همسویی اپل با ترامپ- حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور به بهانه تحریم

پرسش:روند حذف اپلیکیشن‌های سرشناس ایرانی در هفته جاری از اپ‌استور بار دیگر در حالی سرعت گرفت که این بار دستمایه اپل موضوع تحریم‌های اقتصادی آمریکاست و به این ترتیب بیش از شش‌ میلیون کاربر آیفون در ایران دوباره از خدمات کلیدی سرویس‌های این شرکت بزرگ فناوری دنیا محروم می‌شوند.

براساس آمارهای غیررسمی، در ایران بیش از شش میلیون کاربر آیفون وجود دارد؛ کاربرانی که گویا به دلیل اقدامات اپل براساس قوانینی غیرشفاف، در آینده قادر به استفاده از اپلیکیشن و سرویس‌های بومی خود نخواهد بود و در این میان اقدامات و موضع وزارت ارتباطات ایران همچنان مبهم باقی مانده است.
درحال‌حاضر اپلیکیشن چندین استارت‌آپ ایرانی از اپ‌استور حذف شده است که در میان آنها می‌توان به دیجی‌کالا، علی‌بابا، الوپیک، تخفیفان، دلیون و تپسی اشاره کرد. تپسی آخرین قربانی شرایط و قوانین مبهم اپ‌استور بوده و از شواهد به نظر می‌رسد که اپ‌های ایرانی بیشتری قرار است با این مشکل مواجه شوند. این اتفاق در حالی روی می‌دهد که اپل در زمستان سال گذشته هم دست به حذف برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی زده بود‌. وب‌سایت ٩to٥mac گزارش داد کوپرتینویی‌ها در درجه نخست اپلیکیشن «دیجی‌کالا» را که به نوعی از شمار دانلود بسیار زیادی در اپ‌استور برخوردار بوده، حذف کرده‌اند. گفته شد اپل دلیل این اتفاق را استفاده دیجی‌کالا از سامانه پرداخت اینترنتی شاپرک که در واقع مورد تأیید اپل و دولت آمریکا نیست، بیان کرده است.
 مشکل در آن زمان، شفاف‌تر بود و اپلیکیشن‌های حذف‌شده با برداشتن قسمت پرداخت از طریق شاپرک، توانستند دوباره به اپ‌استور برگردند. اما این‌بار، شرایط بسیار پیچیده‌تر است. حتی خود اپل هم در ایمیل ارسالی‌اش برای توسعه‌دهندگان به پیچیدگی اوضاع و قوانین اشاره می‌کند. متن ایمیل به این شرح است: «توسعه‌دهنده عزیز، ما قادر به قراردادن اپلیکیشن شما در اپ‌استور نیستیم. براساس قوانین تحریمی ایالات متحده آمریکا، اپ‌استور نمی‌تواند میزبانی، توزیع اپ یا رابطه مالی با توسعه‌دهندگانی را که در برخی کشورهای تحریم‌شده ساکن هستند، برعهده داشته باشد. این قوانین پیچیده هستند و به شکل مداوم تغییر می‌کنند. در صورتی که تحریم‌های فعلی برداشته شوند، شما را تشویق می‌کنیم دوباره اپلیکیشن خود را برای قرارگیری در اپ‌استور ثبت کنید». به گزارش دیجیاتو، اپل در ایمیل خود به استارت‌آپ‌های ایرانی می‌نویسد که به دلیل رعایت قوانین پیچیده تحریمی آمریکا، اپلیکیشن آنها را حذف کرده و سپس اشاره می‌کند که با توجه به همین قوانین، نمی‌تواند دادوستد مالی با کشورهای شامل تحریم داشته باشد. این در حالی است که تمام اپلیکیشن‌های حذف‌شده، کاملا رایگان بوده‌اند و اپل هیچ دادوستد مالی با توسعه‌دهندگان ایرانی نداشته، اما به نظر می‌رسد این شرکت دیگر نمی‌خواهد حتی توزیع اپ‌های رایگان ایرانی را نیز بر عهده داشته باشد.
رفتار اپل با کاربران و استارت‌آپ‌های ایرانی عجیب است. این شرکت از قوانین تحریم می‌گوید، خود را موظف به اجرای آنها و حذف اپلیکیشن‌های رایگان می‌داند، درحالی‌که بیشتر این اپلیکیشن‌ها درحال‌حاضر از فروشگاه «گوگل‌پلی» در دسترس هستند و شرکت گوگل احساس نمی‌کند که باید به قوانین خاصی عمل کند. همان‌طور که «مهدی تقی‌زاده»، مدیرعامل «دلیون» هم می‌گوید، گویا این بار، رفتار اپل در رابطه با حذف اپلیکیشن‌های ایرانی هیچ الگوی مشخصی را دنبال نمی‌کند. «مهسا مرادی»، مدیر روابط‌عمومی «علی‌بابا» در همین رابطه به دیجیاتو می‌گوید: «کاربران زیادی نارضایتی خود از حذف اپلیکیشن علی‌بابا را در شبکه‌های اجتماعی بیان کرده‌اند و در همین رابطه از ما سؤال دارند. ما بزرگ‌ترین سایت گردشگری ایران هستیم و سرمایه‌گذاری زیادی روی اپلیکیشن iOS کرده بودیم اما اقدام اپل باعث تداخل در برنامه‌ها و کمپین‌های ما شد».
