در جریان سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران اعلام شد؛
نقشه راه ایران و آژانس برای حل اختلافات
مذاکرات کلیدی مدیرکل آژانس در تهران؛ اسلامی: یکی از خطوط قرمز ایران بسته شدن همیشگی موارد ادعایی است
پرسش: در شرایطی که طرف‌های مذاکرهکننده با خوش‌بینی از دستیابی به توافق تا اواسط هفته جاری خبر می‌دهند، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفری چندساعته به تهران رایزنی‌های کلیدی بر سر موارد ادعایی را با مقامات ذی‌ربط جمهوری اسلامی کلید زد. در جریان دیدار رافائل گروسی و محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تاکید شد که یکی از خطوط قرمز ایران بسته شدن همیشگی موارد ادعایی است. گروسی هم گفت در صورت عدم تفاهم بین ایران و آژانس، تصور اینکه توافق جامع درباره برجام به نتیجه برسد، بسیار دشوار است. به ادعای برخی منابع دیپلماتیک، پرونده کشف آثار اورانیوم در برخی مناطق خارج از تاسیسات هستهای در ایران، از جمله آخرین مسائل حل نشده در مذاکرات وین است.
در همین ارتباط، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در کنفرانس خبری با مدیرکل آژانس با تاکید بر اینکه موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود، اعلام کرد: توافق کردیم مدارکی که باید بین ایران و آژانس مبادله شود، حداکثر تا خرداد انجام شود. به گزارش خبرگزاری فارس، محمد اسلامی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز پس از دیدار و گفت‌وگو با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برای سومین بار در دولت سیزدهم به تهران سفر کرده، در جمع خبرنگاران به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده پرداخت.اسلامی در این نشست خبری گفت: با آقای گروسی مسائل باقیمانده در سفرهای گذشته و سفر همکاران ما به وین را مرور کردیم و به یک جمع‌‌بندی رسیدیم که مدارکی را که باید بین سازمان انرژی اتمی و آژانس مبادله شود، حداکثر تا خرداد انجام دهیم و برای روز «باز‌اجرا» که جزو مفروضات مذاکرات وین است، این موارد حل و فصل شود و همان‌گونه که در توافق برجام مورد تصمیم‌گیری قرار گرفته بود، مجدد مورد تصمیم‌گیری و بسته شدن قرار بگیرد.او گفت: تاکید ما و آژانس این است که این مسائل باید در روال طبیعی و در چارچوب مقرراتی خودش انجام شود و هیچ نفوذ سیاسی و لابی‌گری و دخالتی که بتواند در تصمیمات آژانس برای رفتار و تعاملش با ایران تاثیر بگذارد، نباید راه پیدا کند و در یک مسیر کاملا حرفه‌ای و رفتاری در چارچوب ضوابط آژانس این مسائل را دنبال کنیم.او ادامه داد: بسیار خوش‌بین و امیدواریم نفوذهایی که دشمنان ما بر سر راه توسعه کشور ایجاد کردند، حرکت‌های مخربی که انواع و اقسام آن را کشور ما تجربه کرده که نمونه بارز آن اقدامات تروریستی و ترور دانشمندان هستهای بوده، همان‌طور که در گذشته ایشان (گروسی) محکوم کرده این مسیر و تعامل جدید منجر به سرعت بخشیدن به برنامه توسعه هستهای ایران شود. به ویژه اینکه ایران برای توسعه فناوری صلح‌آمیز هستهای خودش برنامه بلندمدتی دارد و این برنامه بلندمدت که در این ماه‌ها تهیه شده و در دولت سیزدهم نصب‌العین قرار خواهد گرفت، ملاک عمل است.معاون رئیس‌جمهور درباره تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هستهای ایران گفت: رژیم جعلی اسرائیل که حکم روشنی دارد. آنها اساسا تابع هیچ قوانین و مقرراتی نیستند و بیشترین مزاحمت‌ها را در سر راه برنامه هستهای ایران انجام داده و گستاخانه مرتب ایران را تهدید می‌کند و تاکنون نتیجه نگرفته و در آینده هم هرگز نخواهد گرفت.رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه یک سال است در حال توضیح به ادعاهای مطرح شده هستیم، این‌بار قرار است چه اتفاقی بیفتد که تضمینی باشد و این موضوع حل شود، بیان کرد: فلسفه وجودی برجام و مذاکراتی که انجام شد صرفا برای دفع و رفع این اتهامات از سر کشور بود. ایجاد برنامه توطئه‌آمیزی که توسط صهیونیست‌ها مدیریت و هدایت می‌شود، متاسفانه انتها نداشته و دلیل شکل‌گیری برجام هم عبور از همین موارد ادعایی بوده است که در سال ۲۰۱۵ پرونده آن بسته شد؛ ولی باز مجددا شیطنت‌ها ادامه یافته و در این مقطع که مذاکرات در وین در حال انجام است و در مراحل پایانی قرار گرفته است، یکی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران این است که این موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود و بیش از این مزاحمت سر راه ملت ایران و کشور ایجاد نکند.
