آیا استیضاح ترامپ ممکن است؟

پرسش:با مطرح شدن ادعاهای تازه علیه دونالد ترامپ، رئس جمهور آمریکا در ارتباط با پرداخت حق‌السکوت به زنانی که گفته می‌شود با آنها رابطه داشته، بار دیگر موضوع استیضاح آقای ترامپ بر سر زبان‌ها افتاده است.

اگر دونالد ترامپ رئیس جمهور نبود، ادعاهای مطرح شده در دادگاه مایکل کوهن، وکیل سابق او، می‌توانست به باز شدن پرونده‌ای قضایی علیه او منجر شود.

حقوقدان‌ها می‌گویند که پیگرد قضایی ترامپ ‌در زمان ریاست جمهوری او امکان‌پذیر نیست و تنها راه برکناری او از این مقام استیضاح او است.

اما آیا چنین کاری امکان‌پذیر است؟ کدام روسای جمهور آمریکا تا کنون استیضاح شده‌اند و نتیجه آن چه بوده؟ جواب این سوال‌ها ممکن است غیرمنتظره باشد.

استیضاح چیست؟

در شرایط فعلی استیضاح به معنای وارد کردن اتهاماتی از سوی کنگره آمریکا است که می‌تواند مقدمه‌ای برای محاکمه رئیس جمهور باشد.

قانون پیش بینی کرده که رئیس جمهوری، معاون رئیس جمهوری و مقامات کشوری ایالات متحده را می توان پس از استیضاح به خاطر خیانت به کشور، رشوه خواری و سایر جرایم و جنحه های مرتبط با مناصب اصلی دولتی و محکومیت به خاطر این جرایم از سمت هایشان برکنار کرد.

روند استیضاح باید از مجلس نمایندگان شروع شود و به جریان افتادن آن به رای اکثریت نمایندگان (نصف به علاوه یک) نیاز دارد. در صورت کسب این رای، محاکمه در سنا برگزار خواهد شد.

در این مرحله رای دوسوم نمایندگان سنا برای برکناری رئیس جمهور لازم است.

در تاریخ ایالات متحده آمریکا هرگز چنین اتفاقی نیفتاده است.

 

حق نشر عکس The Washington Post / Getty Images Image caption محبوبیت بیل کلینتون در نظرسنجی‌ها هم‌زمان با طرح استیضاح او بیش از هفتاد درصد بود

چه کسانی کارشان به مرحله استیضاح رسیده است؟

با آن که تهدید به استیضاح در موارد متعددی مطرح بوده، تنها دو رئیس جمهور آمریکا واقعا استیضاح شده‌اند.

بیل کلینتون، چهل و دومین رئیس جمهور آمریکا، به دلیل شهادت دروغ در مقابل هیئت منصفه و ممانعت از اجرای عدالت، استیضاح شد. آقای کلینتون درباره ماهیت رابطه‌اش با مونیکا لوینسکی دروغ گفته بود و ظاهرا از او هم خواسته بود که دروغ بگوید.

مجلس نمایندگان با ۲۲۸ رای مثبت در برابر ۲۰۶ رای منفی برای اتهام اول و ۲۲۱ در برابر ۲۱۲ برای اتهام دوم، استیضاح بیل کلینتون را کلید زد.

باید در نظر داشت که در آن زمان، یعنی دسامبر ۱۹۹۸، میزان محبوبیت آقای کلینتون در نظرسنجی‌ها ۷۲ درصد بود.

وقتی مصوبه استیضاح در سال ۱۹۹۹ به سنا رسید، رایی حتی نزدیک به دوسوم لازم برای برکناری او هم به دست نیامد و آقای کلینتون رئیس جمهور ماند.

• رئیس جمهور دوم که بود؟ راهنمایی: ریچارد نیکسون نبود.

تنها رئیس جمهور دیگری که در تاریخ ایالات متحده استیضاح شده اندرو جانسون بود که به عنوان هفدهمین رئیس جمهور آمریکا از سال ۱۸۶۵ به مدت چهار سال این مقام را بر عهده داشت.

 

حق نشر عکس Library of Congress Image caption اندرو جانسون

مجلس نمایندگان در سال ۱۸۶۸ استیضاح او را تصویب کرد. استیضاح آقای جانسون، تنها ۱۱ روز بعد از برکناری ادوین استنتون، وزیر جنگ او به رای گذاشته شد. این وزیر با سیاست‌های رئیس جمهور موافق نبود.

تشابه اخراج استنتون در آن زمان و جیمز کومی، رئیس سابق اف‌بی‌آی، در زمان حاضر از چشم رسانه‌های آمریکایی پنهان نمانده است.

با وجود این، بر خلاف کلینتون، اندرو جانسون با اختلاف بسیار کمی از رای‌گیری سنا جان سالم به در برد و اکثریت دوسوم تنها با یک رای شکسته شد.

آیا می‌شود دونالد ترامپ را استیضاح کرد؟

روی کاغذ، بله. آن طور که وبلاگ Lawfare نوشته می‌توان او را به نقض سوگند ریاست جمهوری‌اش برای "حفظ، حمایت و دفاع" از قانون اساسی آمریکا متهم کرد.

اما در عمل بسیار بعید است که چنین اتفاقی بیفتد.

آنتونی زورکر، گزارشگر بی‌بی‌سی در آمریکای شمالی می‌گوید اگر مجلس نمایندگان دست دموکرات‌ها بود، الان طرح استیضاح دونالد ترامپ در حال آماده شدن بود.

اما واقعیت این است که مجلس نمایندگان دست دموکرات‌ها نیست و جمهوری‌خواهان کنترل هر دو مجلس نمایندگان و سنا را برعهده دارند.

اکثریت قابل توجه جمهوری‌خواهان همچنان به دونالد ترامپ وفادار هستند‌ و میزان محبوبیت او در نظرسنجی‌ها تکانی نخورده است.

البته که استثناهای قابل توجهی هم وجود دارد، مثل سناتور جان مک‌کین که رسوایی‌های مرتبط با آقای ترامپ را به رسوایی واترگیت در زمان ریچارد نیکسون تشبیه کرده است.

در حالی که بعضی سیاست‌مداران جمهوری‌خواه مشکلات و بحران‌ها را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند، دیگرانی که در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره درماه نوامبر نامزد شده‌اند به این می‌اندیشند که آیا رهبری آقای ترامپ به موقعیت آنها در میان رای‌دهندگان ضربه خواهد زد یا نه.

 

حق نشر عکس Getty Images Image caption ریچارد نیکسون بعد از اعلام استعفا

 

و بالاخره: نیکسون چطور از استیضاح در امان ماند؟

او همان کاری را کرد که هر آدم عاقلی در شرایطی شبیه واترگیت می‌کرد: خودش کنار رفت.

 

###