از انحلال مرکز تحقیقات استراتژیک تا تغییر محل جلسات مجمع؛
فصل«پسا هاشمی» در مجمع تشخیص
پرسش:هنوز جلسه مجمع جدید به ریاست شاهرودی برگزار نشده که رییس و دبیر مجمع تشخیص برای دیدار با تعدادی از مقامات عراقی و برخی از مراجع شیعه به این کشور همسایه سفر کرده‌اند. در جریان این سفر، شاهرودی و رضایی با حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق، نوری‌المالکی معاون رییس‌جمهور، سیدعمار حکیم رییس ائتلاف ملی و اقشارمختلف مردم کربلا و گروه‌های سیاسی و اجتماعی عراقی دیدار و گفت‌وگو کردند.
پرسش:هنوز جلسه مجمع جدید به ریاست شاهرودی برگزار نشده که رییس و دبیر مجمع تشخیص برای دیدار با تعدادی از مقامات عراقی و برخی از مراجع شیعه به این کشور همسایه سفر کرده‌اند. در جریان این سفر، شاهرودی و رضایی با حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق، نوری‌المالکی معاون رییس‌جمهور، سیدعمار حکیم رییس ائتلاف ملی و اقشارمختلف مردم کربلا و گروه‌های سیاسی و اجتماعی عراقی دیدار و گفت‌وگو کردند.
آرمان نوشت: یکشنبه ١٩ دی ٩٥ که اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رییس ٨٢ ساله مجمع تشخیص مصلحت نظام درگذشت، ماموریت پنج ساله اعضای مجمع در پایان همان سال به پایان می‌رسید و طبق قانون باید در اسفند ٩٥ اعضا و رییس جدید مجمع مشخص می‌شدند. رهبر انقلاب روز چهارشنبه ١٣ بهمن آیت‌الله محمدعلی موحدی‌کرمانی نماینده سابق ولی‌فقیه در سپاه پاسداران، امام جمعه موقت تهران، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز و نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری را به عنوان رییس موقت مجمع منصوب کردند و نخستین جلسه به ریاست موحدی‌کرمانی شنبه ١٦ بهمن برگزار شد.
جانشین هاشمی کیست؟
تا مشخص شدن اعضای جدید گمانه‌زنی‌های زیادی درباره ورودی و خروجی‌ها و همچنین رییس مجمع مطرح می‌شد. سرانجام روز دوشنبه ٢٣ مرداد ٩٦ با حکم رهبری، اعضا و رییس جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام برای یک دوره پنج ساله مشخص شدند و آیت‌الله سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی به ریاست مجمع منصوب شد تا بر کرسی قدیمی هاشمی‌رفسنجانی تکیه بزند. بر اساس قانون، روسای سه قوه (حسن روحانی، صادق آملی‌لاریجانی و علی لاریجانی)، فقهای شورای نگهبان (احمد جنتی، سیدمحمود هاشمی‌شاهرودی، محمد یزدی، محمد مومن، مهدی شب‌زنده‌دار و سیدمحمدرضا مدرسی‌یزدی)، رییس ستاد کل نیروهای مسلح (سردار محمد باقری)، دبیر شورای عالی امنیت ملی (علی شمخانی) و وزرا و روسای کمیسیون مربوط به موضوع بحث جلسات مجمع به عنوان اشخاص حقوقی به عضویت مجمع درآمدند. از طرفی ٣٨ چهره سیاسی هم به عنوان اعضای جدید مجمع معرفی شدند که در میان آنها سیدابراهیم رییسی، محمدباقر قالیباف، محسن مجتهدشبستری، احمد توکلی، سیدمحمد صدر و سیدمحمد میرمحمدی برای نخستین بار در مجمع حضور پیدا کردند. همچنین اکبر هاشمی‌رفسنجانی، عباس واعظ طبسی، حبیب‌الله عسگراولادی و حسن حبیبی از اعضای فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند که با فوت‌شان در این دوره از فعالیت مجمع حضور ندارند. آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی روحانی ٦٩ ساله‌زاده کربلا و دارای درجه اجتهاد است. او پیش از انقلاب به خاطر فعالیت‌هایش علیه رژیم بعث در عراق به زندان افتاد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رابط امام خمینی(ره) و آیت‌الله صدر شد. او که به توصیه امام در حوزه علمیه قم هم تدریس می‌کرد در سال ٧٣ با حکم رهبر انقلاب به عنوان فقیه شورای نگهبان برگزیده شد و در سال ٧٨ به ریاست قوه‌قضاییه رسید و ١٠ سال بر این مسند تکیه زد. شاهرودی از سال ٨٠ تاکنون عضو مجمع تشخیص بوده و از سال ٧٧ تاکنون به عنوان نماینده مجلس خبرگان رهبری در سه دوره پیاپی انتخاب شده است.
سفر رییس جدید به عراق
هنوز جلسه مجمع جدید به ریاست شاهرودی برگزار نشده که رییس و دبیر مجمع تشخیص برای دیدار با تعدادی از مقامات عراقی و برخی از مراجع شیعه به این کشور همسایه سفر کرده‌اند. در جریان این سفر، شاهرودی و رضایی با حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق، نوری‌المالکی معاون رییس‌جمهور، سیدعمار حکیم رییس ائتلاف ملی و اقشارمختلف مردم کربلا و گروه‌های سیاسی و اجتماعی عراقی دیدار و گفت‌وگو کردند.
