هشدار وزیر نیرو: خاموشی اجتناب‌ناپذیر و وضعیت آب شرب در برخی مناطق حاد است
پرسش:وزیر نیرو دولت حسن روحانی می‌گوید که با تشریح وضعیت تولید برق و تأمین آب شرب در کشور تصریح کرده که در تابستان امسال خاموشی اجتناب‌ناپذیر است و وضعیت آب شرب نیز در برخی مناطق کشور حاد است.
پرسش:وزیر نیرو دولت حسن روحانی می‌گوید که با تشریح وضعیت تولید برق و تأمین آب شرب در کشور تصریح کرده که در تابستان امسال خاموشی اجتناب‌ناپذیر است و وضعیت آب شرب نیز در برخی مناطق کشور حاد است.
رضا اردکانیان این موضوع را روز یکشنبه ۱۹ فروردین، پس از دیدار فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس، در گفت‌وگویی با خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، خانه ملت، در میان گذاشت است.
اردکانیان گفته است که کمبود برق در سال جاری به دلیل گرمای تابستان و کاهش آب پشت سدها محتمل‌تر و خاموشی اجتناب ناپذیر است و مصرف‌کنندگان با ادامه وضع موجود و استفاده خارج از الگوی مصرف می‌توانند خاموشی را تجربه کنند.
وزیر نیرو در دولت حسن روحانی همچنین به «وضعیت حاد» تأمین آب شرب در برخی از مناطق کشور، گفته است که برنامه‌ریزی‌هایی را شروع کرده‌ایم تا محدودیت‌هایی را برای سایر بخش‌های مصرف ایجاد کنیم که در این بخش نیز مردم نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.
او اضافه یادآور شد که سیستم تأمین آب دو شبکه‌ای نیست و «آب تصفیه‌شده گران، محدود و کمیاب» در بخش‌های غیرشرب استفاده می‌شود.
اردکانیان هشدار داده که اگر «گرفتار بد مصرفی باشیم» با محدودیت هایی از قبیل «قطع برق، جیره‌بندی آب و نظایر آن» مواجه خواهیم شد.
همزمان به گزارش خبرگزاری ایسنا، حسین نقوی حسینی سخنگوی فراکسیون نمایندگان ولایی٬ به نقل از وزیر نیرو که در این فراکسیون حضور یافته بود، گفت که پدیده خشکسالی در ایران «موقتی» است، اما پدیده کم‌آبی «دائمی» است.
این نماینده مجلس به نقل از اردکانیان اضافه کرد که «طی ۵۰ سال گذشته سالی یک میلیمتر از بارش‌ها کم شده است. همچنین هر ۱۰ سال دو درجه هوا گرم‌تر شده است. این نشان می‌دهد با پدیده خشکسالی روبه‌رو نیستیم بلکه با پدیده کم‌آبی روبه‌رو هستیم که این موضوع دائمی است».
بر اساس این گزارش اردکانیان در این نشست از تشکیل کارگروهی به نام «سازگاری با کم‌آبی» در دولت خبر داده که «مسائل کلیه حوزه‌های آبریز کشور» در آن مطرح می‌شود و «حل مشکلات اصفهان و خوزستان» نیز در دستور کار آن قرار دارد.
حسین نقوی حسینی همچنین گزارش کرده که در جلسه فراکسیون ولایی با وزیر نیرو «سه معاون وزیر نیرو گزارشی از حوزه آب، وضعیت سدها، برق و میزان توزیع آن ارائه کردند که در این گزارش به موضوع کاهش قابل توجه آب پشت سدها اشاره شده است».
بر اساس اظهارات معاونان وزیر که به نام آنها اشاره‌ای نشده٬ «حدود ۹۴۰۰ مگاوات برق مورد نیاز کشور از منابع آبی تأمین می‌شود که به علت کاهش آب پشت سدها تقریباً نیمی از آن در سال ۹۷ تولید خواهد شد».
بر اساس این گزارش٬ ایران در سال جاری شمسی٬ «حدود پنج هزار مگاوات کمبود برق» خواهد داشت٬ اما نیازی به خرید آب از دیگر کشورها ندارد.
ایران و مشکل خشکسالی
وزیر نیرو در دولت حسن روحانی در حالی ابتلای ایران به خشکسالی دائمی را رد کرده که پیشتر رئیسمرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی از وقوع خشکسالی بسیار شدید در ۹۷ درصد مساحت ایران خبر داده بود.
به گفته شاهرخ فاتح٬ بر اساس شاخص‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، «پهنه‌های وسیعی از ایران، با درجات مختلف خشکسالی، اعم از خفیف تا بسیار شدید مواجه است».