او گفت: براساس توافقی که بین ما و آژانس حاصل شده و مذاکراتی که طی هفته‌های گذشته بین ما و گروسی انجام شد و امروز (شنبه) در بیانیه‌‌ای این توافق را اعلام می‌کنیم، گام‌هایی است که در تعامل با یکدیگر و به صورت مساعدت متقابل و ارائه مدارک و مستنداتی که این ابهام را از سر کشور برطرف کند و به سمت بسته شدن ببرد. اسلامی توضیح داد: ما تا خرداد که یک فاز از فازهای توافق وین است، ان‌شاءالله این را انجام میدهیم و اگر کسی باز مزاحمتی سر راه ما ایجاد کند و بخواهد با تولید اطلاعات جعلی مانعی بر سر راه پیشرفت کشور ایجاد کند، اختیار داریم که از ابزار خود استفاده کنیم و اجازه ندهیم تجربه گذشته دوباره تکرار شود. بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز درباره مذاکرات مدیر کل آژانس و رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: انتظار می‌‌رود موضوعات بین ایران و آژانس در این مذاکرات به طور کامل مرور شود و شیوه همکاری در آینده بهطور کامل مشخص شود.
آژانس تحت تاثیر هیچ کشوری نیست
همزمان با توضیحات رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در این نشست مشترک گفت گفت‌وگوهای مثمرثمری با اسلامی داشته و تاکید کرد: دستورکار آژانس تحت تاثیر هیچ کشوری قرار نمی‌گیرد. «رافائل گروسی» در این کنفرانس خبری تصریح کرد: گفت‌وگوی بسیار مثمرثمری داشتیم و سعی کردیم موضوعات مهمی را حل و فصل کنیم. وی افزود: چند موضوع خاص مانده که باید در مقابل شورای حکام شفاف‌سازی می‌کردیم و مدت‌ها این مسائل حل نشده بود و دو طرف تلاش کردند در رابطه با این مسائل شفاف‌سازی کنند‌‌که تا پیش از این موفقیتی نداشتیم. به همین خاطر تلاش کردیم رویکرد عمل‌گرایانه‌ای داشته باشیم. مدیرکل آژانس ادامه داد: این امر از چند جهت مهم است و امروز به دو مورد اشاره می‌کنم؛ اول اینکه بر کسی پوشیده نیست در حالی که اینجا در حال مذاکره هستیم، مذاکرات مرتبطی با این مذاکرات درباره احتمال بازگشت ایران و بقیه کشورها به برجام در وین در حال انجام است. این دو روند بسیار به هم وابسته و متصل هستند. گروسی با اشاره به این موارد افزود: در صورتی که ایران و آژانس درباره مسائل پادمانی باقیمانده تفاهم نداشته باشند، تصور اینکه توافق جامع درباره برجام به نتیجه برسد، بسیار دشوار است.او گفت: بسیار مهم است به درک متقابلی برای آینده همکاریهای فشرده برسیم که همراه با حرفه‌ای‌گری باشد که متخصصان بتوانند درباره مسائل باقیمانده شفاف‌سازی کنند. نکته دوم اینکه امیدوارم این گفت‌وگوها رو به جلو باشد و گذشته را در نظر نگیرد، انرژی هستهای قابلیت‌های فراوانی دارد که برای توسعه کشورها و از جمله ایران بسیار مهم است.گروسی در پاسخ به سوالی درباره انتشار گزارش‌های محرمانه ایران به آژانس و بحث اصل محرمانگی اظهار کرد: بارها این سوال را از خود پرسیدم. متاسفانه برخی اعضا به این محرمانگی احترام نمی‌‌گذارند و این باعث تاسف است. مدیرکل آژانس اظهار کرد: بحث‌های بسیاری در آژانس مطرح شده که قوانینی ایجاد کنیم ولی وقتی کسی بخواهد اطلاعات را منتشر کند نمی‌توان مانع آن شد. گروسی درباره تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه برنامه هستهای ایران گفت: تمرکز آژانس بر همکاری با ایران است و اگر در جامعه بین‌المللی ببینید، مثال‌های مشابهی است و این مخاطرات اجتناب‌ناپذیر است ولی آژانس با حرفه‌ای‌گری کار خود را انجام می‌دهد.
