سیگنال مثبت از تهران به وین

پرسش: خبرگزاری بلومبرگ در مطلبی گزارش داد که افتتاح کارخانه اورانیوم ایران در حین پیشرفت کُند در مذاکرات احیای برجام در وین متوقف می‌شود. به گفته ناظران این یک پالس مثبت از سوی ایران بوده و حاکی از روند مثبت پروسه دیپلماتیک جاری در پایتخت اتریش است.

 

 

سیگنال مثبت از تهران به وین

بلومبرگ نوشته است که ایران می‌گوید یک کارخانه تولید فلزات اورانیوم که قرار بود در این ماه به بهره برداری برسد هنوز آماده نیست. به ادعای این خبرگزاری آمریکایی این خبر، تلویحاً نشانه این است که مذاکرات درباره توافق هسته‌ای ایران با قدرت های جهانی احتمالاً آماده پیشروی‌های جدی‌تر و بیشتر است.

به گزارش بلومبرگ روز یکشنبه، ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در مصاحبه با یک خبرگزاری رسمی، گفت که این نیروگاه در مراحل نهایی توسعه است و «وقتی زمان آن فرا برسد» راه اندازی خواهد شد.

عمویی اظهار داشت که دولت بایدن می خواهد در موضع سخت دونالد ترامپ ، رئیس جمهور پیشین در قبال ایران تجدید نظر کند اما در عین حال افزود که کشورش برنامه هسته‌ای فعلی خود را پیش خواهد برد مگر اینکه آمریکا «رفع تحریم‌ها و راستی‌آزمایی‌های بعدی» را تأمین کند.

به ادعای بلومبرگ، مشخص نیست که آیا پروژه فلزات سنگین -که قانون گذاران محافظه کار در قانونی برای مقابله با تحریم‌های ایالات متحده در نظر گرفتند- به طور عمدی متوقف شده است.

پارلمان تندرو ایران با استفاده از قانون ضد تحریم توانسته است تأثیر قابل توجهی در تلاش های دیپلماتیک رئیس جمهور حسن روحانی داشته باشد. این قانون همچنین به دنبال پایان دادن به بازرسی‌های بین‌المللی نیروگاه‌های هسته‌ای ایران است و به مقامات دولت روحانی را ملزم می کند تا غنی سازی اورانیوم را به سطح بالاتری برسانند.

با این حال به نظر می‌رسد با توجه به پیشرفت مذاکرات طرفین مایل هستند که تفاهم موقت دولت ایران با آژانس برای ادامه بازرسی‌ها را تمدید کنند تا به دیپلمات‌ها وقت اضافه برای توافق بر سر احیای کامل برجام بدهد.

در صورت تمدید توافق ایران و آژانس که مهلت ۳ماهه آن در روزهای آینده (۲۱ می ) به پایان می‌رسد، ضرب‌الأجل بعدی انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در ۱۸ ژوئن و یا حتی فرصت کوتاه پس از آن تا ورود دولت بعدی است.

اهداف سفر لغو شده ظریف به وین چه بود؟

از سوی دیگر در حالی‌که قرار بود محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران روز شنبه ضمن سفر به وین با همتای اتریشی خود الکساندر شالنبرگ دیدار کند، به دلیل حمایت دولت اتریش از اسرائیل در میانه درگیری‌های غزه، این سفر لغو شد و این دیپلمات ارشد ایران با تغییر مسیر روز یکشنبه وارد پایتخت ایتالیا شد.

استفانی لیختن‌اشتاین، خبرنگار اتریشی درگزارشی برای وبگاه پالیتیکو نوشت: وزیر خارجه ایران در دقایق پایانی، سفر خود به اتریش را لغو کرد. این سفر که قرار بود شنبه انجام شود، به علت برافراشته شدن پرچم اسرائیل در نهاد صدراعظمی و وزارت خارجه منتفی شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه اتریش نیز روز شنبه تأیید کرد که جواد ظریف برای ملاقات برنامه‌ریزی شده با همتای خود الکساندر شالنبرگ به وین سفر نخواهد کرد.

به نوشته پولیتیکو اتریش تصمیم گرفته بود به دلیل اینکه گروه حماس از نوار غزه موشک به مناطق اسرائیلی شلیک کرده بود، برای نشان دادن همبستگی، پرچم اسرائیل را در نهاد صدراعظمی و وزارت خارجه به حالت نیمه‌افراشته دراورد. روز شنبه بمباران نیروهای اسرائیلی در غزه، تنش‌ها را تشدید کرد و حماس در پاسخ تلافی‌جویانه به حمله اسرائیلی‌ها به برج بلند الجلاء در غزه و تخریب این ساختمان رسانه‌ای که دفاتر الجزیره و آسوشیتدپرس را نیز در خود جای داده بود، موشک های بیشتری را روانه مناطق یهودی‌نشین کرد. در چنین شرایطی نمایش پرچم اسرائیل با خشم مقامات ایرانی روبرو شد.

