گزارش تکان دهنده از؛
چوب حراج به خاک سرخ هرمز

پرسش: جزیره هرمز یکی از مناطق گردشگری ایران است که این روز‌ها خاک آن به راحتی به فروش می‌رود و صادر می‌شود.

جزیره هرمز، جزیره‌ای در ۱۷ کیلومتری خلیج فارس و بهشتی در جنوب کشورمان است؛ جزیره‌ای که با عبور از مسیر دریایی می‌توانید کوه‌های رنگی آن را که عمدتا به رنگ قرمز، سفید، زرد و سبز هستند، مشاهده کنید.

منطقه‌ای زیبا که امروزه به عنوان یک قطب گردشگری شناخته شده است، اما این روز‌ها خبر‌های خوبی از این منطقه شنیده نمی‌شود، از شایعه تا خبر انتقال و خرید و فروش خاک هرمز تا فروش خاک سرخ آن به عنوان ادویه برای طبخ ماهی و تهیه ترشی.

هنگامی که پا به جزیره هرمز می‌گذارید بوم گردانی را مشاهده می‌کنید که از سراسر کشور برای کار‌های هنری به آنجا آمده‌اند، بوم گردانی که برای کسب درآمد خود خاک زیبای هرمز را در شیشه‌های کوچک و بزرگ ریخته‌اند و آن را به فروش می‌رسانند.

در این جزیره زیبا غار‌های نمکی وجود دارد که طبق گفته اهالی محلی این منطقه نمک آن را برای مصرف خوراکی و گاهی اوقات برای درمان استفاده می‌کنند؛ این برداشت‌ها به مرور زمان آسیب‌هایی را به این منطقه وارد کرده است، آسیب‌های زیست محیطی که می‌تواند خسارات غیرقابل جبرانی را وارد کند.
بهراد یکی از این بوم گردانی است که به گفته خودش هر سال در فصولی که گردشگر زیادی به این منطقه می‌رود به همراه سایر دوستانش برای کسب درآمد به این منطقه می‌آیند، او گلیم زیبایی پهن کرده و بر روی آن گردنبند‌های هنری و شیشه‌های تزیینی متنوعی را قرار داده بود که با خاک‌های رنگی هرمز پر شده بودند، او می‌گفت که گردنبند‌ها دست ساز خودشان و این شیشه‌ها با خاک هرمز پر شده است.

به او گفتم که این برداشت‌های شما از خاک هرمز می‌تواند آسیب‌های زیادی به محیط زیست این منطقه وارد کند که او در پاسخ این حرف من گفت: افراد زیادی هستند که این کار را انجام می‌دهند و تنها ما نیستیم، بومی‌های این منطقه بیشتر از ما خاک هرمز را برداشت می‌کنند، حتی بعضی‌ها می‌گویند که خاک هرمز به صورت عمده صادر می‌شود.

به هر حال برداشت از خاک هرمز به مرور زمان می‌تواند اثرات زیست محیطی مخرب و غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشد و حال صادرات خاک این منطقه اگر به معنای حقیقی واقعیت داشته باشد که خیلی مخرب‌تر خواهد بود.

 

 

عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور چند روز پیش درباره صادرات خاک هرمز اظهار کرد: اصلا چنین اتفاقی نیفتاده است، خاک‌های معدنی کشور همیشه صادر می‌شوند، اما خاک کشاورزی نه. خاک که طلا نیست آن را قاچاق کنند و صادرات خاک طبق قانون ممنوع است، جزیره هرمز هم خاکش کشاورزی نیست و اگر انتقال و برداشتی هم از این منطقه صورت گرفته، حتما با مجوز بوده است.

درست است که خاک طلا نیست، اما خاک هر منطقه‌ای برای خود آن منطقه و اهالی‌اش قابل ارزش است و طبق گفته محیط زیست برداشت از خاک هرمز با مجوز همراه بوده است، حال مجوزی که اثرات مخربی برای محیط زیست دارد، چه ارزشی خواهد داشت؟
محمدرضا محبوب فر کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: متأسفانه آگهی‌های زیادی درباره فروش خاک هرمز در فضای مجازی وجود دارد، خاک قرمز جزیره هرمز این روز‌ها به حراج گذاشته شده و آنقدر این خاک ارزشمند است که در ظروف شیشه‌ای تزیینی با مبالغ بالایی در ایران به فروش می‌رسد.

او بیان کرد: این خاک در حال خروج از کشور است و بسیاری از قاچاقچیان، فروش خاک هرمز را محلی برای منبع درآمد خودشان تبدیل کرده‌اند.
کارشناس محیط زیست با اشاره به صحبت‌های رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره خاک هرمز گفت: وی از این نکته غافل شد که خاک جزیره هرمز بیشتر از اینکه مصرف کشاورزی داشته باشد، مصرف درمانی دارد و در حوزه پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محبوب فر با بیان اینکه جزیره هرمز به عنوان بزرگ‌ترین منطقه گردشگری مطرح است، عنوان کرد: خاک هرمز به دلیل رنگ‌های متنوعی که دارد، دارای ارزش فرهنگی و اقتصادی است و برداشت این خاک سبب تخریب محیط زیست می‌شود.

کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه برداشت‌های سنگینی از خاک هرمز شده است، افزود: جزیره هرمز مورد تاخت و تاز سوداگران طبیعت قرار گرفته و متأسفانه تا امروز هیچ نظارتی برای برخورد با این افراد صورت نگرفته است.
علی مریدی مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفته است؛ براساس قانون، سازمان محیط زیست و وزارت کشاورزی صادرات خاک‌ را برای مصارف صنعتی مجاز کرده‌اند. خاک جزیره هرمز به دلیل اینکه مصرف دارویی و رنگ آمیزی دارد برای کار‌های آزمایشی صادر می‌شود و از لحاظ قانونی مشکلی ندارد.

این اقدام بدون هیچ نظارت و برخوردی نه تنها اثرات زیست محیطی دارد، بلکه زندگی افراد این جزیره را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد، در نتیجه برداشت از خاک هرمز موضوع دیرینه‌ای است که این روزها دغدغه بسیاری از دوستداران محیط زیست شده است، افرادی که نگران نابودی این منطقه گردشگری هستند، نگرانی‌هایی که می‌تواند در آینده نزدیک محقق شود و اگر مسئولان مربوطه بر آن نظارتی نداشته باشند، این جزیره برای همیشه نابود خواهد شد.

###