چپ‌ها و آنارشیست‌ها در برابر راست‌گرایان صف‌آرایی کردند؛
هرج و مرج در فرانسه

پرسش: جمعه‌شب برابر با ۹تیرماه فرانسه چهارمین شب ناآرام را سپری کرد. درحالی‌که خانواده و دوستان «نائل.م»، نوجوان ۱۷ساله‌ای که از سوی پلیس به قتل رسید، در تدارک مراسم خاکسپاری او بودند، اما شهرهای مختلف فرانسه چهارمین شب ناآرام را سپری می‌کردند. با وجود استقرار گسترده پلیس، خودروها و ساختمان‌ها به آتش کشیده شد، فروشگاه‌ها غارت شد و نزدیک به هزار نفر دستگیر شدند. «پل برنان» در گزارش اول ژوئیه برای الجزیره نوشت، دولت اعلام کرد که به لطف تدابیر امنیتی شدیدتر، خشونت روندی کاهشی دارد؛ اما خسارات همچنان گسترده بود و خشونت نیز در برخی از مناطق ماورای بحار فرانسه جریان داشت. به‌طور مثال، در گویان فرانسه، یک مرد ۵۴ساله پس از اصابت گلوله مشقی جان باخت. وزارت کشور فرانسه از دستگیری ۹۹۴نفر در سراسر فرانسه تا اوایل دیروز شنبه خبر داد. حدود ۴۵هزار افسر پلیس با خودروهای زرهی سبک در روز جمعه مستقر شدند؛ اما با وجود عملیات شدید امنیتی، غارت و شورش در شهرهای لیون، مارسی و گرنوبل رخ داد و گروه‌هایی از جوانان مغازه‌ها را غارت کردند، مکان‌هایی را آتش زدند و اشیایی را به سوی پلیس پرتاب می‌کردند.

 

با وجود درخواست‌های مکرر دولتی برای برقراری آرامش و انضباط اما فرانسه روز جمعه شاهد خشونت‌ در چندین منطقه بود. به گفته مقام‌ها، یک فروشگاه «اپل» در شرق شهر استراسبورگ غارت شد؛ جایی که پلیس گاز اشک‌آور پرتاب کرد و شیشه‌های یک مغازه فست‌فودی در یک مرکز خرید در منطقه پاریس شکسته شد؛ جایی که ماموران جلوی افرادی را که قصد نفوذ به یک فروشگاه بسته را داشتند، گرفتند. شهر بندری جنوبی مارسی دومین شب پرتلاطم خود را تجربه کرد. به گفته پلیس، قبل از فرارسیدن شب، جوانان اشیایی را پرتاب کردند، آتش سوزی به راه انداختند و مغازه‌ها را غارت کردند، از جمله یک مغازه اسلحه‌فروشی که غارتگران با سلاح از آنجا خارج شدند و اندکی بعد یک مرد با یک تفنگ شکاری دستگیر شد. «بنوا پایان» شهردار مارسی خواستار کمک سربازان فرانسوی شد و گفت که «صحنه‌های غارت و خشونت غیرقابل قبول است.» درحالی‌که اوضاع در پاریس آرام‌تر به نظر می‌رسید، اما مقام‌های شهر لیون گزارش دادند که آشوب‌کنندگان دوباره دست به آتش‌سوزی زدند و در حومه شهر اشیایی به سمت پلیس پرتاب کردند. در مرکز شهر، پلیس ۳۱نفر را دستگیر کرد تا از غارت مغازه‌ها جلوگیری کند. به گفته مقام‌های فرانسوی، در جزیره کوچک «ریونیون» در اقیانوس هند، معترضان سطل‌های زباله را به آتش کشیدند، اشیایی به سمت پلیس پرتاب کردند و به خودروها و ساختمان‌ها آسیب رساندند. حدود ۱۵۰افسر پلیس جمعه شب در آنجا مستقر شدند.

مکرون به دنبال جلسه بحران

تیراندازی مرگبار به این نوجوان ۱۷ساله، فرانسه را در شوک فرو برد و تنش‌های طولانی‌مدت را بین پلیس، جوانان شاغل در پروژه‌های مسکن کشور و محله‌های محروم و نژادپرستی در جامعه فرانسه برانگیخت. مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه پس از بازگشت با شتاب از نشست اتحادیه اروپا نطقی ایراد کرد و «بهره‌برداری غیرقابل قبول از مرگ یک نوجوان» را در برخی مناطق محکوم کرد؛ اما وضعیت اضطراری هم اعلام نکرد. مکرون از والدین خواست تا مسوولیت آشوبگران زیر سن قانونی را که یک‌سوم آنها «جوان یا خیلی جوان بودند» بر عهده بگیرند.

او قول داد که با پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی برای مهار «خشونت» از طریق سرویس‌هایی مانند «تیک‌تاک» و «اسنپ‌چت» همکاری کند. او گفت که دولت رویه‌هایی را برای «حذف حساس‌ترین محتوا» ایجاد می‌کند و افزود که از شرکت‌های فناوری انتظار «روحیه مسوولیت‌پذیری» دارد. «ریچل راکوسن» سخنگوی اسنپ چت گفت که این شرکت از روز سه‌شنبه کنترل خود را برای شناسایی و اقدام درباره محتوای مربوط به شورش افزایش داده است.

