نیم قرن پس از گنج قارون؛ فیلم‌هایی که میلیاردی می‌فروشند
پرسش:بیش از پنجاه سال از وقتی‌که هشتصد هزار نفر از جمعیت یک میلیونی تهران، بلیت گنج قارون (سیامک یاسمی) را خریدند، می‌گذرد و حالا ۱۶ میلیاردی شدن گشت ارشاد ۲(سعید سهیلی)؛ تداعی‌کننده رونقی است که سینمای ایران همواره پس از محمدعلی فردین به دنبالش بود.
پرسش:بیش از پنجاه سال از وقتی‌که هشتصد هزار نفر از جمعیت یک میلیونی تهران، بلیت "گنج قارون" (سیامک یاسمی) را خریدند، می‌گذرد و حالا ۱۶ میلیاردی شدن "گشت ارشاد ۲"(سعید سهیلی)؛ تداعی‌کننده رونقی است که سینمای ایران همواره پس از محمدعلی فردین به دنبالش بود.
در پی رونق فروش در سال ۹۴، سینمای در سال گذشته روند صعودی در کسب بازار فروش را تجربه کرد؛ چنانکه با نمایش ۶۵ فیلم از تولیداتش توانست ۲۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از جمعیت ۷۰ میلیونی ایران را جذب سینما کند و مجموعا ۶/۱۶۳میلیارد تومان در گیشه کسب کند.
یکی از دستاوردهای سازمان سینمایی دولت یازدهم افزایش سطح مخاطب و آوردن رونق دوباره به سینماها بود؛ در بهار ۹۵ قریب به ۴ میلیون تماشاگر به سالن‌های سینما جذب شد که بیشترین آمار طی پنج سال گذشته بوده. اکران تابستان عددی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد تومان برای سینما عایدی داشت که رشد ۴۰ درصدی مخاطب را نشان می‌داد. میزان فروش پاییز نیز بیانگر رشد ۱۲۴درصدی بود و طبق آمار اعلام شده از سوی سازمان سینمایی فروش گیشه‌ها در اسفندماه رشد ۵۰ درصدی نسبت به پنج سال گذشته داشته است.
صف‌های طولانی، افزایش صندلی‌های رزرو شده سالن‌ها و سانس‌های فوق‌العاده در سال ۹۵ و ابتدای سال جاری، نشان از رونق اقتصادی برای سینمای ایران دارد که از بودجه دولتی ارتزاق می‌کند. اما این سونامی مخاطب که از سال ۹۴ همراه سینما شد، حاصل چه تغییراتی است؟
باوجود گسترش ماهواره‌ها، اینترنت و دسترس آسان به فیلم‌های خارجی که در روزگار کسادی بازار تولیدات سینمای داخلی، عوامل ضربه‌زننده به شمار می‌آمدند؛ سینمای ایران همچنان در فروش خوش اقبال است.
تغییر نگرش فیلمسازان در استفاده فاکتورهای استاندارد سینما و تشخیص و تطابق با ذائقه مخاطب شاید یکی از دلایل اصلی این رونق باشد. ارتقای سلیقه مخاطب که حالا دیگر سینمای شانه تخم‌مرغی را بایکوت کرده؛ تولیدکنندگان را بر آن داشته تا محصول خود را برای جذب مخاطب ارتقا بخشند.
از سوی دیگر، چرخه تولید و عرضه در سینما با افزایش پردیس‌های سینمایی مدرن و لوکسی که امکانات رفاهی را برای مخاطب فراهم کرده‌اند؛ تکمیل شده و باوجود قیمت بالاتر بلیت این سالن‌ها بیشترین تعداد مخاطب را دارا هستند.
رده‌بندی پرفروش‌های سال ۹۵ نشان می‌دهد که مردم در کنار تماشای فیلم‌های ناقد اجتماعی "فروشنده" و "ابد و یک روز" تمایل بسیاری برای دیدن فیلم‌های سرگرم‌کننده با چاشنی خنده دارند. چنانکه "من سالوادور نیستم"، "سلام بمبئی"، "پنجاه کیلو آلبالو" و "بارکد" با این حال و هوا توانستند در صدر پرفروش‌های سال باشند.
