نتیجه مذاکرات غیر مستقیم تهران-واشنگتن

پرسش: از لابلای خطوط خبری می توان حدس زد که فاصله میان ایران و آمریکا در مورد احیای برجام بسیار بیشتر از ٥ دقیقه اختلاف محل اقامتشان است.

ایران و آمریکا در وین در دو هتل جداگانه به فاصله پنج دقیقه از یکدیگر از طریق میانجیگران اروپایی به تبادل نظر پرداختند؛تیم ایرانی به ریاست عراقچی در گرند هتل وین در نشست کمیسیون مشترک برجام حضور یافت و تیم امریکایی به ریاست رابرت مالی و همراهی ریچار نفیو در هتل لوکس دیگر. اگرچه این گفت و گو به نتایجی ختم شده است ولی از لابلای خطوط خبری می توان حدس زد که فاصله میان ایران و آمریکا در مورد احیای برجام بسیار بیشتر از ٥ دقیقه اختلاف محل اقامتشان است.

این نشست یک نتیجه ملموس داشته است؛ «تشکیل دو کارگروه برای تهیه یک نقشه راه برای بازگشت طرفین به برجام.»

وظیفه یک کارگروه چگونگی تعلیق تحریم های شدید آمریکا علیه ایران است و مسوولیت کارگروه دیگر چگونگی بازگشت ایران به تعهدات هسته ای سال٢٠١٥ و محدودسازی برنامه هسته ای. اما وقتی سخن از نقشه راه به میان می آید و کارشناسان قرار است بر سر اختلافات پیرامون آن به بحث بنشینند؛ یعنی کماکان تفاوت دیدگاهها با سیرت سیاسی و البته صورت فنی ادامه دارد.به عبارت دیگر هنوز فاصله زیادی وجود دارد تا طرفین در مورد جدول زمانی بازگشت به تعهدات با یکدیگر مذاکره کنند.

اما اختلافات سیاسی چیست؟

خیلی روشن است مالی می گوید اصرار بر لغو تحریم ها پیش از بازگشت به برجام به معنای آن است که ایران در وعده بازگشت به برجام جدی نیست؛در مقابل عراقچی هم تاکید می کند که ما اقدامات خودمان را بعد از آنکه آمریکایی ها تحریم ها را لغو کردند و ما راستی آزمایی کردیم،صورت خواهیم داد.

اما اختلاف دوم در مورد گام ها یا گام همزمان طرفین برای بازگشت به تعهداتشان است؛به نظر می رسد این گفت و گوها به نتیجه روشنی در این مورد نیز نرسیده است؛تنها نقطه اشتراک طرفین همزمان بودن است ولی داستان گام و گام ها ادامه دارد.

اختلاف سوم با فرض اینکه ایران به طرح گامهای آمریکا و اروپا رضایت دهد؛این است که گام اول چه باشد.در اینجا هم توقعات آمریکا حداکثری است یعنی خواستار لغو غنی سازی ٢٠درصد در ازای آزادسازی اموال بلوکه شدن ایران در بانک های خارجی است.

حال با در نظرگرفتن این اختلافات اصولی، دو کارگروه کارشناسی قدرت مانور محدودی خواهند داشت؛چرا که این مسائل بنیادین ابتدا باید در سطح عالی تر حل و فصل شود و سپس در جزئیات کارگروهها وارد عمل شوند.تجربه نشان داده است که کارشناسان در شرایطی که اختلافات سیاسی حل نشده باقی مانده است،نمی توانند کار چندانی از پیش ببرند.

اگر چه هم آمریکا و هم ایران گفت و گوها را سازنده دانسته اند اما با این محتوا باید این موضع گیری ها را نوعی ژست دیپلماتیک خواند؛ آن هم به امید اینکه شاید با تداوم مذاکرات کارشناسی و عدم توقف آن گشایشی در امور بالادستی و در پایتخت ها اتفاق بیفتد.

شاید با در نظر گرفتن همین واقعیت هاست که ند پراس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می گوید ما انتظار موفقیت سریع و فوری نداریم؛چنین چیزی دشوار خواهد بود.

بدین ترتیب حق با میخاییل یولیانف نماینده روسیه در مذاکرات است که می گوید بازگرداندن برجام فوری اتفاق نخواهد افتاد؛مدتی طول خواهد کشید؛چه مدت؟هیچکس نمی داند.

 

###