جرقه جنجال سهمیه بندی بنزین را چه کسی زد؟

پرسش:خبر کوتاه بود و جنجالی؛«بنزین سهمیه بندی می شود». انتشار این خبر از سوی یک خبرگزاری که برند درج اخبار اختصاصی با چاشنی هیجان را همیشه به دوش خود یدک می کشد، اینبار به جای اینکه موجی مثبت در راستای اطلاع رسانی درست و شفاف سازی مرسوم ایجاد کند تا بدین وسیله افتخار  نخستین مرجع رسانه ای را که موفق به انتشار  این خبر شده است را از آن خود کند، مبدل به ابزاری برای اشاعه یک هوکس رسانه ای شد.   از جو روانی ایجاد شده، سایه التهاب در  سطح جامعه قد کشید و در نهایت منجر به هجوم مردم به سمت پمپ بنزین ها و ایجاد صف های عریض و طویل به منظور پر کردن باک خودروهایشان شد و در پی این ازدحام ها حواشی متعددی شکل گرفت .   اما مقصر اصلی وارد کردن این شوک خبری به مردم که بیشتر شبیه به هوکس های خبری بود چه کسی است؟   رسانه ای که این خبر را برای نخستین بار منتشر کرد یا منبع آگاهی که در خفا و پنهانی سیگنال های انتشار این خبر را برای خبرنگار آن خبرگزاری مخابره کرده بود؟   اگر خوب به تکه های پازل این معما نگاهی انداخته شود مخاطب متوجه قرار گرفتن تکه های نامتجانس کنار یکدیگر خواهد شد.   اگر کمی به عقب تر باز گردیم و نگاهی به تاریخچه انتشار نخستین خبر در خصوص سهمیه بندی بنزین در سال جاری شویم خواهیم دید که خبرگزاری فارس برای اولین بار در تاریخ 27 فروردین ماه خبری با عنوان «بنزین تا یک ماه آینده دو نرخی می شود» را در خروجی این سایت قرار داده است. دراین خبر به ضرس قاطع گفته شده بود که «براساس تصمیم شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا کمتر از یک ماه دیگر بنزین دو نرخی و مجددا سهمیه بندی خواهد شد.»   دراین مقال اشاره به چند نکته و پاسخگویی به چند سوال ضروری به نظر می رسد؛   نخست آنکه باید همان یک ماه پیش مسوولان نسبت به درج این خبر واکنش نشان می دادند تا از انتشار سریالی این خبر در فاز دوم ممانعت به عمل می آمد چرا که بازه زمانی انتشار خبری که آلارم وقوع گرانی و سهمیه بندی بنزین را از یک ماه پیش از تاریخ اجرایی شدن این سناریو می دهد به مراتب تاثیر روانی بیشتری را نسبت به درج خبری که تنها 48 ساعت با روز موعود برای گرانی و سهمیه بندی بنزین فاصله دارد می گذارد.   دوم آنکه منبع خبر نخست سهمیه بندی بنزین  که فروردین ماه منتشر شد چه کسی بود؟ همان منبع آگاه متهمی که از قضا سخنگوی شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی است؟ با فرض اینکه منبع در هردو خبر یک نفر باشد باید گفت نکته ای که در این جا خودنمایی می کند این است که این منبع آگاه در تاریخ انتشار خبر یعنی 27 فروردین ماه هیچ سمتی به عنوان سخنگوی شرکت پالایش و پخش به او تنفیذ نشده است شاهد این مدعا حکم انتصاب وی می باشد که تاریخ نهم اردیبهشت ماه را نشان می دهد.یعنی درست بعد از 13 روز از انتشار خبر نخستین مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش حکم وی را امضا می کند.   حال با این تفاسیر باید از رسانه مذکور پرسید چگونه منبع خبری خود را شخصی انتخاب می کند که سمتی در این خصوص نداشته است تا رسما مجاز به انتشار خبر و واگویه کردن آن باشد؟   در وهله بعدی باید از همان منبع آگاه پرسید در شرایطی که هیچگونه سمتی دراین خصوص نداشته است چگونه وبا چه مجوزی بدون دستور و ابلاغی از مقامات دیگر مرتکب چنین کاری شده است و خود را مجاز به ارائه اطلاعاتی برای انتشار به یک رسانه کرده است؟   اگر فرض نخست درست نباشد تنها حالتی که متصور می شود براین مبنا خواهد بود که  خبرگزاری به اطلاعات خود استناد کرده است و بدون رجوع به منبعی آگاه ، خود آگاهانه و مستقل نسبت به انتشار این خبر اقدام کرده است، لذا باید نسبت به عملکرد خود  پاسخگو باشد.   *بخش یادداشت و نظر «پرسش»   ###