شهردار نانتر گفت که شنبه (دیروز) این نوجوان به خاک سپرده ‌شد. گزارشگر الجزیره گفت که تشییع و دفن او شاید بتواند فرصتی برای کاهش تنش‌ها فراهم کند؛ اما چنین اطمینانی وجود ندارد. مونیا، مادر نائل، به تلویزیون فرانس۵ گفت: «من پلیس را مقصر نمی‌دانم؛ اما من یک نفر را مقصر می‌دانم: کسی که جان پسرم را گرفت.» او گفت افسر پلیس ۳۸ساله که مسوول قتل پسرش بود و روز پنج‌شنبه دستگیر و به قتل شبه‌عمد متهم شد، «چهره یک عرب و یک بچه کوچک را دید و می‌خواست جان او را بگیرد.»

«راجر کوهن» هم در گزارشی در نیویورک‌تایمز نوشت، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه «بی‌تمدنی» جدید در فرانسه را محکوم کرد و خواستار احترام متقابل شد. اگرچه دولت تلاش دارد اوضاع را آرام کند، اما نحوه برخورد با این نوجوان کار را برای دولت سخت‌تر کرده است. مکرون در توصیف این قتل آن را «غیر قابل توجیه» خواند و از ابراز وفاداری قبیله‌ای گلایه‌مند بود. رویارویی مرگبار با این نوجوان به نوعی آزمون «رورشاخ» برای جامعه دوپاره فرانسه تبدیل شده است. به نظر می‌رسد هر آنچه فرانسوی‌ها در لکه‌های جوهر می‌بینند، به‌طور فزاینده‌ای زشت و آشتی‌ناپذیر است. در بیانیه‌ای روز جمعه «ائتلاف ملی پلیس»، بزرگ‌ترین اتحادیه پلیس آنچه را که «انبوهی وحشی» و «موجودات موذی» در پس آتش زدن ۲هزار خودرو و غارت چندین فروشگاه می‌نامید که منجر به دستگیری بیش از ۸۰۰نفر شد، محکوم کرد.

قانون‌گذاران چپ‌گرا این بیانیه پلیس را «دعوت به جنگ داخلی» نامیدند و آن را محکوم کردند. ژان لوک ملانشون، رهبر جنبش چپ افراطی فرانسه «تسلیم‌ناپذیر» گفت: «کسانی که خواهان آرامش هستند، نباید روی آتش نفت بریزند.» «اولیویه کلاین» وزیر مسکن، روز جمعه به BFMTV گفت: «این نارضایتی مداوم از تعداد معینی از جوانان وجود دارد که احساس می‌کنند فراموش شده‌اند.» سخنان او وزن خاصی داشت. کلاین، شهردار سابق حومه فقیر «کلیشی سو-بوآ» است؛ جایی که «زید بنا» ۱۷ساله و «بونا ترائوره» ۱۵ساله در سال۲۰۰۵ در پی تعقیب پلیس دچار برق گرفتگی شدند. از آن زمان، ۱۸سال از مشکلات متناوب فرانسه گذشته است. مدارس فقیر، مواد مخدر، بزهکاری و چشم‌اندازهای ناگوار در حومه‌هایی که بسیاری از الجزایری‌های فرانسوی و سایر اقلیت‌ها در آن زندگی می‌کنند، زجر و رنجشی را برانگیخته است که به نظر نمی‌رسد کاهش یابد.

«جنی گراس»، «سارا کر» و «آدام دین» هم در گزارش دیگری در نیویورک‌تایمز نوشتند، در ۲۷ژوئن پس از تیراندازی یک افسر پلیس به یک نوجوان غیرمسلح، رسانه‌های خبری فرانسه به نقل از منابع پلیس که نخواستند نامشان فاش شود، ابتدا گزارش دادند که این نوجوان که سوار بر یک مرسدس بنز زرد رنگ بود، به سمت افسران پلیس تاخته و باعث شد یکی از آنها مبادرت به تیراندازی کند. یک شاهد اما ویدئویی را ضبط کرده است که نشان می‌دهد پلیس اسلحه گرم را به سمت در ماشین نشانه می‌گیرد و آن نوجوان بلافاصله پا روی گاز می‌گذارد و از معرکه دور می‌شود. اما ویدئویی در توییتر منتشر شد که به نظر می‌رسید با گفته‌های پلیس در تناقض است. این فیلم نشان می‌دهد که این نوجوان توسط دو مامور پلیس متوقف شد و یکی از آنها اسلحه‌اش را کشیده بود. وقتی آن نوجوان سرعت می‌گیرد و دور می‌شود، صدای تیراندازی بلندی شنیده می‌شود.

پس از آن تظاهرات چنان گسترده می‌شود که در گزارش‌ها از آن با عنوان «شوک در فرانسه» یا «فرانسه در شوک» یاد می‌شود. وکیل مدافع خانواده «نائل» به برنامه تلویزیونی فرانسوی C à Vous گفت که او سابقه کیفری ندارد. اما پاسکال پراچه، دادستان ارشد در نانتر گفت که این نوجوان به‌دلیل رعایت نکردن توقف‌های ترافیکی برای پلیس شناخته شده بود و در ماه سپتامبر برای چنین حادثه‌ای به دادگاه نوجوانان احضار شده بود. «سونیا بنیون» ۳۳ساله که با گروهی از مادران محلی که نائل را از محله خود می‌شناختند، گفت: «کشور همچنان می‌سوزد تا زمانی که به عدالت برسیم.» مادر نائل هم با پوشیدن تی شرتی که روی آن نوشته شده بود «عدالت برای نائل» و تاریخ مرگ تنها فرزندش را روی آن حک کرده بود در مصاحبه‌ای با تلویزیون فرانس۵ گفت که وقتی از مقابل بیمارستانی که پسرش به آن منتقل شده بود، عبور می‌کند و متوجه شد که پسرش فوت کرده است، حسی سراسر غم به او دست می‌دهد.

 

 

###