گروسی در پاسخ به این سوال که تا چه زمانی قرار است اسرائیل پرونده‌سازی علیه ایران مطرح کند و آژانس بررسی کند، خاطرنشان کرد: دستورکار آژانس توسط هیچ کشوری تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد و کار ما تحت تاثیر و کنترل هیچ کشوری قرار نمی‌گیرد. مبنای قضاوت‌های ما مستقل از نظرات کشورهاست.
رسیدن به نتیجه مثبت امکان‌‌پذیر است
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش از سفر به تهران در اظهاراتی گفت: زمان حساسی است اما رسیدن به نتیجه‌‌ای که برای همه مثبت باشد امکان‌‌پذیر است. رافائل گروسی در توییتی نوشت: من امروز (شنبه) به تهران سفر می‌کنم تا با مقامات ایرانی دیدار کنم و به سوالات باقیمانده در ایران بپردازم. زمان حساسی است اما رسیدن به نتیجه‌‌ای که برای همه مثبت باشد امکان‌‌پذیر است.
روسیه خواستار تضمین کتبی شد
همزمان با این تحولات، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز شنبه ۵ مارس (۱۴ اسفند) گفت: «روسیه از واشنگتن خواسته است تا قبل از به نتیجه رسیدن مذاکرات وین بر سر احیای برجام تضمین کند که تحریم‌های اخیر علیه مسکو به همکاری این کشور با ایران ارتباطی پیدا نمی‌کند.» لاوروف در یک نشست خبری گفت: «از سوی روسیه مشکلاتی وجود دارد. ما از همکاران آمریکایی خود ضمانت‌‌های کتبی خواسته‌‌ایم تا تحریم‌ها بر حق ما برای تجارت کامل و آزاد اقتصادی، سرمایه‌‌گذاری و همکاریهای فنی-نظامی با ایران تاثیر نگذارد.» او علاوه بر این گفت: هنوز موضوعات متعددی وجود دارد که همکاران ایرانی ما خواستار شفافیت بیشتر آنها هستند و اینها از نظر ما خواسته‌های منصفانه‌‌ای هستند.
در واکنش به اظهارات لاوروف یک مقام ارشد ایرانی روز شنبه به رویترز گفت، درخواست روسیه برای تضمین کتبی آمریکا مبنی بر اینکه تحریم‌های مسکو به همکاری مسکو با تهران لطمه نزند، برای مذاکرات احیای برجام «سازنده» نیست. به گزارش رویترز، این مقام ایرانی گفت: روس‌ها از دو روز پیش این خواسته را روی میز (در مذاکرات وین) گذاشته بودند. این درک وجود دارد که روسیه با تغییر موضع خود در مذاکرات وین می‌خواهد منافع خود را در جاهای دیگر تامین کند. این اقدام برای مذاکرات هستهای وین سازنده نیست. همزمان یک دیپلمات ارشد غربی نیز به وال استریت ژورنال گفت احتمال دارد تقاضای لحظه آخری روسیه احیای برجام را در زمان درست غیرممکن کند. با این حال پیگیری خبرنگاران «ایرنا» از مقامات مرتبط با پرونده هستهای در تهران نشان می‌دهد که هیچ مقام ایرانی مرتبط با مذاکرات هستهای و آگاه در این زمینه، چنین گفت‌وگویی با رویترز صورت نداده و این خبرگزاری انگلیسی بار دیگر خبرسازی کرده است. از سوی دیگر مدیرعامل «ایرنا» هم در توییتی نوشت: چین و روسیه برای آینده روابط اقتصادی با ایران، از آمریکا خواستار تضمین معتبر کتبی شده‌اند. پیش‌تر نماینده روسیه در مذاکرات وین گفت: احتمال دارد اواسط هفته آینده (میلادی) به توافق دست پیدا کنیم. میخائیل اولیانوف، روز جمعه به خبرنگاران گفت: ممکن است در اواسط هفته آینده به توافق برسیم. درباره آخرین تلاش‌‌ها پیش از عبور از خط پایان صحبت می‌کنیم. اولیانوف روز پنج‌‌شنبه نیز گفته بود فکر نمی‌کند مذاکرات شکست بخورد و احتمال برگزاری یک نشست در سطح وزرا برای توافق وجود دارد اما او نمی‌تواند بگوید که آیا این نشست روز شنبه، یکشنبه یا دوشنبه خواهد بود.