نمونه این اقبال را می‌توان در فروش ۱۶ میلیاردی "گشت ارشاد ۲" دید که باوجود تبلیغات منفی و مستهجن خواندنش توانست رکورد بیشترین فروش تاریخ سینمای ایران را بشکند و در صدر جدول پرفروش‌ها قرار گیرد.
در این بین فیلم‌های سریالی و آنها که پیش از این بلیت بیشتری فروختند، همچون "رسوایی۲" از گردونه خارج شدند و حتی کمدی‌های سطحی چون "ناردون" و "آس و پاس" بیش از آنها فروخت.
از پرفروش‌های سینمای قبل از انقلاب مانند گنج قارون، قیصر و در امتداد شب و احتساب تورم اقتصادی که بگذریم؛ سینمای سال ۹۵ دارای شش فیلم بالای ۱۰ میلیارد، ۱۳ فیلم زیر ۱۰ میلیارد و ۱۴ فیلم بیش از یک میلیاردی داشته است. رونق سال ۹۵ و پیرو آن بهار سال ۹۶ را می‌توان اقبال اقتصادی سینمای کمدی در سطح کلان دانست؛ آنچنان که تقاضای مردم از سینما را می‌توان فضایی مفرح، شاد و با کمی انتقاد توصیف کرد.
پنج فیلم پرفروش:
فروشنده: آخرین ساخته اصغر فرهادی با فروش ۱۵ میلیارد و ۷۱۴ میلیون و ۹۱۹ هزار تومان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران، تا پایان سال ۹۵ بود و جایگزین فیلم محمد رسول‌الله ساخته مجید مجیدی شد که در سال ۹۴ نزدیک به ۱۵ میلیارد و ۵۸۰ میلیون تومان فروش کرد. با این تفاوت که فروشنده بدون تیزر تلویزیونی و با مدت زمان اکران کوتاه‌تری رکورددار شد.
من سالوادور نیستم: دومین فیلم پر فروش سال ۹۵، تولید مشترک ایران و برزیل بود که در اکران نوروزی ۱۴ میلیارد و ۳۳۰ میلیون و ۴۹۱ هزار تومان در گیشه بلیط فروخت. یک کمدی مفرح با بازی رضا عطاران که به گفته تهیه کننده‌اش برای اکران فیلم‌های رانتی و دولتی از چرخه اکران کنار گذاشته شد.
سلام بمبئی: محصول مشترک سینمای ایران و هند، که با حضور محمدرضا گلزار، بنیامبن بهادری و دیا میرزا، یازیگر بالیوود روی پرده رفت. سومین فیلم پرفروش سال ۹۵ بالغ بر ۱۳ میلیارد و ۶۵۵ میلیون و ۹۴۸ هزار تومان فروش کرد، در حالی که فیلم قبلی کارگردانش، قربان محمدپور با عنوان زبان مادری در اکران ۹۴ از جمله فیلم‌های ناموفق بود. سلام بمبئی در دو روز نخست اکران یک میلیارد تومان فروخت.
پنجاه کیلو آلبالو: فیلم بحث برانگیز مانی حقیقی که با فروشنده و من سالوادور نیستم در اکران نوروزی ۹۵ به روی پرده سینماها رفت، بیش از ۱۳ میلیارد تومان فروش کرد. این فیلم که به دستور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد وقت از پرده سینماها پایین کشیده شد.
ابد و یک روز: اولین ساخته سعید روستایی با فروش ۱۱ میلیارد و ۴۸۲ میلیون و ۸۷۶ هزار تومان در جایگاه پنجم پرفروش‌های سال ۹۵ قرار گرفت. این فیلم که برنده ۸ سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شد پس از فروشنده دومین اثر غیر کمدی، در فهرست پرفروش‌ها است. در رقابت سنگین با فیلم بارکد، و اختلافی نزدیک به ۳۰۰ میلیون تومان ابد و یک روز در این جایگاه قرار گرفت.