سرویسی مانند علی‌بابا، بیشتر از طریق وب‌سایت میزبان کاربران خود است اما استارت‌آپ‌های ایرانی زیادی هستند که کاملا اپلیکیشن‌محور هستند. اقدام اپل می‌تواند باعث شکست کامل این استارت‌آپ‌ها شود، آن هم در فضایی که حتی استارت‌آپ‌های ایرانی، در داخل کشور هم از حامی برخوردار نیستند.
مدیر روابط‌عمومی علی‌بابا در رابطه با مکاتبات این شرکت با اپل می‌گوید: «اپلیکیشن ما در حالی حذف شد که مرحله بررسی را رد کرده و در اختیار کاربران بود. بدون اخطار قبلی حذف شد و با فاصله چند ساعت ایمیلی از سوی اپل دریافت کردیم. همه قوانین اپ‌استور را بررسی کردیم و در این رابطه دو بار به اپل ایمیل زدیم، پشتیبانی اپ‌استور پاسخی نداد و به نظر می‌رسد اپل به طور کلی پاسخی به شرکت‌های ایرانی نداده است».
مرادی تعداد دقیق توسعه‌دهندگانی را که علی‌بابا برای این‌کار استخدام کرده، عنوان نمی‌کند، اما خبر می‌دهد که علی‌بابا، صرفا برای توسعه اپلیکیشن iOS خود تیمی چند‌نفره را در شرکت استخدام کرده بود.
«مهدی نایبی»، مدیرعامل «الوپیک» هم در گفت‌وگو با دیجیاتو عنوان می‌کند که اپل، اپلیکیشن iOS الوپیک را بدون اخطار قبلی از روی اپ‌استور حذف کرده است: «ما چهار ماه در حال توسعه نسخه جدید اپلیکیشن و اضافه‌کردن قابلیت‌های نوین به آن بودیم و حالا اپل بدون هیچ توضیحی آن را حذف کرده. چندین بار از آنها درخواست توضیح داشتیم که باز هم به جز ایمیل اولیه، هیچ پاسخ دیگری ارائه نشد».
نایبی می‌گوید که بعید می‌داند اپل دوباره اجازه بازگشت اپ‌های ایرانی را به اپ‌استور بدهد: «بعضی شرکت‌ها مثل اپل، به دلیل مبهم‌بودن قوانین آمریکا مایل به کارکردن با شرکت‌های ایرانی نیستند. اپ ما روی گوگل‌پلی هم وجود دارد و بدون هیچ مشکلی کاربران از آن استفاده می‌کنند. در نتیجه اتفاقی که افتاده، تصمیم مستقیم خود اپل بوده است».
مدیرعامل الوپیک اشاره می‌کند که تیم توسعه‌دهنده حدودا ۲۰نفره‌ای در این شرکت مشغول به کار هستند که وظیفه طراحی اپ iOS را نیز بر عهده داشته‌اند.
نکته‌ای که شاید در این میان کمتر به آن توجه شود، مشکلاتی است که به جز استارت‌آپ‌ها، برای توسعه‌دهندگان iOS پیش می‌آید. «شاهین کاتبی»، یکی از توسعه‌دهندگان شناخته‌شده iOS، خبر می‌دهد این مشکلات، باعث به‌خطرافتادن امنیت شغلی توسعه‌دهندگان می‌شود: «شرکت‌هایی که مایل به ساختن اپلیکیشن‌ iOS برای کسب‌وکار خود هستند، با اتفاقات این‌چنینی انگیزه‌شان را از دست می‌دهند و نمی‌دانند اگر هزینه کنند، آیا اصلا اپ آنها وارد اپ‌استور می‌شود یا خیر. همین موضوع روی درآمد توسعه‌دهنده‌های ایرانی اثر مستقیم می‌گذارد. این در حالی است که ما اپلیکیشن‌های iOS و اندروید را برای برخی سرویس‌ها توسعه داده‌ایم و دیده‌ایم که گاهی استقبال کاربران از آنها تقریبا برابر بوده است».
قوانین مربوط به تحریم ایران و برخی دیگر از کشورها از سوی آمریکا، به اندازه کافی مبهم هستند ولی به نظر می‌رسد اقدام اخیر اپل، به شدت تحت‌تأثیر سیاست‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا بوده است و این شرکت برای گرفتارنشدن در دام جریمه‌ای بزرگ از سوی دولت آمریکا، تصمیم گرفته صورت‌مسئله را پاک کند و به این شکل، به استارت‌آپ‌های ایرانی ضربه بزند؛ ضربه‌ای که البته دوطرفه خواهد بود.

 

###