این سر و صدای فایل صوتی برای چیست؟
* دکتر محمد طبیبیان

پرسش: مرحوم عبید ذاکانی طنز پرداز قرن هشتم مطلبی به این مضمون گفته بود. جوانی از پیری پرسید که ‘انا الیه راجعون’ به چه معنی است. پیر جواب داد معنی آن ندانم اما همی دانم که در مجالس جشن و سرور نخوانند.

اینجانب معنی این فایل صوتی برخی فرماندهان نظامی که اخیراً همه جا پخش شده را نمی دانم. اما می دانم که موضوع جشن و سرور و شادی برای ملت نیست، بیشتر به بحث قبر کنی شبیه است.

 اما از محتوای آن تعجبی هم نمی کنم. تصور می کنم از جلسات مربوط به شرکت ها و نهاد های اقتصادی دولتی و خصولتی و حکومتی هرجا نواری پخش شود همین نوع نتیجه قابل دریافت است. 

حال مبالغ کمتر یا بیشتر و این فرد یا آن فرد و این مجموعه یا آن تفاوتی نمی کند همه حکایت قبر کنی برای اقتصاد کشور است و ضایعه منابع  و تنزل سطح زندگی عمومی و بهرهمندی عده ای خواص که می گوئیم رانت و فساد.

از قدیم اهل خِرد به خصوص در  اندیشه اقتصاد تاکید کرده اند که حیطه حکومت گری بایستی از حیطه فعالیت سود آورد اکیداً جدا باشد

اولین تذکر این امر را ابن خلدون در قرن هشتم هجری مطرح کرد. که در حلقه سیاست و فلسفه حکومتگران غرب بسیار گوش شنوا پیدا کرد. 

“ هرگاه حکومت به تجارت بپردازد هم حکومت ضایع می شود هم تجارت.” فساد همین است. اصل و مادر فساد ورود نهاد ها و دستگاه های حکومتی به امر سود آوری و کاسبی است. اصلاً لازم نیست به دنبال فرد فاسد و عمل فاسد بگردیم.

هر کس یا سازمان و نهاد و تشکیلات از حیطه حکومتی وارد حیطه سود آوری شود و ابزار سیاست و حکومت را ابزار سود آوری قرار دهد، اگر ابتدا از منزه ترین و پرهیزکارترین افراد هم باشد و همه نیت های خیر را هم داشته باشد عاقبت کارنامه اش فاسد است. 

کاش یک بار در این مورد اندیشه می شد و این دوحیطه از یکدیگر تسویه و جدا می گردید. این جدا کردن و تفریق دو حیطه شاید به نفع همه می بود و این زوال دردناک هم متوقف می شد. 

 

###