چگونه به جنگ اوکراین پایان دهیم؟
تنها راه حل بایدن برای پایان دادن به جنگ اوکراین

پرسش: هفته سوم جنگ در اوکراین در شرایطی رو به پایان است که در برابر حمله سهمناک ارتش کرملین به خاک اوکراین، جبهه غرب با ارسال سلاح و تجهیزات برای دولت کی‌یف، تلاش در مهار و به عقب‌راندن نیروهای تحت امر ولادیمیر پوتین را دارد. 

دیوید تی پین، متخصص امور نظامی و مدرس امور امنیتی در دانشگاه جورج تاون با انتشار یادداشتی در نشریه نشنال اینترست با عنوان «چگونه بایدن می تواند به جنگ در اوکراین پایان دهد؟» ضمن بررسی و نقد مواضع جریان اصلی در غرب پیرامون جنگ اوکراین استدلال کرده که غرب با تجدیدنظر در رویکرد خود هر چه سریع‌تر شرایط صلح را فراهم سازد. 

 

حفظ بازدارندگی نظامی متعارف اوکراین

«سیستم‌های تهاجمی» ارتش اوکراین که از نظر مسکو باید منهدم شوند احتمالاً شامل این موارد است هواپیماهای جنگنده SU-24  و SU-25؛ هلیکوپترهای تهاجمی MI-24؛ موشک های کروز ضد کشتی نپتون؛ موشک های بالستیک کوتاه برد توچکا، ساپسان وHrim-2 ؛ سیستم های توپخانه سنگین، از جمله هویتزرهای خودکششی 203 میلی متری B-4 و 2S7؛ راکت‌اندازهای چندگانه گراد BM-21، اورگان BM-27، اسمرچ BM-30 و ویخا؛ و پهپادهای جنگی و موشک های زمین به هوای برد بلند S-300. علاوه بر این، اوکراین از توسعه یا به کارگیری هر یک از این نوع تسلیحات در آینده و همچنین ممنوعیت توسعه سلاح های کشتار جمعی از جمله سلاح های هسته ای، بیولوژیکی یا شیمیایی منع خواهد شد. احتمالاً روسیه همچنین خواستار کاهش قابل توجهی در اندازه نیروهای زمینی اوکراین خواهد بود - شاید تا حد 150000 سرباز.

 

بر اساس چنین توافقی، اوکراین باید اجازه داشته باشد بقیه تسلیحات خود از جمله تانک‌های اصلی نبرد، جنگنده‌های رهگیر و همه موشک‌های ضد تانک و ضد هوایی استینگر را که قبلاً از ایالات متحده و دیگر کشورهای عضو ناتو دریافت کرده، نگه دارد. هیچ محدودیت دیگری نباید برای نیروهای مسلح این کشور اعمال شود که بتواند مانع از حفظ یک بازدارندگی نظامی متعارف قوی شود. روس‌ها همچنین اصرار دارند که تمام کمک‌های نظامی ایالات متحده و ناتو به اوکراین برای مدت نامعلومی تعلیق شود و اوکراین به عضویت خود در برنامه مشارکت برای صلح ناتو پایان دهد. در ازای این امتیازاتی که اوکراینی ها می دهند، روسیه متعهد می شود که تمام نیروهای خود را از خاک اوکراین خارج کند.

تمهیدات سیاسی

روسیه همچنین بر «نازی زدایی» اوکراین پافشاری کرده، که به نظر می رسد اشاره ای به جایگزینی دولت فعلی اوکراین با دولتی است که «ضد روسی» (یعنی غرب محور) نباشد. مسکو به طور خاص خواستار ممنوعیت احزاب سیاسی ناسیونالیست راستگرای اوکراینی (از جمله حزب زلنسکی) و شبه نظامیان، به ویژه گردان آزوف -که یک یک سازمان شبه نظامی نئونازی ناسیونالیست سفیدپوست توصیف می شود- شده است. در حالی که اعضای حزب سیاسی زلنسکی می توانند برای نامزدی مجدد در انتخابات به سایر احزاب سیاسی بپیوندند یا حزب جدیدی تشکیل دهند، روسیه احتمالاً خود زلنسکی را ملزم به استعفا می کند و طبق شرایط توافقنامه صلح جدید از نامزدی مجدد برای انتخابات منع می شود. پترو پوروشنکو، رئیس‌جمهور سابق اوکراین، که پوتین را «جنایتکار جنگی» خوانده، احتمالاً طبق این توافقنامه از نامزدی برای ریاست جمهوری منع خواهد شد.

