پرسپولیس – النصر، فقط یک بازی فوتبالی نیست

پرسش: پرسپولیس امروز در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا به مصاف النصر از عربستان می‌رود تا برای سومین‌بار در پنج فصل اخیر طعم حضور در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا را بچشد. این تیم اگر موفق شود از سد رقیب عربستانی‌اش عبور کند، آن‌گاه برای دومین‌بار در سه فصل گذشته می‌تواند به فینال لیگ قهرمانان آسیا برسد و شاید برای اولین‌بار در فرمت جدید، بتواند طعم قهرمانی در آسیا را هم بچشد.
بازی نمایندگان ایران و عربستان در فوتبال همیشه جذابیت ویژه‌ای داشته؛ جذابیتی که البته برگرفته از اختلافات سیاسی حاکم بر منطقه است. نمایندگان این دو کشور از دیرباز چه در در سطح ملی و چه باشگاهی تنش‌های زیادی را در تقابل‌های رودررویشان حس کرده‌اند که بسیاری از آنها پررنگ شده و شاید برای سال‌ها در حافظه تاریخ باقی بماند.
فارغ از اتفاقات تلخ و شیرین بسیاری که در عرصه ملی از رویارویی با عربستانی‌ها به دست آمده، جدال باشگاه‌های این دو کشور هم خالی از رخداد عجیب‌و‌غریب نبوده است؛ دست بر قضا یکی از مهم‌ترین جنجال‌های رخ‌داده در تقابل این دو کشور در عرصه فوتبال، مربوط به بازی همین تیم‌های النصر و پرسپولیس است. این دو که امروز باید برای رسیدن به فینال لیگ قهرمانان آسیا مچ‌اندازی کنند، چند سال پیش در دیداری رفت‌و‌برگشت دو جدال تماشایی را رقم زدند که سرآغازی برای بروز حاشیه‌های تازه شد. موضوع مربوط به اسفند 1393 است؛ آن زمان هنوز روی کاغذ، رابطه دیپلماتیک دو کشور قطع نشده بود و تیم‌های ایرانی و عربستانی به کشور یکدیگر سفر می‌کردند. پرسپولیس در مرحله گروهی لیگ قهرمانان آن سال، آن‌هم در شرایطی که حال‌و‌روز خوشی نداشت، راهی عربستان شد تا برابر النصر صف‌آرایی کند. رقیب عربستانی در برابر تیم ایرانی قدرت نشان داد و با سه گل، پرسپولیس را از پیش‌رو برداشت؛ اما گل سوم جنجالی نهفته در دلش داشت؛ حسن الراهب، بازیکن النصر، توپ را تقریبا از نیمه‌های زمین در آخرین ثانیه‌های وقت‌های تلف‌شده برداشت و آن را وارد دروازه پرسپولیس کرد. الراهب توپ را که به تور چسباند، به سمت هواداران خودی رفت تا خوشحالی پس از گلش را انجام دهد؛ آن لحظه سرآغاز جنجال جدیدی شد، چون الراهب به‌گونه‌ای خوشحالی کرد که نشان می‌داد با شمشیر سر از تن رقیب جدا کرده است! اتفاقی تلخ که یادآور رفتار داعشی‌ها در آن زمان بود. بازیکنان پرسپولیس حسابی عصبانی شده بودند؛ غم شکست از رقیب عربستانی از یک‌سو و خوشحالی پس از گل حسن الراهب از سوی دیگر، همه‌چیز را برایشان تیره کرده بود.
فرصت برای انتقام‌گیری از النصر و عربستانی‌ها سه هفته بعد، در بهار 1394 دست داد؛ آن روزها پرسپولیس که با حمید درخشان نتایج خوبی نگرفته بود، تغییر مربی داد و حسین عبدی را موقت روی نیمکت نشاند. پرسپولیس نتوانست سه گل خورده در بازی رفت را جبران کند، ولی در جو وحشتناک ورزشگاه آزادی موفق شد با یک پنالتی هیجانی النصر را شکست دهد؛ مهدی طارمی، مهاجم آن روزهای پرسپولیس پشت ضربه پنالتی ایستاد و در‌حالی‌که قرار بود یکی از سرنوشت‌سازترین پنالتی‌های عمرش را بزند، آن را با اعتمادبه‌نفسی باورنکردنی با یک ضربه چیپ وارد دروازه النصر کرد. پنالتی چیپ به کنار، خوشحالی پس از گل مهدی طارمی تا همین امروز در اذهان باقی مانده است؛ او به تلافی رفتار بازیکن النصر نه با شمشیر بلکه با انگشتانش نشان داد با چاقو سر رقیب را بریده است! اعتراض‌ها به رفتار طارمی هم شدید بود ولی ازآنجا‌که پرسپولیسی‌ها می‌گفتند تلافی کار عربستانی‌ها بوده، جنجال به‌وجود‌آمده زود جمع‌و‌جور شد. طارمی از اینکه می‌گفتند او هم کار داعشی‌ها را تکرار کرده عصبانی بود؛ مهاجم وقت پرسپولیس می‌گفت فقط می‌خواسته تلافی کند، نه چیز دیگری.