ایرانی‌ها مانند شیر از منافعشان دفاع می‌کنند
سفیر روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی و نماینده این کشور در مذاکرات وین همچنین با بیان اینکه متن توافق نهایی شده اما لازم است چند مورد دیگر نیز حل و فصل شود، گفت: «همکاران ایرانی مانند شیر از منافع ملی ایران دفاع می‌کنند.» میخائیل اولیانوف در گفت‌وگو با «ایرنا» با اشاره به ترک وین از سوی هیات‌‌های اروپایی گفت: «ایران، روسیه، چین و ایالات‌متحده در حال تلاش برای نهایی کردن موضوعاتی هستند که مورد علاقه آنهاست. بنابراین ما به ارتباطات ادامه میدهیم. مذاکرات ادامه پیدا می‌کند اما در شکلی کوچک‌تر در ترکیب‌‌های مختلف.» او در پاسخ به پرسش دیگری درباره موضوعات باقیمانده در مذاکرات نیز گفت مسائل باقیمانده مهم هستند اما در مقایسه با آنچه تاکنون انجام شده، کوچک هستند. من فکر می‌کنم متن کلان توافق به‌‌صورت غیررسمی مورد موافقت قرار گرفته ولی برخی موارد از جمله مواردی که مورد علاقه هیات ایرانی است باقی مانده‌‌اند. همکاران ایرانی برای منافع ملی ایران همچون شیر می‌‌جنگند و واقعا همین‌‌طور است. آنها برای هر ویرگول و کلمه‌‌ای می‌‌جنگند و موفق بوده‌‌اند. من باید این را بگویم که دکتر باقری و تیمش دیپلمات‌‌های بسیار کارآمدی هستند.
امیدوارم مذاکرات تا یکشنبه به نتیجه برسد
از سوی دیگر و در ادامه مواضع طرف‌های برجامی نسبت به حصول توافق، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به حصول توافق با ایران تا روز یکشنبه ابراز امیدواری کرد. به گزارش «ایسنا»، به نقل از رویترز، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه در بروکسل با اشاره به مذاکرات وین به خبرنگاران گفت: امیدوارم در انتهای این هفته بتوانیم به نتیجه برسیم.
به حصول توافق نزدیک شده‌‌ایم
در ادامه سخنگوی کاخ سفید نیز با بیان اینکه مذاکرات وین به حصول توافق نزدیک شده است، تاکید کرد هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد. به گزارش «ایسنا»، جن ساکی در کنفرانس خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره توییت روز جمعه نماینده انگلیس در وین که گفته بود «مذاکرات وین به حصول توافق نزدیک شده است»، این موضوع را مورد تایید قرار داد. بنابر گزارش وب‌سایت کاخ سفید، جن ساکی اظهار کرد: بله، ما نزدیک شده‌‌ایم. ما در حال پیشرفت هستیم. اما هنوز کارهای بیشتری وجود دارد که باید انجام شود. وی در ادامه گفت رئیس‌جمهور بایدن بهطور مرتب در جریان روند مذاکرات وین قرار می‌گیرد.
