محمدحسین فرحبخش خطاب به کارگردان «برادران لیلا»؛
خون دل را باور کنیم یا آپارتمان زعفرانیه را؟

پرسش: برنامه «استودیو۸» رادیو نمایش، میزبان محمدحسین فرحبخش تهیه‌کننده نام آشنای سینمای ایران بود که در این برنامه با ذکر خاطره‌هایی از دوران طولانی حضورش در سینما، به برخی مباحث روز این هنر نیز پرداخته و درباره آنها صحبت کرد. فرحبخش در جواب این سوال مجری برنامه که این روزها حال سینمای ایران خوب است یا نه، می‌گوید: نه! به نظرم مدیران سینمایی مسؤول این وضع سینما هستند.

 

فرحبخش درباره این‌که افزایش فیلم‌های ناامیدکننده در سینما و تزریق ناامیدی برخلاف منویات رهبر انقلاب است، هم توضیح داد: تعدادی فیلم در سینمای ایران ساخته می‌شود که خلاف مصالح نظام و منویات رهبری است. به نظرم اصلا این فیلم‌ها نباید اجازه ساخت داشته باشند.  مجری برنامه در همین زمینه اشاره می‌کند، فیلم‌هایی در دولت قبلی اجازه ساخت و نمایش گرفته‌اند که برخلاف مصالح نظام هستند و فرحبخش در این مورد می‌گوید: از آن ۹ نفر شورای بازبینی ارشاد در دولت قبلی، حداقل ۵ نفر از مدیران عالیرتبه صدا و سیما بودند که هنوز هم در آن شورا هستند. این‌که بگوییم آنها خلاف مصالح نظام عمل می‌کنند، حرف خیلی سنگینی است. من هم معتقدم، بعضی از فیلم‌ها نباید ساخته شود. من هم معتقدم فیلم‌هایی که به خیلی از این جشنواره‌های غربی- نه همه آنها- اسم و رسم‌دار می‌روند یا باید اعتقادات ما را نشانه گرفته باشند یا ملیت ما را نشانه گرفته باشند تا به آن جایزه‌ای بدهند. مثل همان فیلم کذایی و کثافتی که به ساحت مقدس اهل بیت توهین کرده است. البته این فیلم هم که متعلق به سینمای جمهوری اسلامی‌ایران نیست و آن را چند ایرانی وطن فروش ساخته‌اند. به‌جز این ممکن است بعضا فیلم‌هایی در سینمای ایران ساخته شود و در جشنواره‌های جهانی شرکت کند که ربطی به جامعه ما ندارد، مثلا چند سال پیش فیلمی‌ بود که یکی روی درخت نشسته بود و چیزی می‌خورد! یا در یک میدانی صبح به صبح شیر می‌فروختند. تماشاگر فرانسوی این فیلم‌ها را از ایران می‌بیند و می‌گوید مگر چنین چیزی وجود دارد؟! من هم که ۶۰سال سن دارم و در ایران زندگی می‌کنم، چنین چیزهایی ندیده‌ام. ممکن است ۵۰۰سال قبل این کارها را می‌کردند.
 سرمایه‌گذاری یا پولشویی؟
این کارگردان و تهیه‌کننده با تاکید بر لزوم پایبندی به قانون برای حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های جهانی می‌گوید: در آیین‌نامه هیات دولت که متعلق به حالا هم نیست، آمده: هر فیلمی‌ که بخواهد در ایران و خارج از کشور نمایش داده شود، باید مجوز دریافت کند اما مدیران ما می‌توانند این قضیه را مدیریت کنند. چون قبلا هم از این اتفاقات می‌افتاد، بدون این‌که سروصدا ایجاد کند. این‌که مسلم است هیچ کس حق ندارد رفتارغیرقانونی داشته باشد، من با این‌که مدیران سینمایی نتوانستند این مساله را مدیریت کنند، مشکل دارم. به نظرم باید با سازندگان