چطور اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی را ترک کنیم؟

پرسش:شبکه‌های اجتماعی می‌توانند ابزار انقلاب باشند، به نشر ایده‌های سازنده کمک کنند و انسان‌ها را به هم وصل کنند. امروز که نیمی از جمعیت جهان آنلاین هستند، ما واقعا در عصر دیجیتال زندگی می‌کنیم. اما این واقعیت که کاربران هر روز وقت بیشتری در فضای مجازی می‌گذرانند، باعث آشکار شدن روزافزون تاثیرات منفی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر زندگی روزمره شده است. از نگرانی در مورد حریم خصوصی گرفته تا مزاحمت آنلاین، معضلات هر روز کاربران شبکه‌های اجتماعی هستند. اما در کنار این نگرانی‌ها، پژوهش‌های تازه نشان داده‌اند که وابستگی کاربران به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اثر منفی بر روی سلامت جسمی و روانی آنها دارد. تازه‌ترین پژوهش در بریتانیا نشان داده است که اینستاگرام تاثیر منفی بر سلامت جوانان دارد. اسنپ‌چت در این مطالعه به عنوان دومین شبکه اجتماعی مضر برای سلامت روانی ذکر شده است. شمار زیادی از کاربران رابطه عشق و نفرت با شبکه‌های اجتماعی دارند، اما درست مانند اعتیاد به هر چیز دیگری حتی در مواقعی که از شبکه‌های اجتماعی متنفر هستند، نمی‌توانند آن را ترک کنند. به دنبال بیشتر شدن تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی، کاربران بیشتری علاقمند به تنظیم رابطه خود با دنیای آنلاین شده‌اند. این مطلب پاسخی است به سوال‌های تعدادی از مخاطبان بی‌بی‌سی فارسی در مورد راه‌های استفاده سالم‌تر از شبکه‌های اجتماعی. تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روانی چیست؟ دکتر ریچارد گراهام، یکی از مشاوران مرکز ترک اعتیاد اینترنت در لندن، درباره تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر مغز و حالت‌های روانی کاربران به این نکات اشاره می‌کند: با اینکه مطالعات نشان داده است که شبکه‌های اجتماعی می‌تواند حافظه کاربران را تقویت کند، اما استفاده بیش از اندازه ممکن است باعث ضعیف شدن حافظه و کاهش تمرکز شود. تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر اعتماد به نفس جوانان می‌تواند مخرب باشد، اگر مدام به دنبال مقایسه خود با دیگر کاربران باشند. کاربران چطور می‌توانند رابطه خود با شبکه‌های اجتماعی را کنترل کنند؟ دکتر گراهام و دیگر مشاوران توصیه‌هایی کاربردی برای کاربران دارند تا رابطه‌ای سالم با شبکه‌های اجتماعی داشته باشند: مراقب خواب خود باشید. نور صفحه‌ موبایل یا تبلت باعث کاهش فعالیت هورمون خواب می‌شود و باعث می‌شود که مغز سیگنال بیدار شدن دریافت کند. از حدود یک ساعت مانده به زمان خواب، شبکه‌های اجتماعی را کنار بگذارید. استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به زمان مشخصی محدود کنید، مثلا روزی چهار بار و هر بار فقط یک ربع به فیسبوک‌ سربزنید و سعی کنید این میزان را به مرور کاهش دهید. مکان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را محدود کنید. مثلا خودتان را مقید کنید که هیچ وقت در اتاق خواب سراغ اینستاگرام نروید. ابزارهای دیجیتال مانند موبایل و تبلت را در ساعات مشخصی از روز از خود دور نگه دارید تا سراغ شبکه‌های اجتماعی نروید. چالش کنترل استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به عنوان یک فعالیت مثبت برای خود و اطرافیان‌تان جا بیندازید تا انگیزه کافی برای پایبند ماندن به آن داشته باشید،مثلا بگویید که می‌خواهید تمرکزتان را بالا ببرید. آیا عضویت در شبکه‌های اجتماعی نفعی هم برای کاربران دارد؟ اگر کاربران بتوانند شبکه‌های اجتماعی را به نفع خود و برای رسیدن به اهداف زندگی‌شان استفاده کنند، توییتر و اینستاگرام و فیسبوک آنقدرها هم گفته می‌شود تاثیر منفی ندارد. کاربران زیادی با استفاده به اندازه و مناسب، اجازه نمی‌دهند که شبکه‌های اجتماعی زندگی آنها را کنترل کند و کنترل استفاده از این شبکه‌ها در دست خودشان است. مشاوران علاوه بر توصیه‌ به کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی، توصیه‌هایی هم دارند که کاربران چگونه از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند: قبل از تایپ کردن فکر کنید. یک قاعده ساده آن است که چیزی را که در گفت‌وگوی رو در رو به دیگران نمی‌گویید، در شبکه‌های اجتماعی هم ننویسید. عملکرد خود در شبکه‌های اجتماعی را حسابرسی کنید. هر از گاهی پروفایل‌های خود در شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنید و از خود بپرسید آیا از پیام‌ها، عکس‌ها و مطالبی که به طور عمومی منتشر می‌کنید راضی هستید؟ آیا چهره‌ای که برای خود ساخته‌اید با واقعیت زندگی شما منطبق است؟ خانه‌تکانی دیجیتال را فراموش نکنید. لازم نیست که در همه شبکه‌های اجتماعی پروفایل داشته باشید. اگر یکی از حساب‌های شما مدتی است که بی‌استفاده مانده است، آن را پاک کنید.   ###