جشن اسکار فرهادی در موزه سینما

پرسش:جمعی از مردم و هنرمندان به همت خانه سینما بعدازظهر بارانی ۱۳ اسفند ماه در موزه سینما گردهم آمدند تا از اصغر فرهادی و گروه فیلم‌ «فروشنده» برای دریافت دومین اسکار سینمای ایران تقدیر کنند.

اصغر فرهادی در مراسم تقدیرش گفت: من اصلا قرار نبود، فیلم «فروشنده» را بسازم و می‌خواستم فیلمی در جایی دیگر کار کنم. اما به طور اتفاقی و احساسی خواستم این فیلم را بسازم و خوشحالم که آن تصمیم احساسی را با همه گرفتاری‌هایی که برای فیلم بعدی‌ام به وجود آورد، گرفتم.

کارگردان فیلم «فروشنده» اظهار کرد: فردا شب برای مدتی طولانی به سفر می‌روم و امشب خاطره خوبی بود که برای من ساختید.

او با قدردانی از مردم و همکارانش از عباس کیارستمی یاد کرد و گفت: اگر او امشب اینجا بود، ردیف اول می‌نشست و احتمالا صحبت هم می‌کرد! جایش خیلی خالی است و حیف است کسی که در سینمای ایران و جهان حق دارد را به سادگی از دست دادیم.

وی همچنین با گرامی داشتن یاد یدالله نجفی از همکارانش در فیلم «فروشنده» و خانه سینما که برنامه تجلیل از او را تدارک دیده بودند قدردانی کرد و افزود: از این رویه برگزاری نکوداشت‌ها تشکر می‌کنم. آن هم نه به خاطر اینکه برای خودم برگزار شده بلکه از این جهت که در فضایی که احساس دلسردی وجود دارد، چنین اتفاقاتی خوشایند است. همچنین این جایزه و موفقیت‌ها را به شخص خودم متعلق نمی‌دانم و آرزو می‌کنم از این مهری که به من دارید و مردم به من دارند، دچار کبر و غرور نشوم و قدردان باشم.

اصغر فرهادی با این جملات سخنان خود را پایان داد، اما هنگامی که می‌خواست در جای خود بنشیند، یکی از حاضران با صدایی بلند خطاب به او گفت که من پیش از این در جایی شماره‌ام را به شما دادم و قرار بود از من برای بازی دعوت کنید اما این کار را نکردید و به من بدهکار هستید.

فرهادی پس از این صحبت‌ها اظهار کرد: دعا کنید! خدا توانی به من بدهد که با همه حاشیه‌ها فقط روبروی‌ خود را نگاه کنم و دلگرم باشم که باز هم اینجا کار کنم.

دلیل اصغر فرهادی برای انتخاب انوشه انصاری و فیروز نادری

فرهادی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا درباره انتخاب انوشه انصاری و فیروز نادری که به نمایندگی از طرف وی جایزه اسکار را دریافت کردند، گفت: این دو نفر، دو ایرانی موفق بودند که به‌دلیل اینکه زمین را از بالا می‌بینند مرزها را نمی‌بینند و دلیل انتخاب این بود.

او با اشاره به اینکه این صحبت بهانه‌ای شد که حرفهای ابتدایی‌ام را بیشتر باز کنم، یادآور شد: نوروز دو سال قبل وسایل‌ام را جمع کرده بودم و حتی چمدان‌ام را بسته بودم و می‌خواستم بروم اما چون نوروز بود و تهران خلوت، میل ماندن در این شهر و کار کردن در من وجود داشت و خوشحالم که آن نوروز در این جا ماندم و یادم است که در خیابان بودم که به دستیارم در اسپانیا زنگ زدم و گفتم حال من، حالی نیست که به آنجا بیایم.

این کارگردان اظهار کرد: دعا کنید خدا توانی به من بدهد که با این حاشیه‌ها باز بر گردم و این جا فیلم بسازم، چون فیلم ساختن در این جا برای من فیلم سازی با دلم است اما در آنجا با عقلم.

پیش از سخنرانی اصغر فرهادی،سینماگران و برخی هنرمندان حاضر در برنامه صحبت کردند.