فیلم (برادران لیلا) گفت‌و‌گو و مصالحه و با ممیزی، مساله را برطرف می‌کردند. البته سازندگان فیلم هم تقصیر دارند و آن آقایی (سعید روستایی) که می‌گوید خون جگر خوردم، بگوید چرا برای ساختن یک فیلم ۶ یا به روایتی ۹ میلیارد تومان دستمزد دریافت کرده و رفته آپارتمانی در زعفرانیه خریده است! البته این چیزی است که منابع نزدیک و مطلع به من گفته‌اند. سرمایه‌گذاری ۳۰تا ۴۰میلیارد تومانی آدمی ‌که متعلق به فضای خارج از سینماست، به‌جز پولشویی چه توجیهی دارد؟ با این هزینه می‌شود یک سریال عظیم تولید کرد. بنابراین من به هر دو طرف ماجرا نقد دارم؛ از یک سو بی‌لیاقتی برخی مدیران ارشاد و از آنسو به هزینه‌های آنچنانی برای تولید یک فیلم سینمایی که جو سینما را برهم می‌زند.  اگر بنا به این شیوه فیلمسازی باشد که هرکسی می‌تواند با چند ماه فیلمبرداری و هزینه‌های سرسام‌آور، این کار را انجام دهد.
فرحبخش ضمن تایید رفتاردوگانه روستایی که مجری برنامه بحث آن را پیش کشید، درباره تهیه‌کننده فیلم هم توضیح می‌دهد: این فیلم (برادران لیلا) تهیه‌کننده ندارد! آقای نوروزبیگی هم صرفا حق‌العمل گرفته و فیلم را ساخته است. پول و سرمایه فیلم متعلق به شخص دیگری است. شنیده‌ام او هم دو سه میلیارد دستمزد گرفته است. وقتی می‌گویند حق‌العمل کار یعنی این. اصل تهیه‌کنندگی این است که باید از جیب مبارکش پول خرج کند. عمده تهیه‌کننده‌های سینمای ایران یا پولشان از دولت یا نهادهاست که آن را به باد فنا می‌دهند و فکر تماشاگر را نمی‌کنند یا سرمایه‌شان را افرادی خارج از سینما تامین می‌کنند. خیلی از این سرمایه‌گذاران نمی‌دانند که همه فیلم‌ها نمی‌توانند مثل فیلم دینامیت حدود ۶۰میلیارد تومان در گیشه بفروشند.  چرا سینمای ایران همیشه بالای ۹۰درصد خسارت می‌دهد و ضرر می‌کند؟ چون خرج و دخلش با هم جفت نمی‌شود. من به کسی تهمت نمی‌زنم و اصلا به منشأ چنین پول‌هایی هم کار ندارم، بحثم این است شما نمی‌توانید پولی که برای به دست آوردنش زحمت کشیده‌اید را این‌قدر بی‌قاعده خرج کنید. چون این سرمایه برگشت نخواهد داشت. این وظیفه دستگاه‌های امنیتی و قضایی است که پی به منشأ  این پول‌ها ببرند. من همان‌طور که به ارشاد انتقاد دارم و به نبود مدیریت درست در این زمینه اشاره می‌کنم، به آن‌طرف این ماجرا هم نقد دارم و هیچ موقع یکطرفه به قاضی نمی‌روم.

صددرصد دروغ می‌گویند
این کارگردان و تهیه‌کننده درباره جریان «می‌تو» هم که اخیرا سینمای ایران را تحت‌الشعاع قرار داده و هرازگاهی روایت‌هایی از آن منتشر می‌شود، ‌ می‌گوید: اصلا نمی‌خواهم راجع به این موضوع صحبت کنم، چون حالم از این کار به هم می‌خورد و یک سری آدم‌های بی‌خود، به‌طور صد درصد دروغ می‌گویند. اصلا من چنین چیزی را قبول ندارم. آنهایی هم که گفتند پشیمان و پنهان شدند. البته بعضی‌ها هم این کار را انجام دادند تا بروند در جشنواره کن جایزه بگیرند که خوشبختانه به آنها جایزه ندادند.

 

###