جنجال به‌وجود‌آمده در بهار 1394 در زمین فوتبال و بین نمایندگانی از ایران و عربستان، جایش را به اتفاقی سیاسی در زمستان همان سال داد تا همان نیمچه رابطه دیپلماتیکی که بین دو کشور هم برقرار بود نیز از بین برود؛ دی‌ماه 1394 وزارت کشور عربستان از اعدام شیخ النمر، روحانی شیعه عربستانی، خبر داد. شیح النمر از سوی عربستانی‌ها به حمایت از تروریسم متهم و بعد هم اعدام شد؛ اتهامی که هم از دیدگاه ایران و هم چندین کشور منطقه، واهی و برای رهایی از مسئولیت‌پذیری حکومت عربستان بود. اعدام شیخ نمر، کار را به اعتراضات گسترده در کشورهای شیعی‌نشین کشاند، ولی این اعتراض‌ها در ایران به سمت‌و‌سوی دیگری کشیده شد تا در کمتر از 24 ساعت بعد از اعدام شیخ نمر، منجر به قطع کامل روابط دیپلماتیک ایران و عربستان شود. ابتدا در مشهد، اعتراض‌ها به ساختمان کنسولگری عربستان کشیده شد و پرچم این کشور پایین آورده شد ولی ضربه نهایی در تهران زده شد؛ جایی که معترضان به اعدام شیخ النمر، از دیوار سفارت عربستان بالا رفتند تا به زعم خودشان این سفارت را به تسخیر دربیاورند. دولت ایران چنین رفتاری را محکوم کرد، ولی عربستانی‌ها خبر از قطع روابط دیپلماتیک دادند تا همه‌چیز از لحاظ سیاسی، از آنچه که بین دو کشور جاری بود، مبهم‌تر شود.
نیاز به سپری‌شدن زمان زیادی نبود تا آن رخداد سیاسی، گریبان فوتبال ایران را هم بگیرد! کمی بعد از اعلام قطع روابط دیپلماتیک، باشگاه الهلال عربستان، سرشناس‌ترین باشگاه این کشور، خبر داد که تیم‌های عربستانی را برای بازی در لیگ قهرمانان آسیا به ایران نخواهند فرستاد. آن زمان در گزارشی که سایت الوئام نوشت، عبدالله البترجی، معاون رئیس باشگاه الاهلی عربستان سعودی از باشگاه‌های این کشور خواست در نامه‌ای به کنفدارسیون فوتبال آسیا خواهان برگزاری بازی‌های نمایندگان سعودی با تیم‌های ایرانی در یک زمین بی‌طرف شوند. عبدالرحمان بن مساعد، رئیس باشگاه الهلال عربستان نیز درخواست معاون رئیس باشگاه الاهلی برای نوشتن نامه به کنفدراسیون فوتبال آسیا را تکرار کرد و گفت: «نه ما می‌خواهیم به ایران برویم و نه می‌خواهیم آنها به عربستان بیایند». او همچنین از باشگاه‌های عربی درخواست کرد از چنین خواسته‌ای حمایت کنند.
اگرچه طرف ایرانی مثل غالب وقت‌ها خوش‌بینانه به این موضوع نگاه کرد و خبر داد که AFC قرار نیست مسائل سیاسی را وارد عرصه فوتبال کند، ولی کنفدراسیون فوتبال آسیا پیشنهاد نمایندگان عربستان را پذیرفت و خبر داد که بازی تیم‌های این کشور با نمایندگان ایران از این پس در زمین بی‌طرف برگزار می‌شود. چند کشور عربی دیگر که رابطه سیاسی نزدیکی با عربستان داشتند هم درخواست مشابهی از AFC کردند؛ از جمله کشور امارات. نمایندگان فوتبال امارات هم گفتند که حاضر نیستند تیم‌هایشان را به ایران بفرستند تا در لیگ قهرمانان آسیا به میدان بروند؛ اما این‌بار AFC درخواست اماراتی‌ها را رد کرد و خبر داد که اگر آنها از سفر به ایران سر باز بزنند، نتیجه بازی به ضررشان اعلام خواهد شد.
اگرچه نزدیک به پنج سال از آن داستان می‌گذرد ولی این موضوع سیاسی همچنان بر فوتبال سایه انداخته و هنوز هم تیم‌های ایرانی و عربستانی در کشور ثالث به مصاف همدیگر می‌روند.
با همین پیش‌زمینه می‌شود پی برد که دیدار امروز پرسپولیس با النصر، با آن عقبه‌ای که در دلش داشته، یک دیدار فوتبالی محض نخواهد بود؛ حتی با رقم پاداشی که وزیر ورزش عربستان برای بردن پرسپولیس برای النصری‌ها تعیین کرده مشخص می‌کند حساسیت بیش از چیزی است که فقط در زمین فوتبال جاری باشد. البته که جنس این تقابل هم دیگر از جنس آن بازی مرحله گروهی پنج سال قبل نیست؛ حالا دو تیم علاوه بر اینکه تضادهای سیاسی بر روابط دو کشور تأثیر گذاشته، می‌دانند ناکامی برایشان حکم از‌دست‌رفتن فرصتی را دارد که سال‌ها انتظارش را می‌کشند: قهرمانی در آسیا.

*شرق

###