همایون اسعدیان کارگردان سینمای ایران که اجرای برنامه را برعهده داشت، در همان ابتدای مراسم با اشاره به اینکه در شرایطی که هر روز در گوشه‌ای از جهان صدای جنگ شنیده می‌شود، در ادامه اینگونه سخنانش را ادامه داد: ما افتخار می‌کنیم که سینمای ایران، مروج صلح، دوستی فارغ از هر نژاد، رنگ و مذهبی است.

شاهسواری: ما با سینمای خود با دنیا حرف می‌زنیم

منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما هم در سخنانی ضمن عذرخواهی از تمام مهمانانی که در بیرون از سالن مانده بودند،گفت: کم کم باید برای افتخارآفرینی سینمای ایران فکر دیگری کنیم و شاید سال آینده در همین موقع باید در استادیوم آزادی جمع شویم.

وی با اشاره به درگذشت کاظم فریبرزی و مهین کسمایی در روزهای گذشته یاد یدالله نجفی صدابردار فقید فیلم «فروشنده» را که در میانه فیلمبرداری درگذشت، گرامی داشت.

شاهسواری بیان کرد: در جهان فعلی آوای تاریخ و تمدن ما و شور و هیجان سینمای ایران پراکنده می‌شود و این جهان بدون این آوا حتما چیزی کم دارد. ما با سینمای خود با دنیا حرف می‌زنیم و ایجاد همدلی می‌کنیم و مردم را به سمت خود و به قصد مفاهمه جلب می‌کنیم.

مدیرعامل خانه سینما خطاب به اصغر فرهادی گفت: تو ثابت کردی که سینمای ایران محصول یک نفر یا دو نفر نیست. ما به سهم خود از تو سپاسگزاریم و متاسفیم که جمع بزرگتری را نمی‌توانیم اینجا میزبانی کنیم، اما هر پیروزی تو برگ زرین دیگری در سینمای ایران است.

بزرگ‌نیا: یک فیلم بدون نقد و چالش فیلمی مرده است

در بخش بعدی این مراسم محمد بزرگ‌نیا رئیس کانون کارگردانان سینمای ایران گفت: باید قبول کنیم اتفاق مهمی در سینمای ایران رخ داده و کسب دو جایزه اسکار توسط فرهادی ارزش و اعتبار سینمای ایران را نه در داخل بلکه در خارج از کشور هم فوق العاده بالا برده است و این مسئله را حتی مخالفان هم نمی‌توانند نادیده بگیرند.

او با تبریک به اصغر فرهادی برای دومین جایزه اسکار و رفتار هوشمندانه‌اش پیش از دریافت جایزه اظهار کرد: باید تبریک گفت؛ برای آنکه اصغر فرهادی با «فروشنده» گسترده‌ترین فضای نقد و اظهارنظر را در جامعه ایران به وجود آورد. یک فیلم بدون نقد و چالش فیلمی مرده است بنابراین نقد منفی هم می‌تواند دارای ارزش باشد، به شرط آنکه در پوشش نقد، شادکامی را تلخ نکنیم.

بزرگ نیا اضافه کرد: تبریک آخر را هم برای این می‌گویم که فیلمی ساختید که با ارزش ترین جوایز را از آن خود کرد و در داخل و خارج از کشور از آن استقبال شد، هر چند امروز جای عباس کیارستمی خالی است و اگر بود حتما از این جایزه خوشحال می‌شد.

ایوبی خطاب به فرهادی چه گفت؟

در ادامه این مراسم رئیس سازمان سینمایی هم که در سالن موزه سینما حاضر بود خطاب به اصغر فرهادی گفت: می خواستم به عشق شما مطلبی بنویسم ولی نتوانستم. به همین دلیل می‌خواهم حرف بزنم اما نمیدانم چه بگویم! چون فکر می‌کنم این جا باید با زبان دل صحبت کرد، آنهم وقتی که اهل دل و معرفت در این جا هستند.