وین همچنین روز جمعه حزب الله لبنان را به طور کامل رسماً به عنوان یک گروه تروریستی به رسمیت شناخت. پیش‌تر اتریش تنها شاخه نظامی حزب‌الله را با ادعای تروریسم برچسب‌گذاری کرده بود. ایران هم با حماس، که غزه را کنترل می‌کند و در لیست‌های ادعایی اتحادیه اروپا و ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه‌بندی می‌شود، متحد است، و هم از  حزب الله حمایت می کند.

عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران که در راس هیأت عالی رتبه ایرانی در حال حاضر برای مذاکرات فشرده جهت بازگشت تهران و واشنگتن به توافق هسته ای 2015 در وین به سر می‌برد، در توییتر خود نوشت: «شوکه‌کننده و دردناک است که بر ساختمان‌های دولتی در وین پرچم یک رژیم اشغالگر را ببینیم که بی رحمانه ده‌ها غیرنظامی از جمله چندین کودک را ظرف چند روز کشته است. ما در کنار فلسطین ایستاده ایم».

دیپلمات های آشنا به این موضوع به پولیتیکو گفتند که ظریف علاوه بر ملاقات با شالنبرگ، همچنین ملاقات با نمایندگان کشورهای باقی مانده در توافق هسته‌ای (روسیه ، چین ، فرانسه ، آلمان و انگلیس) را در برنامه داشت.

سخنگوی وزارت امور خارجه اتریش گفت که شالنبرگ عصر جمعه با ظریف صحبت کرد و از سفر لغو شده ابراز تاسف کرد. اما او در پشتیبانی از موضع اتریش با اسرائیل اعلام همبستگی کرد. شالنبرگ در بیانیه‌ای روز شنبه ادعا کرد: «اگر سازمان تروریستی حماس بیش از 200 موشک به سمت اسرائیل شلیک کند ، ما ساکت نخواهیم ماند. امنیت اسرائیل قابل بحث نیست. ما همچنین همبستگی خود با اسرائیل و مواضع مشهود را به سفرهای دیپلماتیک سایر کشورها وابسته نخواهیم کرد».

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز به خبرگزاری ایسنا گفت: آقای ظریف، سفر در این شرایط را به مصلحت ندانست و لذا ترتیبات سفر نهایی نشد.

اتریش پس از دهه‌ها تأکید بیشتر بر حقوق فلسطینی‌ها ، تحت صدراعظمی سباستین کورتس ، به موضع طرفداری از اسرائیل روی آورده است. در سال 2018 ، کورتس هنگام سخنرانی در مجمع جهانی کمیته یهودیان آمریکا در اورشلیم، اعلام کرد که امنیت اسرائیل "منافع ملی" اتریش است.

 

به گفته کارشناسان ، حمایت آشکار از اسرائیل در این درگیری با یکی از ارکان سیاست خارجی اتریش در تعارض است؛ نقش این کشور به عنوان میزبان سازمان‌های بین المللی و مذاکراتی مانند گفت‌وگوهای مربوط به توافق هسته‌ای ایران. وین بیش از 40 سازمان بین المللی از جمله دفاتر سازمان مللی، سازمان امنیت و همکاری در اروپا و آژانس بین المللی انرژی اتمی را در خود جای داده است.

هاینز گورتنر، مدرس علوم سیاسی در دانشگاه های وین و کرمس گفت: «اتریش اعتبار خود را به عنوان واسطه از دست خواهد داد. به اهتزاز درآوردن پرچم اسرائیل بر فراز بام ساختمان صدراعظمی نامناسب است. اتریش نباید در درگیری‌های نظامی رنگ خود را نشان دهد. قربانیان بی گناه در هر دوطرف اسرائیلی و فلسطینی وجود دارند و چنین اقدام جانبدارانه‌ای، تحقیر طرف دیگر است».

گرهارد منگوت، استاد روابط بین الملل در دانشگاه اینسبروک با نظر گورتنر موافق بود. وی گفت: «نمایش پرچم اسرائیل با نقش اتریش به عنوان میزبان مذاکرات و سازمان های بین المللی مانند مذاکرات فعلی برای احیای برجام سازگار نیست. من فکر می کنم این نشان از حمایت سیاسی سباستین کورتس از بنیامین نتانیاهو و تلاشی برای نشان دادن ارتباط قوی بین دو رهبر سیاسی بود».

 

###