داروی جدید آلزایمر در جلوگیری از کاهش توانایی ادراکی موثر است

پرسش: نتایج پژوهش گروهی از کارشناسان بین‌المللی که روز سه‌شنبه در نشریه پزشکی «نیوانگلند» منتشر شد نشان می‌دهد داروی جدید آلزایمر در جلوگیری از کاهش توانایی ادراکی بیماران تا حدی موثر است، ولی عوارض جانبی آن برای برخی از بیماران خطر دارد.

این دارو به نام «لکانماب» محصول مشترک شرکت داروسازی ژاپنی «ایزای» و شرکت آمریکایی «بایوجن» در یک پژوهش ۱۸ ماهه روی حدود ۱۸ هزار داوطلب مبتلا به مرحله اولیه آلزایمر آزمایش شده است و نتایج نهایی نشان می‌دهد که حدود ۱۳ درصد از مصرف‌کنندگان آن به نوع خطرناکی از ورم مغز دچار شده‌اند.

علاوه بر این، برخی از بیماران دچار خونریزی مغزی شده که از این تعداد خونریزی ۵ نفر بسیار شدید و ۱۴ درصد از موارد خونریزی محدود بود. دو نفر از داوطلبانی که این دارو را مصرف کردند بر اثر خونریزی شدید مغزی جان خود را از دست دادند.

دو شرکت «ایزای» و « بایوجن» سپتامبر ۲۰۲۲ گفتند که این دارو کاهش توانایی ادراکی بیماران بر مبنای مقیاس‌های پذیرفته شده پزشکی را حدود ۲۷ درصد کمتر می‌کند.

به رغم نتایج این پژوهش که موجب نگرانی برخی از محافل علمی شده است گروهی از پزشکان متخصص در آمریکا می‌گویند که تمامی داروهای مخصوص جلوگیری از کاهش توانایی ادراکی بیماران خطر خونریزی مغزی دارند.

انجمن آلزایمر آمریکا نیز گفت که نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این دارو «می‌تواند به شکل موثرو چشمگیری از روند تشدید آلزایمر جلوگیری کند» و از اداره کنترل کیفیت دارو در آمریکا خواست روند تایید آن را تسریع کند.

در پی انتشار نتایج این پژوهش که بازبینی نتایج تحقیقات اولیه است بهای سهام شرکت «ایزای» در بازار بورس توکیو حدود ۳.۶ درصد و بهای سهام شرکت «بایوجن» در بازار بورس آمریکا حدود یک درصد افزایش یافت. پس از انتشار نتایج تحقیقات اولیه در ماه سپتامبر بهای سهام آنها به ترتیب ۶۰ درصد و ۴۷ درصد صعود کرده بود.

نتایج کامل پژوهش جدید نشان می‌دهد که این دارو روی برخی از مبتلایان به آلزایمر که از نظر ژنتیک زمینه زوال مغز دارند موثر نیست. با این همه، آنها نیز با مصرف این دارو می‌توانند امور ساده روزانه و فعالیت‌های ذهنی را بهتر از گذشته انجام دهند.

دکتر پل آیسن، رییس مرکز تحقیقات آلزایمر در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و یکی از مسئولان پژوهش جدید گفت: «به اعتقاد من این دارو فواید مهمی دارد که تایید و تجویز آن را توجیه می‌کند. ولی تردیدی نیست که همه ما می‌خواهیم داروی موثرتر و مفیدتری تولید شود.»

او افزود که داروی «لکانماب» اگر در مراحل اولیه ابتلا به آلزایمر و قبل از ضایعات غیرقابل بازگشت به مغز بیماران تجویز شود تاثیر بیشتری خواهد داشت.

اثبات فرضیه آمیلوئید

شرکت ژاپنی «ایزای» معتقد است که نتایج پژوهش این فرضیه قدیمی را تایید می‌کند که پاک کردن آمیلوئید بتا از مغز بیماران در مراحل اولیه ابتلا به آلزایمر می‌تواند پیشرفت این بیماری را کندتر کند. این شرکت افزود که پس از ۱۸ ماه مصرف «لکانماب» آمیلوئید بتا در مغز ۶۸ درصد از داوطلبان پاک شد. این دارو در عین حال میزان یک پروتئین مضر دیگر به نام «تائو» در سلول‌های مغزی بیماران را کاهش داده است.

شرکت «ایزای» افزود که مرگ دو بیمار بر اثر خونریزی شدید مغزی را نمی‌توان لزوما با مصرف «لکانماب» مرتبط دانست. مدیر بخش آمریکایی این شرکت افزود که احتمال بروز ورم مغز در بین مصرف‌کنندگان این دارو با دقت تحت نظر بوده و به اعتقاد او هیچ گونه محدودیتی از این نظر در تجویز «لکانماب» نباید اعمال شود.

دو داوطلبی که حین مصرف این دارو درگذشته‌اند یک زن ۶۵ ساله است که پس از سکته قلبی داروی پیشگیری از لخته شدن خون مصرف می‌کرده است و دیگری یک مرد ۸۷ ساله است که او نیز داروی رقیق‌کننده خون مصرف می‌کرده است.

اداره کنترل کیفیت دارو در آمریکا در چارچوب «بازبینی تسریع شده» در مورد داروهای استثنایی قرار است روز شش ژانویه تصمیم خود در مورد داروی «لکانماب» را اعلام کند.

شرکت «ایزای» گفت منتظر این تصمیم نخواهند شد و به زودی درخواست عادی تایید این دارو را به نهادهای مسئول در اروپا و ژاپن ارائه خواهد داد.

 

###