حجت الله ایوبی با یادآوری خاطره خود از اولین باری که فیلم «فروشنده» را در دفتر این فیلمساز دیده است،گفت: آن زمان آقای فرهادی گفت که فکر می‌کند؛ فیلم «فروشنده» را مردم ایران دوست خواهند داشت و من هم گفتم که اصغر فرهادی در درجه اول برای مردمش فیلم می‌سازد و فیلمساز مردم ایران است. او از جایی آمده و ریشه در خاک دارد. عاشق وطن‌اش است و همه جهان او را دوست دارند.

او با بیان اینکه عباس کیارستمی هم چنین ویژگی‌هایی داشت، یادآور شد: یک روز از او (کیارستمی) پرسیدم چطور شد با این عشق در این جا ماندی؟ و او گفت: من این امامزاده «چیذر» را با جهان عوض نمی‌کنم. پس این سینماگران ما هستند و من تاسف می‌خورم که گاهی متن‌هایی را می خوانیم یا حرف‌هایی را علیه این سینماگران می‌شنویم.

ایوبی با اشاره به اینکه موفقیت اسکار و جایزه کن برای سینمای ایران افتخار است از روزی یاد کرد که در جشنواره کن قرار بود فیلم «فروشنده» به نمایش گذاشته شود و رئیس جشنواره کن از اثر فرهادی به عنوان سینماگری از “ایران کشور سینما” یاد کرده بود.

رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: عربستان سعودی حاضر است، تمام چاه‌های نفت اش را بدهد اما بگویند عربستان سعودی کشور هنر است، ولی نخواهند گفت. کشور سینما یعنی کشوری که نمی‌توان آن را تروریست خواند. این ارزش سینمای ایران است و کار بزرگی است که اهالی سینمای ایران انجام می‌دهند.

ایوبی با بیان اینکه زمانی فردوسی، خیام، مولانا، حافظ و سعدی با زبان شعر و ادب سخن می گفتند، گفت: امروز ما با زبان سینما همان حرفها را می‌زنیم و بر بام جهان ایستاده‌ایم.

وی خطاب به اصغر فرهادی سخنانش را اینگونه ادامه داد: امروز می‌خواستم به نحوی از شما تجلیل کنم و دیشب به ذهنم رسید که جلسه شما نباید فقط سینمایی باشد، به همین دلیل به استاد محمدعلی موحد که تجلی شمس در جهان امروز است زنگ زدم و برخلاف انتظارم و در میان ناباوری ایشان را در این جا می‌بینم.

رییس سازمان سینمایی با اشاره به اینکه اساتید هنرمند دیگری همچون امیرخانی، صادق زاده و افجه ای هم دعوت شده اند گفت: از همه هنرمندان رشته های مختلف دعوت کرده‌ام و خواستم آن ها در این جا باشند که این هدیه بنده به شماست.

محمدعلی موحد : هر شب که شب قدر نمی‌شود

در ادامه محمدعلی موحد عرفان پژوه و تاریخ‌دان که به همراه یک هدیه به مراسم آمده بود، خطاب به اصغر فرهادی گفت: آقای فرهادی امشب شب مبارکی است. سن و سال من اقتضای حضور در این مراسم را ندارد اما یک مجلس استثنایی است. چون هر شب که شب قدر نمی شود.

او افزود: آمدم شما را از نزدیک ببینم و بگویم که چقدر تحسین می‌کنم و ارج می نهم آن متانت همراه با هوشیاری بی‌مانند و درک درست و واکنش نجیبانه و سنجیده شما را در برابر موقعیتی نامنتظر و همچنین آن پیام موجز و درخشان که جهان را شگفت‌زده کرد.

وی با آرزوی شادکامی و اینکه فرهادی راه خود را در امان حق ادامه دهد، گفت: دلم می خواست هدیه‌ای با خود بیاورم اما دستم کوتاه بود و چیزی که لیاقت شما را داشته باشد به عقلم نرسید. به همین دلیل اولین کتابی را که شصت سال قبل از من چاپ شده و یادگار دوران جوانی‌ام است به یادگار آوردهام.

