، روس‌اتم فعالیت خود بر روی پروژه فردو را متوقف می‌کند». روس‌اتم گفته که این موضوع را به اطلاع ایران رسانده است. این گزارش دقیقا اعلام نکرده که منظور از «مقطع فعلی»، مشکلات مربوط به تحریم‌های آمریکا است یا فراهم نبودن امکانات فنی روز، اما مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا روز ۲۸ آبان در یک نشست خبری گفته بود ایالات متحده معافیت‌های همکاری شرکت‌های خارجی در سایت هسته‌ای فردو در ایران را لغو می‌کند و این تصمیم از ۲۴ آذر اجرایی خواهد شد. همکاری کمپانی‌های خارجی در سایت فردو یکی از چهار معافیت دولت آمریکا در ارتباط با پروژه هسته‌ای ایران بود. فعلا معافیت‌ها در سه پروژه دیگر، از جمله نیروگاه آب سنگین اراک برقرار است. توقف همکاری برای تغییر ساختاری واحدی در فردو در حالی اعلام شده است که سرگئی کیرینکو، رئیس روس‌اتم، مهرماه امسال گفته بود کشورش به همکاری با ایران برای اجرای کامل برجام ادامه می‌دهد و این همکاری‌ها شامل تغییراتی خواهد شد که قرار است در تاسیسات هسته‌ای فردو انجام شوند. وی همچنین گفت ایران در مهرماه ۳۸ تن آب‌سنگین نیروگاه اراک را به روسیه تحویل داد. بر اساس برجام، ایران نباید بیش از ۱۳۰ تن آب سنگین در داخل کشور ذخیره کند و مازاد آن باید به کشورهای خارجی، از جمله روسیه تحویل داده شود. ایران قرادادی با چین و بریتانیا برای نوسازی نیروگاه ۴۰ مگاواتی آب سنگین اراک دارد و ظاهرا چینی‌ها نیز برای بهینه‌سازی این پروژه تعلل می‌کنند، به طوری که علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ، بهار امسال به شدت از چین به‌خاطر کم‌کاری در نیروگاه اراک شکایت کرد و هشدار داد «ما گزینه‌های مختلفی داریم که این کار را پیش ببریم. اما امیدوار هستیم که چینی‌ها تعلل نکنند و ما را وادار نکنند که بخواهیم از گزینه‌های دیگر استفاده کنیم». ایران در چهارمین گام از مراحل عدول از تعهدات هسته‌ایش، از ۱۶ آبان گازدهی به آبشارهای سانتریفوژهای پیشرفته‌تر جهت تشدید غنی‌سازی اورانیوم را در سایت فردو افزایش داد؛ امری که با نکوهش آمریکا و نگرانی بخش بزرگی از جامعه جهانی روبرو شد. آمریکا اردیبهشت پارسال از برجام خارج شد و ایران از اردیبهشت امسال طی چهار مرحله از تعهدات برجامی خود کاست و می‌گوید اگر اروپا نتواند منافع اقتصادی ایران از برجام را تامین کند، تعهداتش را بیشتر کاهش می‌دهد.   ###