پس از استعفای زلنسکی، روسلان استفانچوک، که در حال حاضر به عنوان رئیس رادا (مجلس اوکراین) فعالیت می کند، می تواند به عنوان رئیس جمهور موقت برای انحلال پارلمان و نظارت بر انتخابات زودهنگام برای انتخاب دولت جدید اوکراین که متعهد به دنبال کردن سیاست بی طرفی و اجرای مفاد پیمان صلح جدید با روسیه است، ایفای نقش کند. یولیا تیموشنکو، نخست‌وزیر سابق، با توجه به این واقعیت که او به عنوان رهبر انقلاب نارنجی شناخته شده و توسط ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور برکنار شده طرفدار روسیه از سال 2011 تا 2014 به عنوان یک زندانی سیاسی نگهداری می‌شد، گزینه بسیار خوبی برای رئیس‌جمهور بعدی اوکراین خواهد بود.

مصالحه بر سر دو بند اساسی

این محدودیت‌های انتخاباتی بسیار مرجح است به طرح اولیه روسیه، که چند هفته پیش اطلاعات بریتانیا گزارش کرده بود، که بر اساس آن هدف استقرار یک دولت دست نشانده در کیف پس از سرنگونی دولت اوکراین و اشغال پایتخت بود. اخیراً نشانه‌های امیدوارکننده‌ای وجود داشته که نشان می‌دهد روسیه ممکن است مایل باشد از اصرار خود بر ایجاد یک دولت اوکراینی جدید و دوستدار روسیه به منظور تسریع در مذاکرات برای یک راه‌حل صلح چشم‌پوشی کند.

در گذشته، روسیه اعلام کرده بود که اوکراین به عنوان بخشی از یک توافقنامه صلح، اجازه ندارد به اتحادیه اروپا بپیوندد، اما روسیه ممکن است در ازای موافقت اوکراین با دیگر شروط صلح خود، این تقاضا را کنار بگذارد. اگر مسکو هر دو خواسته قبلی را کنار بگذارد، این امر نشان دهنده امتیازات بزرگی از سوی او خواهد بود و احتمالاً توافق صلح برای کیف بسیار دلپذیرتر به نظر می رسد زیرا به تضمین تداوم استقلال سیاسی و اقتصادی اوکراین کمک می کند.

مذاکرات صلح

مذاکرات صلح روسیه و اوکراین در مرز اوکراین و بلاروس در هم‌چنان ادامه دارد. دولت بایدن باید در ازای آتش‌بس فوری و دائمی و توقف پیش‌روی ارتش روسیه و عقب‌نشینی آن، اجرای تمامی تحریم‌های اقتصادی جدید علیه روسیه، تقویت مواضع نیروهای آمریکایی در اروپای شرقی و کمک نظامی به اوکراین را به حالت تعلیق درآورد.

ایالات متحده و سایر کشورهای ناتو می‌توانند به ارائه کمک‌های مالی، لجستیکی و بشردوستانه به اوکراین پس از آتش بس ادامه دهند. امیدوار کننده‌ترین خبر این روزها این‌که گزارش شده روسیه در اوایل این هفته پیشنهاد صلح نهایی را برای پایان دادن به بحران به اوکراین ارائه کرده است و در صورت پذیرش زلنسکی، پیشنهاد آتش بس می‌دهد.

خطر فروپاشی اوکراین

در حالی که پذیرش پیشنهاد روسیه برای اوکراین دشوار خواهد بود، تفاوت بین آن‌چه که هر دو طرف مایل به پذیرش آن هستند چندان زیاد نیست. زلنسکی پیشنهاد کرده اوکراین احتمالا مایل به پذیرش بی‌طرفی کامل نظامی و مذاکره برای سازش با روسیه در رابطه با وضعیت منطقه مورد مناقشه دونباس در شرق اوکراین به عنوان بخشی از راه حل صلح باشد. با این حال، اگر زلنسکی پیشنهاد روسیه را رد کند، پوتین احتمالاً کمپین نظامی خود را با استفاده از سلاح‌های قوی‌تر، به ویژه سلاح‌های سایبری، برای شکست سریع نیروهای نظامی اوکراین تشدید خواهد کرد و در این صورت ممکن است اوکراین به عنوان یک کشور مستقل وجود نداشته باشد.