فاطمه معتمدآریا: صدقه بدهیم برای فرهادی، سینمای ایران و این همه مهر و مهربانی

فاطمه معتمدآریا دیگر هنرمندی که در این مراسم حاضر بود با اشاره به اینکه از حضور استادی همچون محمدعلی موحد که حضورش از هر جایزه ای مهم‌تر است ذوق زده شده است، گفت: با زندگی این روزهای که سراسر ستم و نابخردی است نتوانستم در هفته گذشته لبخند بر لب نداشته باشم و صدقه ندهم برای اصغر فرهادی، سینمای ایران، این همه مهر و مهربانی و شعوری که از فرهنگ ایران و سواد و نشاط، نشات گرفته است.

وی با اشاره به فرهنگی که عباس کیارستمی هم در آن بوده است، گفت: ما سیاوشانی داریم که تا به آخر این فرهنگ را حفظ می‌کنند و شعفی را تجربه می‌کنیم که این سیاوش زمانه ما سرافراز از حلقه آتش بیرون آمده است.

معتمدآریا در پایان سخنان خود افزود: افتخار اصغر فرهادی فقط برای خودش و خانواده‌اش نیست. بلکه تاجی بر سر ماست و بزرگترین تاجی بود که در سال نو می شد بر سر ما گذاشته شود.

در ادامه این مراسم هایده صفی‌یاری (تدوین‌گر) یک پیام صوتی را از بهرام بیضایی برای حاضران پخش کرد و آن را هدیه‌ای به اصغر فرهادی عنوان کرد.

بهرام بیضایی در این پیام با اشاره به اینکه این جشن را بهانه می‌کند و به هر ایرانی در هر کجای جهان که جایزه‌ای در فیلم سازی گرفته و یا خواهد گرفت تبریک می‌گوید، گفت: همچنین به هر کسی در دنیا که فیلم خوبی را ساخته و جایزه نگرفته است تبریک می‌گویم چون بسیارند نام‌های بزرگ و سپاس نادیده و احترام من به هر فیلم خوبی است که با تدبیر اولیای امور، تماشاگران احتمالی‌اش از دیدن آن دور مانده اند.

بیضایی همچنین با تبریک به اصغر فرهادی در پیام خود ادامه داده بود: به اصغر فرهادی برای تمام جایزه‌هایی که با گفتمان فرهنگی‌اش در آثارش گرفته و نیز برای خودداری‌اش از سفر و نامه‌ای که نوشت تبریک می‌گویم و این را بگویم که جایزه‌ها به اثر بزرگ شوند نه اثر به جایزه. برای من «فروشنده» مثل هر اثر دیگر فرهادی برای پالایش درونی‌ آن سزاوار ستایش بوده حتی اگر جایزه نمی‌گرفت.

سیدمحمد بهشتی : با هنر فرهادی عدل آشکار شد

سید محمد بهشتی مدیرسابق سینمایی و فعال فرهنگی دیگر سخنران این مراسم بود که اظهار کرد: با اتفاقی که در سینمای ایران افتاد، یکی از چیزهایی که برایم روشن شد، عدل بود. سینمای ایران به همت تلاش اهل سینما در طول دهه‌های گذشته به مقامی رسیده بود که می‌بایست در بازی‌های خیلی بزرگتری شرکت میکرد یعنی یک کارگردان ایرانی اسکار را کارگردانی کند و همه را به بازی بگیرد تا حرفی را بزند و امکانی را فراهم کند که چهره واقعی هموطنانش نشان داده شود.

او گفت: این بازی بزرگ با هنر فرهادی به بهترین کیفیت اتفاق افتاد و به نظرم اینجا عدل آشکار شده است.

در پایان این مراسم حجت الله ایوبی، رضا میرکریمی، محمد بزرگ نیا، محمد علی سجادی، محمد حسین حقیقی،صادق‌زاده، امیرخانی و مصطفی کیایی هدایایی را به اصغر فرهادی اهدا کردند که ۲ تابلوی ۲ هنرمند مطرح “صادق زاده و امیرخانی” بود.

ضمن اینکه کلاه مرحوم یدالله نجفی هم به اصغر فرهادی اهدا شد.

حاشیه‌نگاری بر متن برنامه‌ی اسکار

در این مراسم جمع زیادی از مردم و سینماگران حضور داشتند که به دلیل ازدحام جمعیت نتواستند به سالن راه پیدا کنند و مجبور شدند در محوطه‌ی حیاط موزه سینما از طریق ال سی دی برنامه را پیگیری کنند.