پنج فیلم کم فروش:
رفقای خوب: آخرین ساخته مجید قاری‌زاده که ۱۶ میلیون و ۲۲۲ هزار تومان فروش کرد و در رتبه نخست کم‌فروش‌ترین‌های اکران ۹۵ قرار دارد. این فیلم با وجود حضور بازیگران پیشکسوتی همچون جمشید مشایخی، داریوش اسد‌زاده و عنایت بخشی، فقط ۲ هزارو ۱۹۳ تماشاچی داشته است.
بچه‌های جسور: رتبه بعدی کم فروش‌ها در ژانر کودک و سینمای فانتزی به کارگردانی حجت‌الله سیفی تعلق دارد. این فیلم در اسفند ماه سال ۹۵ اکران شد و ۴۳ میلیون و ۱۰۳ هزار تومان فروخت.
ابوزینب: ساخته علی غفاری در سینمای مقاومت تعریف شده که با بازیگران لبنانی و به زبان عربی به نمایش درآمده است. این فیلم که در مقام سوم کم فروش‌ها قرار دارد ۵۹ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان در گیشه بلیط فروخته است.
نبرد خلیج فارس: چهارمین رتبه کم فروش‌ها انیمیشنی، ساخته فرهاد عظیما است، که در اکران اسفند ماه ۹۵، تنها ۱۱۸ میلیون و ۷۰ هزار تومان فروش کرده است. این انیمیشن قسمتی از درگیری دریایی ناوگان سپاه را به تصویر کشیده است.
سایههای موازی: این ساخته اصغر نعیمی حتی با حضور شهاب حسینی و ابوالفضل پورعرب در گیشه موفق نبود و ۱۱۸ میلیون و ۵۶۷ هزار تومان فروش کرد.
پنج فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران:
گشت ارشاد ۲: با فروش ۱۵ میلیارد و ۹۵۹ میلیون و ۹۶۹ هزار تومانی خود در اکران نوروزی ۹۶ در مقام نخست رکوردداران فروش تاریخ سینمای ایران قرار گرفت. با اختلاف اندکی فیلم فروشنده در مقام دوم قرار دارد.
فیلم خوب، بد، جلف، با فروش ۱۵ میلیارد و ۱۹۴ میلیون و ۶۲۵ هزار تومان در اکران ۹۶ سومین فیلم پر فروش تاریخ سینمای ایران است. رده چهارم این جدول متعلق به فیلم محمد رسول‌الله است. من سالوادور نیستم مقام پنجم را به خود اختصاص داده است.
پنج بازیگر پرفروش:
رضا عطاران با سه فیلم "من سالوادور نیستم"، "دراکولا" و "آبنات چوبی" با فروشی نزدیک به ۲۰ میلیارد تومان عنوان پرفروش‌ترین بازیگر سال ۹۵ را از آن خود کرد تا جایگاهش در جلب نظر تماشاگران تثبیت شود.
"نوید محمدزاده" رتبه دوم پرفروش‌ترین بازیگر را با فاصله اندکی از عطاران بدست آورد. "ابد و یک روز"، "خشم و هیاهو" و "لانتوری" با بازی محمدزاده به روی پرده سینماها رفت.
"فروشنده" شهاب حسینی را با وجود بازی در فیلم ناموفق "سایههای موازی" سومین بازیگر پولساز سینمای ایران کرد. فروش "سلام بمبئی" و "خشکسالی و دروغ" نیز محمدرضا گلزار را با اختلاف اندکی با "ترانه علیدوستی" در مقام چهارم پرفروش‌ها قرار داد.
"ترانه علیدوستی" نیز با "فروشنده" مقام پنجم را بدست آورد؛ هرچند استقبال از سریال "شهرزاد" پرفروش بودن او را در شبکه نمایش خانگی تکمیل کرد.
###