واکنش متفاوت چین با اروپا درقبال کاهش تعهدات برجامی ایران و گزارش آژاتس

پرسش: چین در واکنش به گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد عملکرد تهران و بیانیه سه کشور اروپایی در مورد ایران، با انتقاد مجدد از خروج آمریکا از «برجام»، خواستار «حفظ کنترل» و اجرای توافق اتمی شده‌است. چین، یکی از شـش کشور طرف گفت‌وگوهای اتمی با ایران و شکل‌گیری «توافق اتمی» بود. این کشور در کنار روسیه روابط نزدیکی با تهران دارد و در پی خروج دولت دونالد ترامپ از «برجام»، به‌‌مانند مسکو، پاریس، لندن و برلین بر حفظ «برجام» تاکید کرد. جمهوری اسلامی ایران یک سال پس از خروج دولت ترامپ از «برجام» اقداماتی را در کاهشتعهدات برجامی خود آغاز کرد. در همین راستا نیز به‌تازگی گام دیگری برداشته و آغاز به گازدهی به سانتریفیوژ‌ها در تاسیسات اتمی فردو کرده‌است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش تازه خود در ۲۰ آبان ماه تایید کرد که ایران غنی‌سازی در تاسیسات «فردو» را از سر گرفته و در عین حال اعلام کرد «ذرات اورانیوم با منشاء ساخت دست بشر، در محلی که ایران پیشتر به آژانس اعلام نکرده بود» پیدا شده‌است. سه کشور اروپایی طرف توافق اتمی با ایران، فرانسه، آلمان و بریتانیا، و نیز اتحادیه اروپا در همان روز با صدور بیانیه‌ای از تصمیم ایران برای احیای فعالیت‌ها در فردو «شدیدا ابراز نگرانی کردند». آن‌ها از تهران خواسته‌اند مفاد برجام را رعایت کند یا علیه آن اقدام می‌کنند. این مسائل در پرسشی در کنفرانس خبری سخنگوی وزارت خارجه چین در روز ۲۲ آبان ماه نیز مطرح شده‌است. گنگ شوانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، پاسخ داده دولت او در پکن گزارش تازه آژانس و بیانیه کشورهای اروپایی را دیده‌است و «همواره بر این عقیده‌است که خروج یک‌جانبه ایالات متحده از توافق جامع با ایران و کارزار فشار حداکثری علیه تهران، ریشه مشکلات فعلی پیرامون بحران اتمی ایران است». گنگ در عین حال از «همه طرف‌ها، از جمله اروپا و ایران» خواسته تا «کنترل خود را حفظ کنند و به اجرای کامل و کارآمد توافق اتمی ادامه دهند و اختلافات را در چارچوب این توافق جامع حل کنند». سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرده کشورش خواستار راه‌حلی دیپلماتیک و سیاسی برای مسئله اتمی ایران است. دولت دونالد ترامپ نه تنها توافق اتمی شکل‌گرفته در دوره باراک اوباما را جامع و کارآمد نمی‌داند، بلکه خود ترامپ آن‌را «فاجعه‌بار» و «یکی از بدترین توافق‌هایی که دیده» توصیف کرده‌است. دونالد ترامپ دو روز پیش نیز گفته بود «ایران در حال غنی‌سازی بوده و هست و این گام خیلی بدی است». روز گذشته نیز هم‌او و هم همتای فرانسوی‌اش از گام‌های ایران برای توسعه برنامه هسته‌ایش ابراز نگرانی کردند. نماینده جمهوری اسلامی نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین از سوی دیگر گفته گزارش تازه آژانس اتمی نشان می‌دهد این نهاد «همچنان دسترسی کاملی در ایران دارد»، و افزوده این گزارش «نباید با اغراض سیاسی بزرگنمایی شود».   ###