علیرضا داودنژاد،فرشته طائرپور، حبیب رضایی،مازیار میری، رضا میرکریمی، محمد حسین حقیقی،وحید موساییان، کامران ملکی و… از دیگر هنرمندان حاضر بودند.

شهرام ناظری و حافظ ناظری هم از هنرمندان حاضر بودند که به دلیل ازدحام جمعیت نتوانستند به سالن راه پیدا کنند و سرانجام در پایان مراسم با همراهی اصغر فرهادی به دفتر مدیریت موزه سینما هدایت شدند.

پریسا بخت‌آور و سارینا فرهادی همسر و فرزند فرهادی نیز در این مراسم او را همراهی کردند،شیرین آقاکاشی بازیگر و برخی عوامل دیگر فیلم حاضر بودند و فرهادی پیش از سخنانش از عوامل فیلمش که در سالن حاضر بودند،خواست تا بایستند.

شهاب حسینی و ترانه علیدوستی از بازیگران اصلی «فروشنده» از غایبان این برنامه بودند.

محمد علی موحد مولوی شناس مطرح که او نیز با وجود سن و سال بالا در مراسم شرکت کرده و اولین کتاب خود را که ۶۰ سال قبل منتشر شده به عنوان یادگاری به فرهادی داد.

پیش از ورود اصغر فرهادی به سالن سینماتوگراف موزه سینما،تصاویری از فیلم‌هایش پخش شد؛ کلیپی که مروری بر آثار این کارگردان سرشناس سینمای ایران بود.

این برنامه راس ساعت ۱۹ بعدازظهر با پخش سرود جمهوری اسلامی آغاز رسمی شد و تا دقایقی پس از ساعت ۲۰ ادامه داشت.

همایون اسعدیان کارگردان سینمای ایران که اجرای این برنامه را برعهده داشت،در ابتدا از سوی اصناف سینمای ایران و کانون کارگردانان دریافت اسکار را به اصغر فرهادی تبریک گفت.

هایده صفی یاری تدوین‌گر آثار فرهادی نیز پیام صوتی بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر ایران را که چند سالی است در خارج از کشور زندگی می‌کند،در این برنامه توسط گوشی همراه‌اش پخش کرد.

در این مراسم کلیپی از دیدار اصغر فرهادی با محمدرضا شجریان در منزل این خواننده، هنگام برگزاری یکی از مسابقات ملی فوتبال ایران به سرمربی‌گری «کی‌روش» پخش شد.

همچنین در بخش دیگری از مراسم تقدیر از اصغر فرهادی، کلیپی از فیلم‌های این کارگردان پخش شد که تدوین آن را امیر کاستاریکا دیگر کارگردان مطرح جهانی انجام داده بود.

صحبت‌های کوتاه فرهادی در جمع خبرنگاران

اصغر فرهادی که با ازدحام جمعیت پس از مراسم مواجه شده بود،نتوانست پاسخگوی خبرنگاران باشد و تنها خطاب به آنها گفت که همه حرف‌هایش را در بیانیه‌ای که در مراسم اسکار، خوانده شد،گفته است.

او درباره انتخاب انوشه انصاری (فضانورد) و فیروز نادری (پروفسور ایرانی ناسا) برای دریافت جایزه‌اش هم فقط توضیح داد: آنها دو ایرانی موفق هستند که به‌دلیل اینکه زمین را از بالا می‌بینند، مرزها را نمی‌بینند.

این کارگردان همچنین معتقد است: جایگاه سینمای ایران پیش از این هم بالا بود و فیلمسازان با مشکلاتی که داشتند فیلم‌های خوبی ساختند.

اصغر فرهادی به خاطر اعتراض به قانون اخیر ترامپ مبنی بر ممانعت از حضور هفت کشور مسلمان از جمله ایران به مراسم اسکار نرفت اما جایزه بهترین فیلم خارجی اسکار را برای دومین‌بار بعد از «جدایی نادر از سیمین» برای فیلم «فروشنده» کسب کرد.

###