گام‌های تنش‌زدای متقابل

تحقق توافق صلح باید با عادی سازی کامل روابط دیپلماتیک بین ایالات متحده و روسیه، تجدید معاهده "نیروهای هسته‌ای میان برد (INF)" برای کمک به مرتفع شدن نگرانی‌های امنیتی روسیه در مورد "موشک‌های تهاجمی" آمریکا در شرق اروپا- از جمله بازرسی‌های روسیه از پایگاه‌های Aegis Ashore در لهستان و رومانی - احیای شورای روسیه-ناتو و یک معاهده مهم تغییرات اقلیمی بین ایالات متحده و روسیه دنبال شود.

علاوه بر این، ایالات متحده و روسیه باید پس از آن درباره پیمان نیروهای مسلح متعارف در اروپای شرقی (CFEE) مذاکره کنند که هدف اصلی آن احیای وضعیت موجود میان روسیه و ناتو در سال 2021 در اروپای شرقی (البته به استثنای اوکراین) خواهد بود. این شامل کاهش تعداد نیروهای ایالات متحده و ناتو در اروپای شرقی تا 9000 نفر می شود -طبق آن‌چه تا دسامبر 2021 وجود داشت- و سقف حضور 9000 سرباز روسی در بلاروس. در صورتی که روسیه حضور نظامی خود در بلاروس را کاهش دهد یا حتی حذف کند و به توافقنامه صلح خود با اوکراین احترام بگذارد، پس از آن، ایالات متحده و ناتو نیز حضور نیروهای نظامی خود را در کشورهای بالتیک، لهستان، رومانی، مجارستان و اسلواکی کاهش داده یا حتی حذف خواهند کرد تا با سطح نیروهای روسیه در بلاروس برابری کنند.

این کاهش تدریجی نیروهای نظامی دوجانبه مشابه کاهش نیروهای متقابل توافق شده توسط کندی است، که موافقت کرد موشک‌های هسته‌ای ایالات متحده را از ترکیه در ازای خروج موشک‌های هسته‌ای شوروی از کوبا برای خنثی کردن بحران موشکی کوبا در سال 1962 خارج کند.

به سوی یک توافق‌نامه امنیتی جدید

حذف نیروهای نظامی روسیه و اعضای ناتو در بلاروس و اروپای شرقی ناتو، به خلاف تصور اشتباه برخی، وضعیت را به قبل از  سال1997 باز نمی گرداند، بلکه آن را به وضعیت قبل از 2016 -پیش از نشست ورشو- که قبل از آن هیچ نیروی غربی در اروپای شرقی مستقر نشده بود، باز می گرداند.

 

به این ترتیب، روسیه می‌تواند به هر دو نگرانی اصلی امنیتی خود دست یابد، و در مقابل با کاهش گسترده خطر تهاجم روسیه، ایالات متحده می‌تواند تداوم امنیت اعضای اروپای شرقی ناتو را تضمین کند -زیرا نیروهای نظامی روسیه به استثنای کشورهای بالتیک و لهستان که دارای مرزهای مشترک با فدراسیون روسیه هستند، از مرزهای ناتو فاصله می‌گیرند.

چنین توافقنامه امنیتی برای هر دو طرف "برد-برد" خواهد بود. دولت بایدن می‌تواند پیشنهاد کاهش تحریم‌های اقتصادی قبل از جنگ علیه روسیه را در ازای نه تنها خروج کامل نظامی روسیه از اوکراین، بلکه همچنین برای خروج جزئی یا کامل نظامی روسیه از بلاروس ارائه دهد.  در صورتی که روسیه تعداد نیروهای خود را در بلاروس افزایش دهد یا نیروهای خود را بار دیگر روانه اوکراین کند، ایالات متحده و ناتو می‌توانند مجدداً تعداد سربازان خود را در شرق اروپا به سطحی متناسب با افزایش استقرار نظامی روسیه افزایش دهند و در عین حال تحریم‌های شدید را مجدداً اعمال کنند.

 

###