او اضافه کرده بود که استان‌های خوزستان، مرکزی، قم، اصفهان، فارس، یزد، خراسان شمالی، خراسان جنوبی ، خراسان رضوی، کرمان و سیستان و بلوچستان با «خشکسالی شدید» مواجه هستند.
داود پرهیزکار٬ رئیس سازمان هواشناسی نیز در نشست خبری خود در پایان سال ۹۶ اعلام کرده بود که در سال ۹۷ «خشکسالی شدیدی پیش رو داریم».
خبرگزاری ایسنا هم روز پنج‌شنبه ۱۶ فروردین، در گزارشی نوشت که بارندگی در کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است.
بر اساس این گزارش، ورودی آب به سدها در سال گذشته در کل کشور تقریبا ۱۴ میلیارد متر مکعب بود که این عدد امسال به حدود ۱۰میلیارد متر مکعب رسیده و کاهشی حدود ۲۷ درصد را نشان می‌دهد.
فارس نیز به نقل از بهاءالدین نجفی٬ یک کارشناس اقتصاد کشاورزی٬ با تأیید دست‌وپنجه نرم‌کردن ۱۰ ساله ایران با پدیده خشکسالی٬ نوشته که «دولت برای آن که بتواند تراز آب در بخش کشاورزی را از حالت منفی خارج کند، باید برای کشاورزان انگیزه‌ای ایجاد کند، تا به ازای نکاشت به آنها غرامت دهد».
این کارشناسی اقتصادی پیشنهاد کرده که کشاورزان تشویق شوند «به کشت‌هایی رو بیاورند که به آب‌بری کمتری نیاز دارد».
میزان آسیب پدیده خشکسالی به کشاورزان در مناطق مختلف ایران به اندازه‌ای بوده که شماری از کشاورزان ورزنه در شرق استان اصفهان٬ چندین‌بار در اعتراض به سیاست‌های آبی دولت حسن روحانی دست به تظاهرات زدند.
آنها با دروغگو خطاب کردن حسن روحانی خواستار اختصاص آب به زمین‌های کشاورزی خود شدند. آقای روحانی در جریان مبارزات انتخاباتی وعده داده بود استان اصفهان را از خطر خشکسالی دور خواهد کرد و آب را به رودخانه خشک شده زاینده‌رود باز می‌گرداند.
به گزارش خبرگزاری‌ها٬ مشکل آب باعث شده که شماری از کشاورزان این منطقه زادگاه خود را ترک کرده و به نقاط دیگر مهاجرت کنند.
در سال ۹۱ نیز گروهی از کشاورزان اصفهانی اقدام به شکستن لوله‌های انتقال آب کردند که منجر به درگیری آنها با نیروی انتظامی و مجروح شدن تعدادی از آنها شد.
در مورد استان خوزستان، رئیس سازمان جهادکشاورزی این استان چندی پیش گفته است که «کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی بی‌سابقه نیم قرن اخیر٬ ۱۷ هزار میلیارد ریال به بخش کشاورزی استان خسارت زده است».
کیخسرو چنگلوایی در گفت‌و‌گو با ایرنا یادآور شده «در مجموع ۶۶۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان خوزستان بر اثر خشکسالی و نبود بارش موثر در ۵۰ سال اخیر آسیب دیده که از این میزان بیش از ۱۰۰ هزار هکتار گندم آبی به کلی از بین رفته است».
پیشتر گری لوئیس، نماینده مقیم برنامه توسعه ملل متحد در ایران، به رویترز گفته بود که کمبود آب اکنون به عمده‌ترین «چالش امنیتی- انسانی» در ایران تبدیل شده است.
علاوه بر خشکسالی، آن چه مدیریت و استفاده نادرست از منابع آبی موجود عنوان شده، به خشک شدن بسیاری از دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌های حیاتی ایران در سال‌های اخیر منجر شده است.
در این ارتباط برخی از تحلیل‌گران از عبارت «جنگ آب» برای توصیف مناقشه‌های احتمالی آینده بر سر آب در ایران یا بین کشورها استفاده می‌کنند و برخی تا آنجا پیش رفته‌‌اند که پیش‌بینی‌می‌کنند جنگ جهانی احتمالی آینده بر سر آب آغاز شود.
با این حال حسن روحانی٬ رئیس جمهور ایران پنجم فروردین‌ماه در دیدار با شماری از مدیران بلندپایه دولت گفته که «با تدبیر، برنامه‌ریزی و تعقل بر خشکسالی غلبه خواهیم کرد».
###