تغییرات مجمع پساهاشمی
رهبر انقلاب در بخشی از حکم انتصاب رییس، دبیر و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام به ضرورت تغییر در ساختار و محتوای مجمع اشاره کرده و نوشتند: اکنون با آغاز دوره جدید این نهاد، به حکم تجربه‌های ارزنده موجود، تغییراتی در ساختار و محتوا ضروری می‌نماید که عمدتا عبارت است از: سامان بخشیدن به مجموعه سیاست‌های کلی و بازنگری در عناوین و نیز در فرآیند تعیین و تنظیم آنها، سامان بخشیدن به مساله نظارت بر اجرای سیاست‌ها، سازوکار لازم برای ارزیابی کارآمدی و اثربخشی سیاست‌ها، ایجاد انسجام کامل در ساختار تشکیلاتی و مدیریتی و تمرکز برنامه‌ها بر اساس آیین‌نامه مصوب و چابک‌سازی تشکیلات و حذف بخش‌های موازی و غیرضرور. بر همین اساس گویا قرار است شاهد تغییراتی در تشکیلات و ساختار مجمع باشیم. در همین رابطه محسن مجتهدشبستری از آغاز جلسات رسمی مجمع از اوایل مهرماه خبر داد و گفت: رهبر انقلاب پنج دستور در حکم خود برای مجمع دادند که یکی از آنها چابک‌سازی و حذف تشریفات بود؛ لذا قرار است بخش‌های مختلف مجمع ازجمله دبیرخانه و مرکز تحقیقات تغییراتی داشته باشد. وی همچنین درباره احتمال جابه‌جایی مکان مجمع گفت: این احتمال وجود دارد که مجلس شورای اسلامی قدیم که جلسات خبرگان نیز در آن برگزار می‌شود محل جدید جلسات مجمع باشد. همچنین به دنبال تغییرات انجام شده در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، غلامرضا فروزش معاون اجرایی این مرکز، روز یکشنبه ۱۲ شهریور با انتشار نامه‌ای از سمت خود کناره‌گیری کرد. فروزش وزیر اسبق جهاد سازندگی که از ابتدای مسوولیت ولایتی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونت اجرایی این مرکز را بر عهده داشت، با انتشار نامه‌ای ضمن اعلام آمادگی برای ارایه نقطه نظرات مشورتی و با توجه به فرآیند طولانی مدت انحلال و در جهت همراهی با مسوولان مرکز برای انجام وظایف محوله خود، نوشت: «اکنون با تشکر و قدردانی به واسطه همکاری شما در طول تصدی مسوولیتم از کلیه همکاران خداحافظی نموده و فعالیت‌های اجرایی و مدیریتی را واگذار می‌نمایم و انتظار دارم با اعتقاد، اعتماد و امید، به وظایف قانونی خود عمل فرمایند.» صحبت‌های مجتهدشبستری و استعفای غلامرضا فروزش نشان می‌دهد که شایعه انحلال مرکز تحقیقات در حال تبدیل شدن به واقعیت است. مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ٦٨ و بعد از جنگ تحمیلی، با هدف ایجاد عقبه علمی و تحقیقاتی برای امور بنیادین توسط آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی تاسیس شد. این مرکز در سال ٧٦، به دستور هاشمی‌رفسنجانی به نهاد مجمع منتقل شد و در حیطه وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام، از جمله تدوین سیاست‌های کلان نظام، ارایه مشاوره به مقام معظم رهبری و ارایه راه‌حل در موضوعات کلان کشور، به فعالیت خود ادامه داد. تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ٩٢ حسن روحانی ریاست این مرکز را به عهده داشت و از آن زمان تاکنون علی‌اکبر ولایتی رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع است. رصد مستمر تحقق اسناد بالادستی (سند چشم‌انداز ١٤٠٤، سیاست‌های کلی اصل ٤٤) و سیاست‌های نظام در همه ابعاد سیاست، اقتصاد، فرهنگ، تقویت فرهنگ به منظور پیشرفت نظام اسلامی، برقراری ارتباط با مراکز علمی معتبر دنیا به ویژه جهان اسلام و تبادل دستاوردها، مطالعات و تحقیقات، برقراری ارتباط فرهنگی بین کشورهای جهان اسلام و تقویت و رصد مستمر فرهنگ عمومی جامعه و تبیین هویت اسلامی و هویت ایرانی از جمله وظایفی است که مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام برای خود تعریف کرده است. ضمن اینکه انجام تحقیقات راهبردی و بنیادین برای پیشرفت نظام و حکومت اسلامی، تولید پشتوانه علمی و پژوهشی جهت تنظیم سیاست‌های کلی و تصمیمات اساسی کشور و نظام اسلامی با انجام پژوهش علمی در سه بخش امور بنیادین، امور راهبردی و امور کاربردی، نوسازی و بازسازی پایه‌های تمدن نوین اسلامی با ایجاد بنیان‌های فرهنگ و تمدن اسلامی در کشور و حرکت به سوی اوج‌گیری دوباره تمدن اسلامی و آینده‌پژوهی و پیش‌بینی آینده با انجام پژوهش‌های عمیق جهت به دستگیری ابتکار عمل در همه حوزه‌های علم و فناوری از جمله اهداف کلانی به حساب می‌آید که این مرکز از زمان راه‌اندازی تاکنون آنها را دنبال کرده است. به نظر می‌رسد مجمع تشخیص مصلحت نظام که جلسات جدید خود را از مهر آغاز خواهد کرد در دوران پساهاشمی شاهد تغییراتی خواهد بود که با سال‌های گذشته این نهاد متفاوت‌تر خواهد بود.
###