جانشین موگرینی به‌دنبال استقلال سیاست‌خارجی اروپاست

پرسش: یک روز پس از آغاز به کار رسمی «بورل» به‌عنوان مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا، حسن قشقاوی در گفت وگو با ایرنا گفت: یکی از اولویت من در سال اول ماموریتم، پیگیری مواضع سخنرانی ها و اظهارنظرهای جوسپ بورل به ویژه در کانال های مجازی بوده است. معتقدم که ایشان جایگزین شایسته ای برای خانم موگرینی است و یک نگاه  جهانی و اروپا گرایانه دارد. جوسپ بورل وزیر سابق امور خارجه اسپانیا ازسوی رهبران اتحادیه اروپا به‌عنوان مسوول سیاست خارجی این اتحادیه انتخاب شد و از دیروز (جمعه - ۱۰ آبان) رسما کار خود را آغاز کرد. سفیر ایران با اشاره به اظهارات اخیر بورل در جریان یک کنفرانس خبری افزود: آن موقع هنوز بحث انتخاب او بجای خانم موگرینی مطرح نبود اما یک تور جهانی در سخنرانی‌اش راجع به روسیه، چین، آمریکای لاتین، آفریقا مخصوصا خاورمیانه و مسائل ایران داشت و من احساس کردم خیلی نگاه واقع بینانه دارد و دنبال این است که قدرت اروپا و آن چیزی که انتقاد می‌شود درباره اینکه اروپا کمتر سیاست خارجه مستقل دارد، احیا کند و دنبال رساندن صدای اروپا به صداهای دیگراست. او به باور بسیاری از ناظران به‌دلیل مخالفتش با یکجانبه‌گرایی آمریکا و انتقادهای صریحش از دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری این کشور، حمایتش از توافق هسته‌ای، رویکردهایش نسبت به انقلاب اسلامی ایران و به‌طور کلی نگاه همدلانه‌اش به ایران می‌تواند نقش موثری را در روابط آینده ایران و اروپا ایفا کند. جوسپ بورل آبان ماه سال گذشته نیز با انتقاد از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، تاکید کرد که مادرید تهدیدها علیه ایران را نمی‌پذیرد. او در جای دیگر همچنین به پایبندی ایران بر تعهداتش در برجام اشاره کرده و گفته است: «ایران تاکنون به دقت تعهدات خود را اجرا کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بر این موضوع تاکید کرده است. در نتیجه هیچ توجیهی برای خروج آمریکا از این توافق وجود ندارد.» بورل در بهمن سال گذشته و ۴۰ سالگی انقلاب ۵۷ نیز در رشته توییتی به دستاوردهای انقلاب ایران و جمهوری اسلامی پرداخت. رشته توییت‌هایی که می‌تواند نشان‌دهنده نگاه مثبت او به انقلاب اسلامی ایران باشد. وزیر خارجه اسپانیا در ادامه این توییت‌ها همچنین نوشت: «ایران می‌تواند تحریم‌ها را تحمل کند، در صورتی که ترامپ یک دوره‌ای باشد. اما اگر او در سال ۲۰۲۰ باز هم پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری شود، آن وقت ایران احتمال دارد به سمت گسترش برنامه هسته‌ای‌اش و همچنین به سمت مقاصد نظامی حرکت کند.» آمریکا اردیبهشت‌ سال گذشته از برجام خارج شد و تحریم‌های سنگین علیه ملت ایران را برگرداند. این اقدام واشنگتن با مخالفت جهانی روبه رو شد و سایر کشورهای امضاکننده برجام اعلام کردند که با پیش‌بینی سازوکارهایی برجام را حفظ می‌کنند. با این حال ایران یک سال پس از صبر راهبردی و به دلیل بدعهدی کشورهای اروپایی به عدم پایبندی کامل به توافق هسته ای، روند کاهش تعهدات خود به برجام را در سه مرحله آغاز کرده است. سفیر کشورمان در مادرید در پاسخ به این سووال که آیا انتخاب بورل می تواند تاثیر مثبتی بر تعلل اروپا در اجرای تعهداتش ذیل برجام داشته باشد گفت؛ ارزیابی او این است که «بین خواستن و توانستن» بورل حتما مایل به اجرای کامل تعهدات اروپا در برجام است. قشقاوی افزود: بورل مسئولیت سنگینی در اتحادیه اروپا دارد و طرف اروپایی هم عملکرد مثبتی در بحث برجام نداشت و به نوعی اقداماتی که انتظار جمهوری اسلامی بود برآورده نکرد. وی ادامه داد: ممکن است دوستان ما در اتحادیه اروپا بگویند نتوانستیم اما این جا سوال دوم مطرح است که به نظر من باید میزان توانایی‌شان را در روزهای اول مذاکره به طرف ایرانی اعلام می‌کردند. الان نوزده ماه از مذاکرات راجع به اینستکس گذشته و این شایسته رابطه خوب دو جانبه ایران و اتحادیه اروپا نیست که ده‌ها گفتگوی فنی و سیاسی با طرف ایرانی برگزار کنند و هیچ کدام موجب اقدامی در عمل نشود. سفیر کشورمان افزود: ممکن است بگویند ما نتوانستیم اما سوال اینجا این است که چرا به ما از روز اول نگفتید. ممکن است بگویند ما امیدوار بودیم آمریکا را بتوانیم متقاعد کنیم اما عرصه دیپلماسی عرصه امیدواری نیست، عرصه اقدام است؛ انتظار افکار عمومی هم در اتحادیه اروپا و هم در افکار عمومی در دخل ایران این است که حاصل این چند دور مذاکرات بین دستگاه دیپلماسی ما و کمیسیون سیاست خارجی به رهبری خانم موگرینی و معاونش در بروکسل تبدیل به یک اقدام اجرایی می‌شد. قشقاوی گفت: بنابراین چه بگوییم طرف اروپایی میخواست و نشد و چه بگوییم چون امیدوار بود نوزده ماه با ما مذاکره کرد، هیچ کدام آن نمی تواند قصور طرف اروپایی را جبران کند. وی با اشاره به مصاحبه‌ای که به تازگی با یکی از شبکه‌های رادیویی پر شنونده‌ی اسپانیا به نام کادناسر داشته افزود:‌ «بیانیه درمانی» نمی تواند مشکلی را حل کند. حتی بیانیه اتحادیه اروپا هم جامع نیست، یعنی ۹۰ درصد می گویند از ایران می‌خواهیم کاهش تعهدات نداشته باشد؛ اما ۱۰ درصد اشاره می‌کنند که از طرف دیگر می خواهیم تعهدات خود را انجام دهد. قشقاوی با بیان اینکه اجرای تعهدات، امری دو جانبه است تصریح کرد: بیانیه‌های اتحادیه اروپا بیانیه‌های ناقصی است، چه کشورها آن را صادر کنند چه اتحادیه اروپا. چون در آنجا رهنمود و انتظار یک طرفه را بیان می کنند یعنی مرتباً به طرف ایرانی می گویند ما از ایران می خواهیم که کاهش ندهد. این چه فایده‌ای دارد. وی تصریح کرد:‌ این لحن، لحن درستی نیست و شما اگر از ایران می‌خواهید، باید از امریکا هم بخواهید و از خودتان هم بخواهید و متاسفانه اتحادیه اروپا سر جمع انتظار طرف ایرانی را برآورد نکرده است. ####