احمد سمیعی گیلانی، ویراستار و مترجم سرشناس درگذشت

پرسش: احمد سمیعی گیلانی ویراستار و مترجم و نویسنده در سن ۱۰۲ سالگی در ایران درگذشت. تالیفات و آثار شاخص او در زمینه آیین نگارش و ویرایش از منابع اصلی این حوزه است، از جمله کتاب «ویرایش و نگارش».

او متولد بهمن‌ماه ۱۲۹۹ بود و در دانشگاه تهران ادبیات و زبانشناسی خوانده بود. سمیعی پیش از انقلاب با سازمان لغت‌نامه دهخدا و موسسه فرانکلین همکاری می‌کرد.

سمیعی گیلانی از دهه ۱۳۴۰ سمت ویراستاری در بنگاه انتشارات فرانکلین را بر عهده داشت. از جمله آثار او می‌توان به «شیوه‌نامه دانشنامه جهان اسلام»، ترجمه «ساخت‌های نحوی» اثر نوام چامسکی و و «تتبعات» اثر مونتنی اشاره کرد

او پس از انقلاب هم در بنگاه ترجمه و نشر کتاب، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، انتشارات سروش، مرکز نشر دانشگاهی و بنیاد دائرة‌المعارف به ویراستاری مشغول بود.

احمد سمیعی گیلانی از سال ۱۳۷۰ به عضویت فرهنگستان درآمد و پس از آن نیز سردبیر نامه فرهنگستان‌، فصلنامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.

دلدار و دلباخته ژرژ ساند، خیال پروری‌های ژان ژاک روسو، سالامبو گوستاو فلوبِر، برادرزاده رامو دیدرو از جمله ترجمه‌های اوست. آقای سمیعی به دو زبان انگلیسی و فارسی مسلط بود.

پس از تشکیل حزب توده، سمیعی مدتی به این حزب پیوست. سمیعی در مصاحبه‌ای با بلاگ تاریخ شفاهی درباره آن دوران گفته بود «نمی‌خواهم وارد جزییات شوم تقریبا ۱۰ سال فعالیت سیاسی داشتم که نمی‌خواهم به چند و چون آن بپردازم فقط می‌گویم که بهترین سال‌های عمرم همان ۱۰ سال بود. از تجربه‌های مثبت و منفی که در این دوره داشتم بسیار آموختم. برای من درس زندگی بود. حوادث تازه بسیاری از سر گذراندم و مهارت‌های تازه‌ای پیدا کردم، همه آنها از من شخصیت تازه‌ای ساخت».

سمیعی دو سال و نیم هم در رابطه با فعالیت سیاسی به زندان افتاد که به گفته خودش «بسیار پرثمر بود و باعث شد که چندین اثر از جمله سالامبو را ترجمه کند.

یکولا روش، سفیر فرانسه در ایران، روز سه‌شنبه ۲۳ اسفند با حضور در خانه احمد سمیعی گیلانی، نویسنده، مترجم، ویراستار و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی، عالی‌ترین درجه نشان «نخل آکادمیک» را به نمایندگی از وزیر آموزش عالی فرانسه به او اعطا کرد.

احمد سمیعی گیلانی در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد. پدرش مجتهد و تحصیل‌کرده نجف بود و مادرش فرزند ملامحمد خمامی، روحانی شناخته شده رشت. 

 

###