تئاتر بهرام بیضایی: ملاقات در تهران پس از پانزده سال

پرسش:"چهارراه"، جدیدترین اثر و پنجمین نمایش بهرام بیضایی نویسنده و کارگردان نام آشنای سینما و تئاتر ایران طی سالهای اقامت از خارج از ایران به عنوان استاد مدعو در دانشگاه استنفورد کالیفرنیا است.

این نمایش طی هفت اجرا از سوم تا دوازدهم فروردین ۱۳۹۷ در سالن روبل استودیو دانشگاه استنفورد به صحنه رفت که بلیت همه اجراها در چند روز اول پیش فروش شد و استقبال بسیار خوبی از آن به عمل آمد.

 

 

پس از نمایشهای جانا و بلادور(۱۳۹۱)، برخوانی آرش (۱۳۹۲)، گزارش اردویراف (۱۳۹۴) و طربنامه یک و دو(۱۳۹۵) که همه آنها به نحوی مایه و تم اسطوره ای و تاریخی داشتند این بار بهرام بیضایی به دنبال مضمونی معاصر رفته و روایتگر داستانی در تهران در حدود سالهای ۱۳۸۰ خورشیدی است.

داستان دو دلداده که پس از پانزده سال جدایی ناخواسته و ناگهانی در سر چهارراه شلوغی در تهران به هم می رسند و داستان این دو نفر بهانه ای می شود برای تعریف لایه های دیگر از داستان نمایش که بیانگر تغییرات و دگرگونی ها این پانزده سال در جامعه ای رو به گذار است که انقلاب و جنگ را پشت سرگذاشته و تمامی روابط و ارزشهای انسانی آن به سرعت تغییر یافته و دچار استحاله شده اند.

نمایش، سیاهی ها و تباهی های جامعه پول محوری را نشان می دهد که شهروندان آن از درک یکدیگر عاجزند و ظاهربینی و فرصت طلبی جایگزین ارزشهای والای انسانی و همدلی شده است.

 

 

نهال فرخی، بازیگر ممنوع الفعالیتی که در پی مهاجرت از ایران و یافتن ماوایی امن و آینده ای بهتر برای خود و فرزندش است، سارنگ سهش نویسنده ای که به بهانه واهی پانزده سال از عمر خود را در زندان گذرانده و در پی یافتن نهال و باغچه گمشده پدری است.

نامه رسان مستاصلی که نگران زن باردارش است، راننده ترانزیتی که با داشتن زن و بچه درگیر عشقی ممنوع با پرستاری می شود که سودای رفتن از ایران را دارد، خبرنگار، پاسبان و سایر مردم کوچه بازاری که از هر فرصتی برای مطرح کردن خود و منفعت طلبی استفاده می کنند.

 

 

طبق برنوشت (برشور) نمایش، بهرام بیضایی طرح و تم اصلی نمایش را سالها قبل یعنی تابستان سال ۱۳۴۲نوشته است. تمی که بعدها در بسیاری از کارهای او از جمله فیلم رگبار (۱۳۵۱) نیز تکرار شده است.

او در جایی از این برنوشت می گوید: "چهارراه آخرین نمایشنامه ای بود که من در ایران نوشتم، سال هشتاد و هشت خورشیدی و هنوز صحبتی از سفری به هیچ جا نبود. اما شگفت که چهارراه از سفری می گوید که نهال فرخی به آن مطمئن نیست و سارنگ سهش از سفری می آید که هرگز به آن نرفته بوده است."

 

 

نقش های اصلی نمایش برعهده مژده شمسایی که مدیریت تولید و دستیاری کارگردان پروژه را نیز برعهده داشت و علی زندیه ایفاگر نقش مقابل او بود و بیست و پنج بازیگر دیگر نمایش چهار راه، اکثرا همان کسانی بودند که در کارهای قبلی بهرام بیضایی همکاری داشتند. موسیقی نمایش ساخته فراز مینویی و طراحی و اجرای نور بر عهده مایکل رامسر و علا محسنی بود.

 

 

نمایش چهارراه به همت مرکزمطالعات ایرانشناسی دانشگاه استنفورد و در جشنواره هنرهای ایرانی استنفورد به روی صحنه رفت.

 

 

###