ترک موقت وین توسط اروپایی‌ها
همزمان مذاکرهکننده ارشد انگلیس با بیان اینکه مذاکرات وین به توافق نزدیک است، افزود مذاکره‌‌کنندگان تروئیکای اروپایی برای مدت کوتاهی وین را ترک می‌کنند. به گزارش خبرگزاری فارس، «استفانی القاق» مذاکرهکننده ارشد انگلیس در توییتی از نزدیک شدن مذاکرات به توافق خبر داد. وی در این خصوص اعلام کرد: ما (به توافق) نزدیک هستیم. مذاکره‌‌کنندگان تروئیکای اروپایی برای مدت کوتاهی وین را ترک می‌کنند تا وزرا (وزرای خارجه کشورهای متبوع خود) را درباره وضعیت (مذاکرات) به روز کنند. (آنها) به زودی آماده بازگشت هستند. مذاکرهکننده ارشد انگلیس روز جمعه هم در توییتی به زبان فارسی نوشت: ما خیلی نزدیک به یک توافق هستیم. همه طرف‌‌ها بهطور سازنده تحت هدایت «انریکه مورا» هماهنگ‌‌کننده اتحادیه اروپا مذاکره کرده‌‌اند. اکنون باید چند قدم نهایی را برداریم.
توافق خوب دست‌یافتنی است
همزمان سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز با تاکید بر اینکه در مراحل پایانی مذاکرات دست بالا با ایران است گفت توافق خوب دست‌یافتنی است. به گزارش «ایسنا»، محمود عباس‌زاده‌مشکینی در مطلبی در صفحه توییتر خود با اشاره به مذکرات وین نوشت: «جنگ روانی غربی‌ها اصالت ندارد. در مراحل پایانی مذاکرات دست بالا با ایران است. غرب به توافق بیشتر نیاز دارد تا ایران. در مساله اوکراین جنگ را به ضرر دنیا می‌دانیم و مذاکره را ترجیح میدهیم لیکن صحنه موازنه را به نفع توافق در وین پیش می‌برد. توافق خوب دست‌یافتنی است.» عباس‌زاده‌مشکینی در توییتی دیگر نوشت: «تضمین و ما ادریک التضمین! با توجه به تجربه و اطلاعاتم تضمین را گرانیگاه و اساسی‌ترین مولفه توافق ایران با گروه ۴+۱می‌دانم. پاشنه آشیل برجام فقدان تضمین بود. انتظار مردم و دلسوزان کشور از تیم مذاکره تعیین تکلیف تضمین است. بدون تضمین نمی‌شود به توافق خوش‌بین بود.» محمود عباس‌‌‌زاده همچنین در گفت‌وگو با «انتخاب» عنوان کرد: «ما مصر به رعایت خطوط قرمزمان، حل مسائل اصلی و رفع تحریم‌های برخی نهادها، آیسا، کاتسا و یوترن هستیم؛ اینها مواردی است که هنوز حل نشده و ما بر حل آنها اصرار داریم و معتقد هستیم که توافق خوب توافقی است که تکلیف این موارد روشن شود.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه تکلیف این موارد باقیمانده چه می‌شود، گفت: «ما اعتقاد داریم که توافق همین امروز هم می‌تواند انجام شود. کافی‌‌‌ست طرف مقابل کمی عادلانه فکر و اشتها‌‌‌یش را کم کند و حسن نیت و جدیت داشته باشد، در این‌صورت همین امشب هم توافق قابل وصول است. همچنین ابوالفضل عمویی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی هم گفت: ۶ دوره از مذاکرات هستهای در دولت قبل دنبال شد و به پیش‌نویس اولیه‌‌ای در حدود ۸۰ درصد متن توافق رسیدند. در این دوره از توافق تلاش شد موضوعات باقیمانده حل شود. شاکله توافق مشابه دوره‌های گذشته است، اما محتوایش تفاوت زیادی دارد. برخی مسائل مهم‌تر از جمله روشن شدن همکاریهای ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد مسیر توافق شده است. جواد کریمی‌قدوسی نیز در مطلبی در صفحه توییتر خود با اشاره به مذاکرات وین نوشت: با وجود تاکید طرف‌های غربی مبنی بر رسیدن به پایان مذاکرات، یک منبع مطلع با اعلام «اکنون توپ در زمین ۴+۱ است که با اتخاذ تصمیم منطقی مذاکرات را به نتیجه برسانند»، یادآور شد علاوه بر موضوع پادمان سه موضوع حل‌‌نشده دیگر نیز در مذاکرات وین باقی است.
###